Seçim tarihi yaklaşıyor…

7 Haziran yaklaşıyor. İçimizdeki seçim heyecanı gün geçtikçe artıyor. Hepimiz ülkemiz için en hayırlı olanı istiyoruz. “Hayırlı” kelimesinin tanımı kişiden kişiye değişiyor olsa da…

Ne yazık ki, her zaman olduğu gibi, bu seçimde de engelli aday sayısı yok denecek kadar az.
23 Mart tarihinde yayınlanan yazımda iki kıymetli aday adayından söz etmiştim sizlere; Engelliler Konfederasyonu Başkanı Sosyolog, Avukat Turhan İçli ve Türkiye’nin ilk görme engelli bürokratı Kenan Önalan. Her ikisi de görme engelli olan bu aday adayları, bu güne kadar engelliler için yapmış oldukları çalışmalarla kendilerini ispatlamış kişiler. Ancak ne Turhan İçli ne de Kenan Önalan yer buldu kesinleşmiş aday listelerinde.

Turhan İçli engelli hakları için mücadeleye 1975 yılında başladı. Ve o günden beri de durmaksızın sürdürüyor bu mücadeleyi. Onun Meclis’e girmesi biz engelliler için çok büyük bir kazanç olacaktı. Yoksulluğun, işsizliğin yok edildiği, engelliler dâhil kimsenin “öteki” olmadığı, şiddetin her türünün tarihe karıştığı bir Türkiye özlemiyle dolu olan İçli’nin hâlâ bir şansı olduğunu duydum. Umarım doğrudur bu duyumum. Ancak kesinlikle inanıyorum ki; her nerede olursa olsun, Turhan İçli engelli hakları için mücadele etmekten hiç vazgeçmeyecektir.

Kesinleşmiş aday listelerine giremeyen Kenan Önalan ise Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’ndaki görevine geri döndü. O da engelliler için çalışmayı bu görevde sürdürecek. Kenan Önalan’ın listelere girememiş olması Parlamento için kayıp, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı içinse kazanç oldu.

2 Mart’ta “Yüksek Seçim Kurulu engellileri oy vermeye çağırıyor…” başlıklı bir yazı kaleme almıştım. Bu yazının ardından görme engelli okurum Sevgi Bulut bana bir e-posta mesajı gönderdi. O günlerde sizlerle paylaşma fırsatı bulamamış olduğum bu mesajı, seçim tarihine biraz daha yaklaşmış olduğumuzu dikkate alarak, bugün köşeme taşımak istiyorum:

“Anayasa’nın 10. Maddesi eşitlik ilkesini benimsemiştir. Bir de Anayasa’nın ilgili maddesi ve seçim kanunlarındaki düzenlemelere göre oylar gizli kullanılır. Bu, emredici hükümdür.
Oysaki şimdiki düzenlemede, seçim kanununda engelli bireyin oyunu bir refakatçi ile kullanması hükme alınmıştır. Bu hem Anayasa’nın “oylar gizli kullanılır” hükmüne hem de demokratik ilkelere aykırıdır.

Anayasa’nın 2. Maddesi; “Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk devletidir.” der.

Seçme, seçilme ve siyasî faaliyette bulunma hakları ise Anayasa’nın 67. Maddesi ile
düzenlenmiştir. Burada oyların nasıl ve ne şekilde kullanılacağı da şöyle hüküm altına alınmıştır: “Seçimler ve halkoylaması serbest, eşit, gizli, tek dereceli, genel oy, açık sayım ve döküm esaslarına göre, yargı yönetim ve denetimi altında yapılır.”

Burada da özellikle oyların gizli kullanılacağı belirtilmiştir. Şimdiki düzenlemeye göre, bir görme engellinin seçim kanunlarındaki hükümlere dayanarak oylarını başkalarının yardımıyla
kullanması ise Anayasa tarafınca güvence altına alınan “Türkiye bir hukuk devletidir” ilkesine ve 67. Maddede yer alan “oyların gizliliği” hükümlerine aykırıdır.

Oy kullanılan alanların erişilebilir olmasının yanı sıra, en önemli sorun oylarımızı bir başkası
yardımı ile kullanabileceğimiz hususudur ki bu da en büyük hukuk ihlâlidir.

Yüksek Seçim Kurulu gerekli teknolojik düzenlemeleri yaparak engellilerin tek başlarına oy
kullanmasını derhal ve ivedilikle sağlamalıdır. Oy kullanırken görme engelliler için refakatçi yerine braille alfabesi ile hazırlanmış oy pusulaları ve erişilebilir bir seçim istiyoruz. Oy kullanımını erişilebilir yapmak Yüksek Seçim Kurulu’nun temel görevlerinden biridir.
Devlet, Anayasa’da yer aldığı gibi, oyların gizli kullanılması hakkını biz engeli vatandaşları için de sağlamakla yükümlüdür. Gizli oy kullanmak ve seçimlere katılabilmek biz engellilerin de en temel hakkımızdır. Bu hakkımız çeşitli sebeplerle delinerek elimizden alınmamalıdır. Aksi halde bizler en temel anayasal hakkımız olan gizli oy kullanma hakkımızı yitiririz ki; bu da bir hukuk devletinde kabul edilemeyecek bir sonuçtur.

Bu hususta tekrar ilgilileri göreve çağırıyorum. En kısa zamanda bizlerin de tek başımıza oy
kullanabileceğimiz bir ortama kavuşmayı diliyorum.”

Evet, Sevgi Bulut mesajında bunları söylüyor. Gördüğünüz gibi, kendisi haklarını çok iyi biliyor ve istemekten de çekinmiyor. 7 Haziran’a kadar bu konuya bir çözüm getirilebileceğini sanmıyorum. Ancak bütün engelliler haklarının peşinden Sevgi Bulut gibi gidebildiği gün, inanıyorum ki; her şey çok daha farklı, çok daha güzel olacak biz engelliler için…

Engellerimizi hissettirmeyecek engelsiz bir yaşam dileği ile…