Baker-Hamilton planında bazı ayrıntılar

Yeni politikada nelerin yer alacağını bilmiyoruz. Ancak, Irak’a endekslenmiş ara seçimlerde partisi ağır yenilgi aldıktan sonra Bush’un Irak Politikaları’nda bazı değişikliklere gitmek zorunda kalacağı ve yeni politikaların Baker-Hamilton başkanlığında Irak Çalışma Grubu’nun 9 ayda hazırladığı Irak Raporu’nu, önerilerin hiçbirisine uymasa dahi, referans alacağı bir gerçek.

Raporun ana hatları gazetelerde bol bol yazıldı. 2008 yılında askerin bir kısmını çekmek, kalan ABD askerinin sadece Irak ordusuna eğitim ve danışmanlık vermesi, Suriye-İran ile ortak hareket etmek, komşu ülkeler ve büyük ülkelerle işbirliğine gitmek raporun ana hatları.

Kerkük’te 2007 yılında yapılacak referandumun ertelenmesini önermesi bizi sevindirir, Kuzey Irak’taki Kürtleri kızdırırken, İsrail-Filistin meselesinin BM Güvenlik Konseyi’nin 242 ve 338 sayılı kararları ve Başkan Bush’un 2002 Haziran’ında ortaya attığı iki devletli çözüm önerisi etrafında ele alınması da İsrail’i kızdırdı.

* * *

Bugün raporda yer alan bazı ayrıntılara işaret etmek istiyorum:

Rapora göre ABD bugüne dek Irak’ta 400 milyar $ harcamış. Masraflar aylık ortalama 8 milyar $ tutuyormuş. Savaş gazilerinin ve kaybedilen malzemelerin rehabilitasyonu için harcanacak para ile birlikte savaşın ABD’ye toplam maliyeti 2 trilyon $ olarak hesaplanıyormuş!

ABD’nin şu anda Irak’ta 141.000 askeri var. 2006 Aralık ayı itibarıyla ölen asker sayısı 2.900, önemli bölümü ağır yaralı olmak kaydı ile Irak’ta yaralanan asker sayısı ise 21.000.

ABD askeri dışında Irak’ta 27 koalisyon ülkesinden 16.500 asker daha bulunuyor ki bunların 7.200’ü İngiltere’ye ait.

Ayrıca ABD’nin en kalabalık büyükelçiliği Bağdat’ta. 1.000 kişi ABD Büyükelçiliği’nde çalışıyor. Ülkede ayrıca 5.000 yabancı müteahhit var.

2006 yılı sonu itibarıyla Irak Ordusu’nun eğitimleri tamamlanmış, gereçleri temin edilmiş 10 tümen, 36 tugay ve 118 taburdan oluşması bekleniyordu. Irak’ın güvenliğini 188.000 polis ve 138.000 asker olmak üzere 326.000 güvenlik elemanı sağlayacaktı ama bu hedeflerin hiçbiri tutturulamadı.

ABD’li askerlere karşı Mehdi Ordusu, Bedir Tugayı, bazı Sünni direnişçilerin ve El Kaide militanlarının yürüttükleri saldırılar Ocak 2006’da günlük ortalama 70 iken bu rakam Ekim 2006’da 180’e yükselmiş.

ABD askerlerinin öldürdüğü veya Sünni-Şii çatışmasında ölen Iraklı sayısı ise aylık ortalama 3.000! Demek ki işgal tarihinden beri (Mart 2003) kabaca 132.000 Iraklı ölmüş!

BM kayıtlarına göre 26 milyon insanın yaşadığı tahmin edilen Irak’ta savaştan beri 1.6 milyon insan Irak içinde göçe zorlanmış, başta eğitimli insanlar olmak üzere 1.8 milyon insan da yurtdışına kaçmış.

* * *

Rapor istikrarlı bir Irak için üzerinde milli mutabakat sağlanması gereken anahtar sorunları şöyle sıralıyor:

1) Baas (Saddam) etkinliğini azaltmak için önceden uygulanan politikaların gözden geçirilmesi (Sünni Baas mensuplarının topluma ve devlete kazandırılması), 2) Hükümete karşı savaşmış olanlara af getirmek, 3) Ülkenin petrol gelirlerinin adil paylaşılması, 4) Milislere silah bıraktırılması, 5) Anayasa’nın tadil edilmesi, 6) Kerkük’ün geleceğinin tayin edilmesi.

* * *

Sünni ve Şii Arapların ve Kürtlerin birbirleri ve aynı zamanda kendi aralarında vuruştukları bir Irak’ta yukarıda zikredilen 6 anahtar konuda milli mutabakat nasıl sağlanır, işte bunu bilen ise halihazırda yok!

(Yarın devam edeceğim.)