Daha az radyasyon daha kesin sonuç

Günümüzde kalp damar hastalıklarının artmasına paralel olarak kalp anjiyosu da daha sık uygulanır olmuştur. Bilek atardamarından yapılması ile hastalar aynı gün taburcu olmaya başlamışlardır. Ama yine de bir çok hasta için korkutucu bir işlem olmaya devam etmektedir.
MedicalPark Hastanesi Kardiyoloji Kliniği’nden Prof. Dr. Ertuğrul Ercan, ‘Bilgisayarlı Tomografik Koroner Anjiyografi’yi şöyle anlattı;

15 DAKİKA YETERLİ
“Koroner anjiyo işleminden çekinen, ama kalp damar arterlerinin de görüntülenmesi gereken hastalarda BT kalp anjiyosu yapılmaktadır. Özellikle bilgisayar teknolojisinin hızla ilerlemesi, işlemcilerin küçülüp hızlanması ile daha çok kesiti kısa sürede alan, çok daha net görüntüleri çok daha az radyasyon vererek yapan cihazlar kullanıma girmiştir. Artık bir saniyeden kısa sürede ve tek kalp atımında neredeyse bir akciğer filmine eş doza yakın seviyede düşük radyasyon ile bu işlem yapılabilmektedir. İşlem için hastanın soyunması ve giyinmesi dahil toplam yaklaşık 15 dakika süre yeterlidir.

YÜZDE 99 KESİNLİK
Kalp hızı düşük değilse öncesinde ilaç ile kalp hızı istenilen düzeye geriletilmektedir. Görüntüler yüzde 99 kesinlikte olup sadece kalp damarının içindeki darlık değil etrafındaki bozulma, akciğerlerde yada göğüs içindeki organlardaki sorunlara da tanı koydurucu olabilmektedir. Özellikle yeni kuşak cihazlarda radyasyona maruz kalma koroner anjiyodan çok daha azdır. Yeni geliştirilen bazı yazılımlarla görüntüler üzerindeki incelemeler kalp damarı içinde kan akım hızını, basıncını ve daralmanın önemli bir etkisi olup olmadığını da tespit edebilmektedir.

YENİ NESİL GÖRÜNTÜLEME
Bilgisayarlı tomografik koroner anjiyografi (BTKA) kalbin kanlanmasını sağlayan damarların yani koroner arterlerin görüntülenmesi için geliştirilmiş yeni nesil bir görüntüleme yöntemidir. Geleneksel koroner anjiyografi ile karşılaştırıldığında girişimsel olmayan bir test olup kasık veya kol atardamarından kateter ile girilmesine gerek kalmamaktadır. Yine hasta konforu ve gelişebilecek olası komplikasyonlar açısından geleneksel koroner anjiyografiye göre üstünlükleri bulunmaktadır. Sistem temel olarak X-ışını cihazının (tomografi) kalp ve koroner arterlerin görüntülerini oluşturmasına dayanır. Yeni nesil cihazlar ile kalbin üç boyutlu görüntüleri de elde edilebilmekte ve yapısal ya da doğumsal kalp hastalıklarının tanı ve takibinde de giderek artan oranlarda kullanılmaktadır.

NEDEN BTKA YAPILIR?
* Kalbin çeşitli hastalıklarında tanı koydurucu olmasına rağmen en sık kullanıldığı alan koroner arterlerdeki daralma ya da tıkanmaların saptanmasıdır.
* Göğüs ağrısının nedeni olan bir koroner arter darlığını ortaya koyabilir ve hastanın kalp krizi geçirme riski belirlenebilir. Böylelikle erken tanı ve tedaviye imkan vermesi esasen temel amacını oluşturmaktadır.
* BTKA sıklıkla geleneksel koroner anjiyografiye alternatif olarak kullanılmaktadır. Özellikle hekim değerlendirmesine göre koroner kalp hastalığı açısından orta risk grubundaki bireylerde geleneksel anjiyografiye göre tercih edilmesi önerilmektedir.
* BTKA sırasında vücuda bir kateter yerleştirilmesine gerek yoktur. İşlem sırasında kol veya el sırtındaki toplardamardan verilen boyar madde koroner damarlara ulaştığı sırada tomografi cihazı tarafından görüntülenir ve koroner damarlar ile kalbin üç boyutlu görüntüleri elde edilir.
* Yapılan BTKA sonrasında darlık çıkmaması durumunda testin güvenilirliği oldukça yüksektir. Ancak orta veya ciddi dereceli darlık saptanması durumunda hem doğrulama amaçlı hem de darlığa müdahale edilebilmesine olanak vermesi nedeniyle geleneksel anjiyografinin uygulanması sıklıkla gerekmektedir.

RİSKLERE NELER?
* BTKA sırasında hasta bir miktar radyasyona maruz kalmaktadır. Radyasyon miktarı kullanılan X-ışını cihazına göre değişmekle birlikte yeni nesil cihazlarda oldukça azaltılmıştır.
* Genel olarak kanser gelişimi açısından maruz kalınan riskin düşük olduğu söylenebilir. Yeni cihazlarda radyasyon maruziyeti beş ile on akciğer filmindeki miktara kadar düşürülmüştür.
* Gebelikte radyasyonun fetüs üzerinde ciddi yan etkilerinden dolayı gebelere uygulanmamalıdır.
* Boyar maddelere karşı alerjik reaksiyonu bulunanlarda dikkatli olunmalı, alerjik olduğu bilinen kişiler önceden doktorlarını bilgilendirmelidirler.

TESTE HAZIRLANMA
* İşlem öncesi yaklaşık dört saat aç kalınmalıdır. Bu sürede su içilebilir ancak çay, kahve gibi içeceklerden ve sigaradan kesinlikle uzak durulmalıdır. Çünkü bu uyarıcılar kalp hızını yükselterek testin değerini düşürmekte ve işlem süresini uzatmaktadırlar.
* İşlem öncesi yapılan ölçümlerde kalp hızının yüksek saptanması durumunda testin kalitesini ve güvenilirliğini artırmak için kalp hızını düşüren bazı ilaçlar ağızdan alınarak ya da damar yolu ile verilebilir.
* BTKA sırasında gerçek çekim süresi modern cihazlarda 5 saniyenin altında olmakla birlikte hastanın hazırlanmasından işlem bitimine kadar toplam süre yaklaşık 10-15 dakikadır.
* Koroner hastalığı günümüzde ölümcül hastalıkların başında gelmektedir. Bu nedenle hastalığın erken tanı ve tedavisinin önemi giderek artmakta, bu konuda tıp dünyasındaki çalışmalar son hızla devam etmektedir.
* BTKA da bu alanda özellikle son 5-6 yıldaki gelişmelerle kalp hastalığı tanısında yeni bir ufuk açmıştır.