Bütün yollar İstanbul'a çıkar

Ayşen GÜR

Türkiye Kıbrıs'a müdahale etmişti. İstanbul Yunanistan'dan gelecek bombaları beklerken tarihinin son karartmasını yaşıyordu. Geceleri ışık yakılması yasaktı. Kanlıca'da oturuyorduk, kalın perdeleri kapatıp televizyon seyrediyorduk.

Mahallenin bekçisi çok titizdi. Gece bir sandal tutmuş, denizde bir aşağı bir yukarı dolaşarak acaba bütün evler karartmaya uyuyor mu diye kontrol etmiş. Geldi, kapıyı çaldı, çatık kaşlarının altından ‘‘Siz perdelerinizi iyi kapatmamışsınız. Denizden ışığınız görülüyor’’ diye çıkıştı. Annemle babam kapıyı kapatır kapatmaz kahkahayı bastılar ve ‘‘Bekçi Murtaza!’’ dediler.

Ben işte Orhan Kemal'le böyle tanıştım. Romanlarını, öykülerini okudum ve sonra hayatta yığınla Bekçi Murtaza gördüm; her defasında aklıma Orhan Kemal'in yarattığı o saf insan, o patrondan çok patroncu, işgüzar bekçi geldi.

Biz sıradan insanlar, yazar ve şairleri yarattıkları birkaç kahraman, yazdıkları birkaç mısrayla ölümsüzleştiririz. Önemli olan yarattıklarıdır, ama elimizde değil, kendilerini de müthiş merak ederiz.

Murtaza ve Cemile'nin yaratıcısı Orhan Kemal Adanalıydı. Babası ünlü bir avukat, eski İttihatçı, Atatürk muhalifi, Çukurova tarihinde önemli yeri olan bir tarihi kişilikti. Ama Orhan Kemal aynı zamanda bir İstanbulluydu.

Bu şehre ilk geldiğinde önce Tarlabaşı'nda oturmuş. Sonra Fener'de, ardından Zeyrek'te Cibali Tütün Fabrikası'nın tam arkasında eski bir evde yaşamış. Bu evin bulunduğu sokağın adı Yazar Orhan Kemal Sokak. Fener ve Zeyrek'te yaşadığı iki eski ev bugün de ayaktaymış.

O evlere birer plaket taktırmak bence mahalle derneğinin görevi.

Yazar Orhan Kemal Sokak da koruma gerektiriyor. Çünkü bugün Kadir Has Üniversitesi olarak onarılan Tekel Fabrikası'nın hemen arkasında, eski ahşap evlerle dolu bir sokak. Otopark bulunmayan bu bölgede, yakılıp yıkılmaya, park alanı haline getirilmeye en müsait yerlerden biri!

İşte Cihangir'de yeni açılan Orhan Kemal Müzesi'ni gezerken, oğlu Işık Öğütçü'yle konuşurken bütün bunları düşündüm.

Güçlü bir edebiyat geleneği olan Çukurova'dan çıkmış olabilir Orhan Kemal; ama müzesinin Cihangir'de olması da yadırgatmadı beni. Çünkü kökenleri ne olursa olsun, bütün yazarlar birer İstanbul yazarıdır aynı zamanda.

Türkiye'de bütün yollar İstanbul'a çıkar.