Sağlıklı kolesterol

“Kalp damar hastalıkları günümüzde en sık ölüm nedeni. Diyabet, hipertansiyon, dislipidemi (yağ metabolizması bozuklukları), sigara, hareketsizlik kalp damar hastalıklarına yol açar. Bunlar düzeltilebilir, azaltılabilir nedenler. Türkiye de erişkin nüfusun yaklaşık yüzde 80’nin de dislipidemi (lipit – yağ metabolizması bozuklukları) bulunuyor. Diyet ve spor ile yaşam şeklinin düzenlenmesine rağmen dislipideminin olması kalıtımsal bir hastalıktır. Bu olgularda yaşam biçiminden bağımsız olarak yüksek kolesterol seviyeleri vardır ve erken dönemde kalp damar hastası olurlar. Dislipidemi taramasında total kolesterol, trigliserid, HDL kolesterol, LDL kolesterol, HDL dışı kolesterol bakılır. Bunların dışında bakılan parametreler günlük pratikte yaygın kullanılmaz. Normal değerler total kolesterol 200, LDL 100 - 70, HDL 60, Trigliserid 150’dir.

TARAMA SIKLIĞI ÖNEMLİ
Kalp damar hastalığının olmadığı ve hiçbir risk faktörünun bulunmadığı durumda ise 20 yaşından itibaren 5 yılda bir, 40 yaşından sonra kadınlarda 50 yaşından sonra erkeklerde 2 yılda bir, 65 yaş sonrası yılda bir olmalıdır. Ama risk faktörleri olan kişilere her yıl tarama yapılır. Risk faktörü olan kişileri şöyle sıralayabiliriz: Kalp damar hastalığına ait yakınması olanlar, diyabetikler, birinci derece yakınları kalp damar hastası olanlar, hipertansiyon, obezite, sigara içimi, böbrek yetmezliği olanlar, kronik inflamatuar hastalıklar. Dislipidemi taraması için açlık kanı tercih edilse de tok olarak da kan verilebilir ve tedaviye başlamadan önce lipit ölçümleri ikinci kez bakılmalıdır.”

* LDL HEDEFLERİ: Çok yüksek riskli grupta 55’in altıdır. Bu grup kanıtlanmış koroner arter hastalığı,şah damarı hastalığı, ileri böbrek yetmezliği, diyabet ve diyabete bağlı organ hasarı olanları içerir. Yüksek riskli grupta hedef 70’in altıdır. Bu kişiler orta derece böbrek yetmezliği olan 10 yıl üzerinde diyabeti olan, ama organ hasarı olmayan, hipertansiyonu olan grubu kapsar. Orta derece riskli grupta LDL hedefi 100’ün altıdır. Düşük riskli grupta hedef 116’nın altıdır. Kalp ve şah damarında, aterom plağı varsa LDL derhal en az yüzde 50 düşürülmelidir. Örneğin; 60 yaşında LDL kolesterolü 100 olan kişide 60x100=6000 mg – yıl olarak hesaplanır 8000’nin üzerinde kalp krizi geçirme olasılığı artar.
* TRİGLİSERİD DURUMU: Metabolik sendrom, diyabet, alkolik olmayan yağlı karaciğer hastalığı, kalp damar hastalığı, böbrek yetmezliği trigliserid yüksekliğine yol açabilir. Tedavide trigliserid 200 üzerinde ise statin başlanır, halen yüksek ise Omega3 veya fibrat grubu ilave edilebilir.
* STATİN GRUBU İLAÇLAR: LDL hedefine varmak için statin grubu ilaçlar yaygın bir şekilde kullanılır. Statine bağlı nadir görülebilen karaciğer testlerinde yükselme, kas ağrısı; ilaç dozunun azaltılması, diğer statine geçilmesi ya da gün atlanması ile önlenebilir, çoğunlukla ilacı bırakmayı gerektirmez. İlacı öneren hekim ilacın ne dozda içileceğini, ne zaman kontrol testlerinin yapılacağını söyler. Birinci hedef LDL kolesterolü ideal seviyeye getirmek, ikinci hedef non-HDL yi ideal seviyeye getirmektir. LDL ne kadar düşük ise kalp damar hastalığı riski o derece düşer.