Meme sağlığı

Kadınlarda sağlıklı yaşamın önemli bir bileşeni meme sağlığıdır. Meme sağlığından söz edebilmek için öncelikle memede görülebilecek hastalıkları, risk faktörlerini, oluşturacağı yakınma ve bulguları tanımak, ardından koruyucu önlemleri bilmek gerekir. Kadınlarda memeye ait görülen en sık yakınma meme ağrısıdır. Meme ağrısı rahatsız eden bir durum olmakla beraber genellikle kanserle ilişkili değildir. Ağrının kaynağı meme dokusundaki fizyolojik değişiklikler, kistik yapı gibi iyi huylu nedenler olabilir. Ancak yakınma varsa meme kontrolü yaptırmak uygun olur.
Memede ağrı dışında dikkate alınması gereken diğer yakınmalar ele gelen kitle, sertlik, deride kalınlaşma, çekinti ya da kızarıklık, meme başından gelen akıntı, koltuk altında hissedilen şişme ve sertlikler olabilir. Bu yakınmaların varlığında da mutlaka doktora başvurmak gerekir. Bu yakınmaların kaynağı meme kanseri olabileceği gibi kistler, iyi huylu tümörler veya iltihabi durumlar da olabilir. Meme kanseri kadın kanserleri içinde görülme sıklığı açısından birinci sırada yer almaktadır. Meme kanseri için en önemli risk kadın olmak ve yaştır. Artan yaşla beraber, özellikle 40’lardan itibaren memede kanser görülme sıklığı artar. Genetik yatkınlık olması ve ailede birinci-ikinci derece yakınlarda özellikle 50 yaş altında en az iki kişide meme/yumurtalık kanseri hikayesi varlığında meme kanseri riski yüksektir. Daha önce meme kanseri nedeniyle geçirilen operasyon öyküsü, biyopside riskli lezyon tanısı, göğüs bölgesine radyasyon öyküsü, erken adet görme, geç menapoz, doğum yapmamış olmak, uzun süreli hormon tedavileri gibi durumlar da farklı derecelerde risk faktörleri arasındadır.

SAVAŞTA 3 ÖNEMLİ ADIM
Meme kanserine karşı savaşımda üç adım bulunmaktadır: Korunma, erken tanı ve tedavi. Korunma yöntemleri diğer pek çok hastalık için geçerli olan önerilerdir. Bunlar sağlıklı beslenme, hareketli yaşam, düzenli egzersiz, sağlıklı beden kitle indeksini korumak, sigara ve alkol kullanmamak olarak sayılabilir. Bu önerilere dikkat etmek önemlidir, ancak risk faktörleri dikkate alındığında meme kanserinden tümüyle korunmak mümkün değildir. Bu nedenle kadın sağlığı açısından önemli olan adım tarama ve erken tanıdır. Kadınlarda meme kanseri için mamografi, rahim ağzı kanseri için smear testi taramada kullanılan yöntemlerdir.
Mamografi meme kanserinin erken saptanmasında etkinliği kanıtlanmış bir tarama yöntemidir. Hastalık klinik bulgu vermediği erken evrelerde mamografiyle yakalanabilir. Erken tanıyla ölümlerin azaldığı gösterilmiştir. Ortalama riske sahip kadınlarımız için 40 yaşından başlayarak 1-2 yıllık periyodlarda meme muayenesi ve mamografi tetkiki yaptırmaları önerilir. Sağlık Bakanlığı tarafından KETEM merkezlerinde bu taramalar 2 yılda bir yapılmaktadır. Bunun dışında kadınların kendi memelerini tanımaları ve oluşabilecek farklılıkları anlamaları çok önemlidir. Bu amaçla 20 yaşından itibaren her ay, adet gören kadınlarda adet bittikten sonraki hafta içinde memelerini kontrol etmeleri, elle yoklamaları istenir. Farklılık saptanırsa mutlaka doktora başvurmak gerekir. Sağlıklı yaşam farkındalık demektir.