Pilot olup uçamadı şimdi pistlerde uçuyor

Birsen İnan... 1937 Bursa doğumlu. Baba mesleğini seçerek Hava Harp Okulu’na girmiş. 1959’da teğmen rütbesiyle Muhsin Batur Paşa’nın emir subayı olarak göreve başlamış. Annesinin rahatsızlanması sonrası, 23 yıllık askerlik hayatına, Hava Kıdemli Binbaşı rütbesiyle veda edip emekliye ayrılmış. 1988’de bir arkadaşının tavsiyesiyle katıldığı İzmir Masterler Atletizm Kulübü’nün hem sporcusu hem de yöneticisi olmuş. Tam 24 yıldır durmadan koşuyor. Onu herkes “Pistlerin Komutanı” diye tanıyor. İnan ile pistin kenarında 50 yaşından sonra gelen şampiyonluklarını konuşuyoruz...

Sizin döneminizde kadınların pek de tercihi olmayan havacılığı nasıl seçtiniz?
Havacılığa ilgim babamdan kaynaklanıyor. Babam pilottu. Ancak ben boy yüzünden refüse edildim. O zamanlar seni uçuracağız dediler, muayeneye çok gittim. Olmadı.

Zorluklarını yaşadınız mı?
O dönemlerde kadın olarak askeriyede olmak çok güçtü. Çoğunluğun içinde kadın olarak kendini kanıtlaması güçtü. Bize kızardı erkek arkadaşlarımız. Selam vermez, hatta sert davranırlardı. “Mesleğe dahil oldunuz, daha çok erkek arkadaşımız yararlanabilecekken, siz geldiniz” derlerdi. Tabii bu 50 sene önce. Şimdi hiç öyle olduğunu sanmıyorum.

Bu kadar zorluklarla girdiğiniz mesleğe neden erken veda ettiniz?
Terfim sırasında annem rahatsızlanınca ayrılmak zorunda kaldım. Soyca yalnızız. Anneme benden başka bakacak kimse yoktu. Bu yüzden de orduya erken veda ettim. Oysa daha ileriki rütbelerim için hazırlığımı yapmıştım.

Sonrası?
Sonra bizi bu sporun içine attılar. 1988’de klüp başkanı Melek Özyurt hanımefendinin teşvikiyle kulübe kaydımı yaptırdım. 24 senedir koşuyorum. Aynı zamanda yönetim kurullarında da görev aldım. Hocam da 24 senedir aynı.

4 saatlik maraton
O güne kadar başka sporlarla da ilgilenmiş miydiniz?
Harp Okulu’ndaki eğitimim vardı. Tüfekle hareket ve jimnastikle ilgilenmiştim. Biraz da eskrim yapmıştım. Bu işe 50 yaşında emeklilikten sonra başladım. Gönül vererek, bir yerlere gelme isteğiyle çalıştığım için Hocam Dr. Hikmet Kandeydi’nin vermiş olduğu antrenmanlarla kendimi geliştirdim. Bunun için büyük çaba verdim. 10 sene boyunca bu pist(Atatürk Stadı) benim çok kahrımı çekti. Ben de onun. Sırtıma torbamı aldım aldım gittim. Ancak bir süredir Göztepe Stadı için yönetimden izin aldık. Orası bize daha yakın. Burası çok uzakta. Sabahları biz, öğlen futbolcular antrenman yapıyor. Akşamları da orada yapabiliyoruz.

İlk başladığınızda zor geldi mi? Antrenmanlarınız nasıldı?
Hocam bana 100 metre antrenmaları vermeye başladı. 5 bin metreye kadar çıktık. Sonra yarı maraton ve dışarıda yol koşularına başladım. İlk yarışım Bursa Yarı Maraton yarışıydı. 2 saat 1 dakikada bitirdim. Hocam, “2 saatte bitir ama tükenmeden gel” demişti. Ve finish’te beni karşıladı. Akabinde Tarsus Maratonu’nda büyük bir gelişmeyle derecemi 1 saat 58 dakikaya çektim. Bunları takiben 22 yarı maraton koştum, üç Balkan rekoru kırdım. Maratonlarda 4 saat kadar koştuğumuz oldu.

Haftanın 5 günü antrenman
Bir haftalık antrenman programınız nasıl?
Hocamın verdiği antrenmanları yapmaya çalışıyorum. Bir gün pistte yarım saat jog atıyorsam, ertesi gün tempo koşuyorum. 200 metreler, 400 metreler, bin metreler... Daha sonra da tur içinde ataklar yaparak haftanın beş gününe bu çalışmaları bölüyoruz. İki gün dinlenme yapıp sonra tekrar başlıyoruz. Bir gün de uzun mesafe çıkmak için arkadaşlarımla dışarıda antrenman yapıyorum. İnişli, çıkışlı yokuşlu antrenmanlar daha iyi oluyor. Mukavvamet ve dayanıklılık sağlıyor.

Bu arada başka nelere dikkat ediyorsunuz?
Beslenmeme dikkat ediyorum. Akşamüzeri antrenman yapacaksam öğle yemeğini yemememi tavsiye ediyor hocam. “Yarı aç antrenmana gelirsen daha kolay olur” diyor. Vücudu takviye vitamin kullanabiliyoruz ama doping asla yok.

Nereye kadar sürdürmeyi düşünüyorsunuz?
Biraz daha bu işi yürütmeyi düşünüyorum. 80’i katlayabilir miyim bilmiyorum. Uzun mesafede Guiness Rekorlar Kitabı’na geçmek istiyorum. Detaylarını inceliyoruz hocamla. Bütçem elverirse Dünya Şampiyonası’na katılmak istiyorum. Seneye Brezilya’da yapılacak.
 
Federasyondan destek alıyor musunuz? Yarışlara nasıl gidiyorsunuz?
Yarışlara kendi bütçemizden katılıyoruz. Ne federasyon ne kulübün katkısı yok. Tüm bu hizmetleri kendi bütçemizden karşılayarak gidebiliyoruz. Federasyon “Ancak gençleri destekleyebiliyorum” diyor.

Balkan Şampiyonası Eylül’de İzmir’de
Kulüpte kaç sporcu var?
Sizin yaşınızda başka sporcular da var mı?
Kulübümüzün 50 sporcusu var. 35 yaştan 70 yaş üstüne kadar. Kulüp başkanımız Aycan Kurtcan. O da milli, zamanında birçok başarılara imza atmış sporcu. Ancak şimdi masterlarda, 45 yaşında. Hocamın en olgun öğrencisi benim en genci de o. Arada da diğer yaşlar var.

Kulüpte neler yapıyorsunuz?
Sporculuğun yanı sıra hocamla kulüpte de görev alıyoruz. Kulübümüz
kuruluşundan bu tarafa 1992, 1999, 2009 Balkan Şampiyonaları’nı düzenledi İzmir’de. Şimdi de 21-22-23 Eylül’de 2012 Balkan Şampiyonası’nı düzenleyeceğiz. 1500 - 2000 atlet geliyor. Hem pistte yarışıyorlar hem de İzmir’in turistik yerlerini geziyorlar. Balkan ülkeleri bu işi küçük yaştan itibaren meslek edindiği için özellikle 40-45 yaşında çok başarılı sporcuları var. 2014’te de Avrupa Şampiyonası’nı yine burada yapacağız.

Bu yarışlarda yeni rekorlar kıracak mısınız?
Bu sefer şehsıma ait rekorları yenilemek için 1500 metreleri koşacağım. Eskişehir’de geçtiğimiz günlerde yapılan Türkiye Birinciliği’nde yaşıtımda koşan sporcuların derecelerini geçerek rekor kırdım. 1500 ve 800 rekorlarımı yenilemeyi hedefliyorum.

Uzun mesafe ileri yaşta sorun
Uzun mesafecisiniz, sağlıkla ilgili problem yarat mıyor mu?
Her sene kemik dansitametresi çektiriyorum. Uzun mesafede sert zeminde antrenman yapılıyor. Doktorlar, sert zeminin darbe yaptığını ve daha ileri yaşlarda tehlike yaratabileceğini söylüyor. Ama yine de iyi bir antrenman yapılırsa uzun mesafe bir süre daha koşulabilir.

“Sporu düzenli yap 100 yaşına kadar yap”
Çevrenizde nasıl karşılanıyorsunuz. Sizi görüp, özenip başlayanlar oluyor mu?
Beni görüp başlayanlar çok oldu. Yol koşularında geçtiğimi görenler benimle konuşup başladılar ve şimdi yarışlara katılıyorlar.
Gençlere tavsiyeleriniz var mı?
Gençlere zamanında spora başlayarak, peyder pey kendilerini geliştirmelerini ve sonra da master olarak devam etmelerini öneriyorum. Bu yaşta bizim ülkemizde atletizm yapanların sayısı azalıyor çünkü. Hikmet Hocam’ın bir sözü vardı: “Sporu düzenli ve bilinçli yap, 100 yaşına kadar yap!”

* Birsen İnan’ın atletizm masterlardaki başarıları:
* Avrupa ve Balkan şampiyonalarında rekorlar ve birincilikler, ikincilikler...
* Yurt içinde koştuğu ve genellikle birinci olduğu 22 yarı maraton.
* Yurt içi ve dışında koştuğu 3 tam maratonda birincilikler.
* 2001’de Avustralya’da yapılan Dünya Şampiyonası’nda Dünya 4.lüğü
* 6 Balkan Kros Şampiyonası’nda 6 birincilik
* 10 Eylül 2000’de Yunanistan’ın Katerini kentinde yapılan 10.cu Balkan Veteranlar Atletizm Şampiyonası’nda Yarı Maraton’da Balkan rekoru.
* İstanbul’da yapılan Avrasya Maratonu’nda 17 Ekim 2000’de yaş gruplarında birincilik.
* Yurt içi ve dışında yapılan çeşitli Anı,Yol ve Kros yarışlarında 40’tan fazla kupa, madalya, şilt, plaket ve çeşitli ödüller kazandı.

80 yaşında 98 madalya
Birsen İnan’ın antrenörü Hikmet Kandeydi ise 80 yaşında deyim yerindeyse delikanlılara taş çıkartacak bir atlet. Ona “Sükse” diyorlar. Sadece Avrupa ve Dünya şampiyonalarında kazandığı tam 98 madalyası bulunuyor. Bir yandan kendi antrenmanlarını bir yandan İzmir Veteranlar Atletizm Kulübü’ndeki öğrencilerinin antrenmalarını sürdürüyor. Atletizmin hemen hemen tüm braşlarını yapıyor. Dekatlon ve Pentatlon da cabası. Bir yanda sırık, yüksek atlama yapıp başka bir yarışta engelli koşuyor. Rakip tanımıyor. Motosikleti ise onun tutkusu. 55 yıldır bırakmadığı başka bir tutkusu ise motosikleti. Antrenmalara motosikletle geliyorlar. Birsen İnan Hikmet Hoca’nın kimi zaman sert olduğunu, özellikle malzeme eksik olduğunda lafını esirgemediğini söylüyor. Kandeydi ise 70 yıla yaklaşan spor yaşamını anlatıyor:

“Avrupa ve Dünya’da beş kıtada 98 madalya aldım. Bunların birçoğu birincilik. Spora 12 İstanbul’da başladım. Ortaokulu Sivas’ta okurken voleybol, basketbol, futbol denedim. Atletizmde Milli Takım’a seçildim. Gazi Üniversitesi mezunuyum. Yurtdışında yüksek lisans yaptım. Ege Üniversitesi’nde doktora yaptım. 65 senedir atletizmle uğraşıyorum. 80 yaşım bitmek üzere. Bu külüp kurulduğundan bu yana da, 24 senedir hocalık yapıyorum. “100 yaşında 100 madalya” diyordum ama onun önüne geçtim. 80 yaşında 98 madalyam var. İki madalya daha alıp 80 yaşında 100’e tamamlayacağım. Madalya almayı da seviyorum ama Avrupa ve Dünya dışındakileri, Balkan gibi saymıyorum bile... Atletizmle ilgili tüm branşları yapıyorum. Sırıkla atlama, engelli koşu, yüksek atlama... Dekatlon ve Pentatlon da yapıyorum. Üniversitede hocayken öğrencilere, “Beni geçemeyeni sınıfta bınakacağım” derdim. Öğrencilerim arasında Semra Aksu, İlhan Yalçın gibi isimler var. Kulüp başkanımız Aycan Kurtcan da öğrencimdi. Ailemde de eşim, kızım ve oğlum da sporla ilgilendi. Sükse diye tanırlardı beni... Futbol oynarken topu tutma biçimimden, Fransızca kökenli bu kelimeden yola çıkıp takmışlardı.