Mantara dikkat
MANTAR deyip geçmeyin. Saçlı ve saçsız deride, kılda ve tırnaklarda oluşan yüzeysel olan bu enfeksiyonlar, hastada hayati tehlike yaratmasa da şekil ve görünüm bozukluğu nedeniyle rahatsız ediyor. Uzmanlara göre, etken genellikle dermatofit cinsi küf mantarları. Dermatofitler içinde üç cins ve bunlara ait 40’tan fazla tür bulunuyor. Çoğu insan ve hayvanlarda hastalık oluşturuyor.
Konu hakkında bilgi aldığımız Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Tıbbi Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Dilek Yeşim Metin, mantar hastalığının toprak (geofilik), hayvan (zoofilik) veya insan (antropofilik) kaynaklı olduğunu belirterek, ilk türün toprakla temasla bulaştığını, hayvan türlerinde ise en sık kedi, köpek ve sığırlardan insanlara bulaşma olduğunu söyledi. İnsan kaynaklı türlerin çevresel konakları olmadığını, hayvanlarda bulunmadığını ifade eden Metin, “Enfeksiyonlar baş saçlı derisi, çıplak deri ve tırnaklarda görülür. Çıplak deri enfeksiyonları sıklıkla ayaklarda, kasıkta ve nadiren de vücudun diğer bölgelerinde gözlenir. İnsandan insana bulaşır” dedi.
AYAK MANTARI HAKKINDA
“Ayaklarda mantar nasıl olur, bulaşıcı mıdır, tedaviyle tamamen kaybolabilir mi, nasıl korunabiliriz?” sorusuna Prof. Dr. Metin şöyle yanıt verdi:
“Ayak mantarlarının en sık görülen etkeni, küf mantarı olan Trichophyton rubrum’dur. Tüm dünyada yaygın olarak görülür. Özellikle askeri birlikler, yatılı okullar gibi çok sayıda kişinin birlikte yaşadığı yerlerde görülür. Genç erişkin ve ergenlik döneminde sık rastlanır. Erkeklerde kadınlara göre daha fazla görülür. Bunun nedeni erkeklerin genelde toplu yerlerde bulunmaları ve yaz aylarında kadınlara göre kapalı ayakkabı giymeleridir. Uzun süre kapalı, sıkı ayakkabı giymek, sentetik çorap kullanmak ve sık terlemek ayak mantarları için hazırlayıcı faktörlerdir. Enfeksiyon çıplak ayakla temas ile ayrıca ortak kullanılan eşyalarla da bulaşır. Kadınlarda bir diğer bulaşma yolu ise manikür pedikür setleridir. Tek veya her iki ayakta da görülebilir. Sık olarak parmak araları ve ayak altlarında gözlenir. Dördüncü ve beşinci parmak araları en sık enfekte olan yerlerdir. Parmak aralarında kaşıntı, kepeklenme, yer yer çatlaklar oluşur. Ayrıca buralar kızarık ve nemli olabilir. Bazen içi su dolu kesecikler şeklinde lezyona da dönüşür. Cilt bakterilerinin de olaya katılması ve sayıca çoğalmaları sonucu ayak kötü kokabilir.”
TEDAVİ SÜRECİ ÖNEMLİ
Kesin tanı lezyonlu bölgeden alınan örneğin inceleme ve kültürün sonrası konduğunu belirten Prof. Dr. Dilek Yeşim Metin, küf mantarlarının üremesinin uzun sürebileceğini, bu nedenle kültürlerin en az 3 hafta bekletilmesi gerektiğini söyledi. Tedavide antifungal içeren ayak banyoları ve lokal pomadların tercih edilmesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Metin, “En az 2-4 hafta kullanılmalıdır. Terlemesi çok olan hastalara pudra verilebilir. Ağızdan da ilaç kullanılabilir. Özellikle tırnak enfeksiyonları da eşlik ediyorsa tedavi süresi, hastalıklı tırnağın yok olup, sağlam tırnak dokusunun oluşmasına kadar sürdürülmelidir. Tedavi süresince sabah akşam ayak temizliğine dikkat edilmelidir. Tedavi anında mantarın yeniden üremesini önlemek için, tüm çorapların kaynar suda yıkanması, klorlanarak yıkanabilecek beyaz pamuklu veya merserize çorap kullanılması önerilir. Ayrıca bir kereye mahsus, ayakkabı ve terlik içleri sodyumlu suyla silinmelidir. İyi tedavi edilmez ise mantar nükseder” dedi.
