Biz kimiz?: Bir yorum
TARHAN Erdem ve arkadaşlarının Hürriyet Gazetesi adına yaptıkları ve bugüne dek yapılmış en büyük saha araştırması sayılan "Biz Kimiz? Kültürel, Ekonomik ve Sosyal Hayat Tarzı Araştırması" başlıklı rapordan dün şahsımca çarpıcı bulduğum bulgular vermeye çalıştım.
20 Şubat günü raporun tanıtımı ile ilgili yapılan toplantıda Tarhan Erdem 7000 denek ile 12 bölgede (takriben 44 şehir) yapılan araştırmayı bilgisayar yardımı ile gruplandırdıklarında (clustering) ortaya 9 grubun çıktığını söyledi. Ona göre, 9 ayrı grubun varlığı Türkiye’nin nasıl kutuplara bölündüğünü gösteriyor.
* * *
Ancak, yine Tarhan Erdem bize dikey boyutta "laiklik", yatay boyutta "modern hayat tarzı" koordinatlarını (+) şeklinde yerleştiren bir grafik gösterdi ve bilgisayarın deneklerin sorulara verdikleri cevapları gruplayarak yarattığı 9 grubu bu grafiğe yerleştirdi.
"Laiklik" ve "modern hayat tarzı" 1 ile 5 arasında değerlendirildiğinde 5 puan sıkı laikliği ve tam bir modern hayat tarzını tarif ederken 3 puan her iki koordinatta nötr/yansız duruşu simgeliyor. Böylece aşağıda kabaca gösterildiği gibi ortaya 4’lü bir kümelendirme (cluster) çıkıyor.
Erdem, o şekilde adlandırmadı ama bence pekálá diğer iki uca "muhafazakár hayat tarzı" ve "şeritçılık" konabilir. Bunlar da 5 puan üzerinden 1 puan ile ifade edilen uçlardır.![/images/100/0x0/55eb2799f018fbb8f8aeda87]()
* * *
9 grubu bu grafiğe yerleştirdiğinizde 8’i (A) kümesinde, 1 tanesi (B) kümesinde yer alıyor!
Tarhan Erdem’in kendi yaptığı bu gruplandırmaya (kümelendirmeye) ben şu yorumu yapmak isterim:
1) Nüfusun %85-90’ı aynı kümede (A) toplanıyor. Nüfusun sadece %10-15’i ayrı bir kümede (B) toplanıyor. Bu açıdan bakınca sadece 2 küme (kutup) oluşuyor.
2) Toplumun %85-90’ını modern hayat tarzı ekseninde 3 puanın altında ifade edilen "muhafazakár hayat tarzına" daha yakın duruyor. Sadece %10-15 "modern hayat tarzına" yakın. "Modern hayat tarzı" kavramı tartışmalara yol açacaksa, kanımca bu tanımı "muhafazakár olmayan hayat tarzı" olarak da isimlendirmek mümkündür.
3) Öte yanda "laiklik" koordinatında Tarhan Erdem’in 9 grubundan hiçbiri 3 puan altında düşmediği için şeriatçılığa yakın duran (C) ve (D) kümelerinde 9 gruptan hiçbiri yok.
4) "Türkiye’ye şeriat gelmesinden" en fazla korkan grup da (B) kümesinde yer alan %10-15’lik grup. Halbuki sorgulanan deneklerin böyle bir talebi yok.
* * *
Bana göre, yukarıda takdim etmeye çalıştığım grafik ısrarla savunduğum bir görüşü özetliyor:
Türkiye’de ayrışım laiklik-şeriatçılık koordinatında değil, modern (muhafazakár olmayan)-muhafazakár hayat tarzı koordinatındadır.
Belki acı gelecektir ama Cumhuriyet’in şekillendirmeye çalıştığı anlamda "modern hayat tarzı" artık büyük bir azınlıktır (%10-15).
Ancak, lütfen yanlış anlaşılmasın, geri kalan %85-90 illa ki "muhafazakár hayat tarzı"nı tamamen benimsemiş değildir, büyük çoğunluk bu hayat tarzına, modern hayata tarzına göre çeşitli oranlarda daha yakındır.
Bu çok önemli saptamayı irdelemeye yarın devam edeceğim.
* * *
Ancak, yine Tarhan Erdem bize dikey boyutta "laiklik", yatay boyutta "modern hayat tarzı" koordinatlarını (+) şeklinde yerleştiren bir grafik gösterdi ve bilgisayarın deneklerin sorulara verdikleri cevapları gruplayarak yarattığı 9 grubu bu grafiğe yerleştirdi.
"Laiklik" ve "modern hayat tarzı" 1 ile 5 arasında değerlendirildiğinde 5 puan sıkı laikliği ve tam bir modern hayat tarzını tarif ederken 3 puan her iki koordinatta nötr/yansız duruşu simgeliyor. Böylece aşağıda kabaca gösterildiği gibi ortaya 4’lü bir kümelendirme (cluster) çıkıyor.
Erdem, o şekilde adlandırmadı ama bence pekálá diğer iki uca "muhafazakár hayat tarzı" ve "şeritçılık" konabilir. Bunlar da 5 puan üzerinden 1 puan ile ifade edilen uçlardır.
* * *
9 grubu bu grafiğe yerleştirdiğinizde 8’i (A) kümesinde, 1 tanesi (B) kümesinde yer alıyor!
Tarhan Erdem’in kendi yaptığı bu gruplandırmaya (kümelendirmeye) ben şu yorumu yapmak isterim:
1) Nüfusun %85-90’ı aynı kümede (A) toplanıyor. Nüfusun sadece %10-15’i ayrı bir kümede (B) toplanıyor. Bu açıdan bakınca sadece 2 küme (kutup) oluşuyor.
2) Toplumun %85-90’ını modern hayat tarzı ekseninde 3 puanın altında ifade edilen "muhafazakár hayat tarzına" daha yakın duruyor. Sadece %10-15 "modern hayat tarzına" yakın. "Modern hayat tarzı" kavramı tartışmalara yol açacaksa, kanımca bu tanımı "muhafazakár olmayan hayat tarzı" olarak da isimlendirmek mümkündür.
3) Öte yanda "laiklik" koordinatında Tarhan Erdem’in 9 grubundan hiçbiri 3 puan altında düşmediği için şeriatçılığa yakın duran (C) ve (D) kümelerinde 9 gruptan hiçbiri yok.
4) "Türkiye’ye şeriat gelmesinden" en fazla korkan grup da (B) kümesinde yer alan %10-15’lik grup. Halbuki sorgulanan deneklerin böyle bir talebi yok.
* * *
Bana göre, yukarıda takdim etmeye çalıştığım grafik ısrarla savunduğum bir görüşü özetliyor:
Türkiye’de ayrışım laiklik-şeriatçılık koordinatında değil, modern (muhafazakár olmayan)-muhafazakár hayat tarzı koordinatındadır.
Belki acı gelecektir ama Cumhuriyet’in şekillendirmeye çalıştığı anlamda "modern hayat tarzı" artık büyük bir azınlıktır (%10-15).
Ancak, lütfen yanlış anlaşılmasın, geri kalan %85-90 illa ki "muhafazakár hayat tarzı"nı tamamen benimsemiş değildir, büyük çoğunluk bu hayat tarzına, modern hayata tarzına göre çeşitli oranlarda daha yakındır.
Bu çok önemli saptamayı irdelemeye yarın devam edeceğim.
