Tekerlekli sandalyeleri ayaklarıdır biz yürüyemeyenlerin…

14 Ekim 2013 tarihinde “Tekerlekli Sandalyelerimiz” başlıklı bir yazım yayınlanmıştı bu köşede. O yazıda, yürüme işlevini yitirmiş bedensel engelliler için tekerlekli sandalyenin ne denli önemli olduğuna değinmiş ve Toplusal Haklar ve Araştırmalar Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Sevgili Hakan Özgül’ün konu ile ilgili yazdıklarını paylaşmıştım. Dün aldığım bir

e-posta mesajı işte o yazıyı çağrıştırdı bana…

Uzun yıllardır tekerlekli sandalye kullanan okurum Mine Bülbül, akülü bir tekerlekli sandalye edinmek istiyor ve bunun için öncelikli olarak gereken doktor raporunu alıyor. Ardından kullanımına uygun sandalyeyi seçiyor ve geri ödeme için faturaları ile birlikte SGK’ya başvuruyor. Ancak, gerekli tüm belgelerin hazır olmasına karşın, hiç beklemediği kötü bir sürprizle karşılaşıyor. SGK yetkilisi kendisine SGK’nın deposunda iade malzemeler bulunduğunu ve bunların içinde akülü tekerlekli sandalyeler de olduğunu, bu sandalyelerden birini seçmesini, SGK’nın yeni bir sandalye için ödeme yapmayacağını söylüyor. Okurum “neden” diye sorduğunda, “kural bu” yanıtını alıyor.

Mine Bülbül SGK’nın deposundan iade edilen kullanılmış bir akülü sandalye alıp evine dönüyor. Bütün bunlar geçtiğimiz Kasım ayında oluyor, yani üç ay önce. Ancak okurum arızalı çıkan akülü sandalyeyi asla kullanamıyor. SGK akülü sandalyeyi kendilerine teslim ederken herhangi bir garanti belgesi vermemiş. SGK yetkilisine akülü tekerlekli sandalyenin arızalı olduğunu bildirip garanti belgesini istemişler. Ama yetkili “garanti belgesi yok, yasa gereği o artık sizin” diyerek yanıtlamış onları. Tamir için başvurdukları yetkili bayi ise sandalyenin tamirinin mümkün olmadığını söylemiş.

Okurum: “Bağımsız evden çıkmamı sağlayacak olan ve beş yıllığına bizim olacak olan akülü tekerlekli sandalye arızalı… Yine evden dışarı yardımsız çıkamıyorum. Üstelik SGK ödemeli araç alma hakkım da artık yok. Bana yaşatılan bu haksızlık karşısında susmak istemiyorum. Bizlere yapılan bu insanlık dışı muamelenin tek sorumlusu olan SGK yetkililerine, ‘Siz olsanız kullanılmış bir akülü tekerlekli sandalyeyi gidip SGK’nın deposundan alır mısınız?’ diye sormak isterim.” diyor.

Mine Bülbül’ün sormak istedikleri yalnızca bununla sınırlı değil. Sağlık Uygulama Tebliği gereği iadesi zorunlu malzemelerin neden SGK’ya iade edildiğini biliyor. Bu malzemeler kullanıcının vefatı halinde SGK’ya iade edilmek zorunda. “Benim gibi yeni bir akülü sandalye almak isteyen kişi araç raporunu çıkarınca önce SGK’ya şunu soracakmış: ‘Deponuzda akülü tekerlekli sandalye var mı?’ Varsa yeni bir sandalye alma hakkınız olmayacak. Siz de benim gibi kullanılmış, eskitilmiş bir sandalyeyi almak zorundasınız.” diyor sevgili okurum ve SGK yetkililerine şunları sormak istiyor:

1- İade alınan akülü aracın garanti belgesi neden yok? Eğer garanti süresi dolmuş ise niçin iade alınarak başka bir engellinin hakkı gasp ediliyor?

2- İade alınan akülü aracın bakımı yapılıyor mu ve arızalı olanlar tamir ediliyor mu? Eğer bunlar yapılmıyorsa, arızalı araç vererek bir engellinin yeni bir akülü tekerlekli sandalye alma hakkı gasp edilmiş olmuyor mu?

3- Akülü araçların kullanılmadığı sürede arada bir şarj edilmesi gerekiyor. Aküler çok çabuk arızalanıyor. Depodaki aracın arada bir şarj edilmesi sağlanıyor mu? Sağlanmıyorsa akülerinin ömrü biten bu araçlar bir engelliye verilerek neden onların yeni bir araç alma hakkı gasp ediliyor? Yeni akülerin oldukça pahalı olduğu ortada. Bakımı yapılmayan eski akülü tekerlekli sandalyelerin tamirinin ne denli pahalı ve çoğu zaman imkânsız olduğu bilinmiyor mu?

4- İade alınan akülü araç yeni bir kullanıcıya verildiğinde arızalı çıkması halinde neden iade alınmıyor da yeni kullanıcının bağımsız yaşama hakkı gasp ediliyor?

5- Vefat eden engelli bir vatandaşın geride kalanlarına, o dayanılmaz acıyı yaşadığı süreçte ‘akülü tekerlekli sandalyenizi iade edeceksiniz’ yaptırımı ile neden bir acı daha yaşatılıyor?

Yukarıda değindiğim “Tekerlekli Sandalyelerimiz” başlıklı yazımda da söylediğim gibi, bedensel engelli bir birey için yaşamındaki en değerli eşyadır tekerlekli sandalye. Tekerlekli sandalyeleri ayaklarıdır biz yürüyemeyenlerin. O olmadan ne evin içinde dolaşabiliriz, ne de dışarıda. Bunu anlamak çok mu zor SGK’nın kural koyucuları için.

Mine Bülbül: “Bizler de vergisini veren vatandaşlarız. Bu hayatı hak ettiğimiz şekilde yaşamak istiyoruz. Bunun için herkesten çok çaba sarf ediyoruz. SGK’nın bu haksız uygulamaya derhal son vererek gerekli düzenlemeyi yapmasını bekliyoruz. Eğer bütçe tasarrufu yapılacak ise, bunun engellilerin yaşam standartlarını yükseltecek hayati bir araç olan akülü tekerlekli sandalye ya da benzeri bir malzeme üzerinde yapılması hiç insani değildir. Kaldı ki SGK’ya iade edilmesi gerekli malzeme listesine baktığınızda listedeki cihazların kişisel kullanımdan dolayı eskiyen, kullanılmayacak hale gelebilen ve hatta daha önemlisi enfeksiyon kaynağı olabilecek cihazlar (solunum cihazı gibi) olduğu da görülecektir.” diyor.

Umarım ilgililer aynı durumdaki tüm engellilere tercüman olan Mine Bülbül’ün sesine kulak verirler…

Engellerimizi hissettirmeyecek, engelsiz bir yaşam dileği ile...