Yaya Hakları Bildirgesi

Ayşen GÜR

Yaya kaldırımları yayalarındır.

Bu nedenle: Bütün yerleşim merkezlerinde yaya kaldırımı ağının bulunması, en temel yaya hakkıdır.

Bütün yerleşim alanlarında yaya kaldırımlarının yapımı zorunludur.

Araçlar, yaya kaldırımına park edemez.

Kaldırımlardaki bütün fiziki ve toplumsal engeller, serbest yürüyüşü aksatmayacak biçimde düzenlenir.

Yayaların egzos gazlarıyla zehirlenmemesi, gürültüyle rahatsız olmaması, üzerlerine çamur, toz vb. sıçratılmaması için önlemler alınır.

Kent merkezi yaya bölgelerinindir.

Bu nedenle: Toplutaşım dışındaki araçlar merkeze girmekten özenle kaçınır.

Yaya bölgeleri, giderek bütün merkezi kapsayacak biçimde genişletilir.

Yaya bölgeleri her türlü motorlu araçtan arındırılır.

Yayalar bu bölgeleri kültürel etkinlik ve alışveriş için özgür bir biçimde kullanırlar.

Yaya geçitlerinde üstünlük, mutlak olarak yayalarındır.

Bu nedenle: Yayaların gereksindiği kadar sık yaya geçidi sağlanır.

Yaya geçitleri işaretlenir ve buraları hiçbir biçimde araçlar tarafından işgal edilemez.

Yayalar için yeşil ışık süresi, gerekli yürüme süresine göre ayarlanır.

Zemin katı yayalarındır. Genel kural olarak, yayalar üst ve alt geçitlere zorlanamaz.

Herkesin, istediği yere, yaya yollarından gitme hakkı vardır.

Bu nedenle: Kentlerde, motorlu trafik altyapısından tamamen ayrı, sırf yayalar için özel yollar yapılır.

Her çocuğun, okula yaya yolundan güvenlik içinde gitmesi sağlanır.

Kent yönetimi, yaya yolunu hizmet ve tesislerle donatır.

Yaya yoluna paralel bisiklet yolları yapılır.

Kent yaşamının gerçek sahipleri yayalardır.

Bu nedenle: Yayalık, insanlar arası etkileşimi artırıp kentsel kültüre katkıda bulunduğu için desteklenir ve özendirilir.

Yayalar, yerel yönetimlerle birlikte yayalık haklarını savunabilecek, şikayetlerini iletecek bir örgütlenme geliştirir.

Trafikle ilgili kararlar ve polisler, yayaların haklarını da gözetir ve korurlar.

Yaya altyapısının, gece-gündüz bakımını, temiz ve aydınlık tutulmasını, onarılmasını, bitki ve ağaçlarla görsel çekiciliğinin sağlanmasını, yayaların katkılarıyla, yerel yönetimler yapar.

Ve yayalar, kaldırımlar, yaya bölgeleri, yaya yolları, yaya geçitleriyle ilgili kararların alınmasına katılmak hakkına sahiptir.