Görme engelli öğrenciler Fatih Projesi’nin kendilerine ulaşacağı günü bekliyor…

‘Fırsatları Arttırma ve Teknolojiyi İyileştirme Hareketi’ anlamına gelen “Fatih Projesi” eğitim ve öğretimde fırsat eşitliğinin sağlanması amacıyla tasarlanmış bulunuyor. Bu proje, eğitimde teknoloji kullanımıyla ilgili olarak dünyada uygulamaya konulan en büyük ve en kapsamlı eğitim hareketleri arasında yer alıyor.

Bilişim teknolojileri araçlarının öğrenme-öğretme sürecinde daha fazla duyu organına hitap edilecek şekilde derslerde etkin kullanımı için başlatılmış olan Fatih Projesi’nin başarı faktörleri beş temel esasa dayandırılmış bulunuyor:

-        �Erişilebilirlik: Her an her yerden, zaman ve araçlardan bağımsız olarak hizmet sunabilmek

-        �Verimlilik: Hedef odaklı, daha verimli çalışma ortamları ve gelişim alanları sunabilmek

-        �Eşitlik (fırsat eşitliği): Tüm paydaşların en iyi hizmete erişebilmesini sağlayabilmek

-        �Ölçülebilirlik: Gelişimin doğru değerlendirilebilmesi için sürecin ve sonuçların doğru ölçülebilmesini sağlamak buna göre düzgün geri bildirim verebilmek

-        �Kalite: Tüm eğitimin kalitesini ölçülebilir şekilde yükseltmek

Bu proje ile öğretmen ve öğrencilere tabletler dağıtılıyor, okullara akıllı tahtalar konuluyor, Eğitimde Bilişim Ağı (EBA) ile dijital içerikler oluşturuluyor. Böylelikle, eğitimde teknoloji kullanımının Türkiye çapında yaygınlaşması hedefleniyor. Ancak, Eğitimde Görme Engelliler Derneği bu proje geliştirilirken görme engelli öğretmen ve öğrencilerin dikkate alınmadığını söylüyor. Bu durumda projenin başarı faktörlerinden biri olan ‘fırsat eşitliği’ göz ardı edilmiş oluyor.

2009 yılında bir e-posta grubu olarak internet üzerinde örgütlenen Görme Engelli Öğrenciler Platformu’ndan doğan “Eğitimde Görme Engelliler Derneği” (EGED) 28 Ocak 2013 tarihinde kurulmuş bulunuyor. Dernek;  “eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanmasına yönelik her türlü tedbirin alınması için gerekli çalışmaları yapmayı, bu bağlamda görme engelli bireylerin eğitim hayatında karşılaştıkları sorunlar için çözüm önerileri geliştirmeyi ve geliştirilen çözüm önerilerinin hayata geçirilmesini sağlama konusunda aktif rol oynamayı” amaçlıyor.

Eğitimde Görme Engelliler Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Bahar Yavuz, Fatih Projesi’nin gündeme geldiği ilk günden beri bu projenin engelli bireyler için de kullanılabilir olması yolunda girişimde bulunduklarını ifade ediyor. Eğitim içeriklerinin dijital ortama aktarılacak olmasının bilgiye teknoloji sayesinde erişen görme engelli bireyleri çok memnun etmiş olduğunu belirten Yavuz; Fatih Projesi’nin yaygınlaşmaya başlamış olmasına karşın, görme engelli bireylerin proje olanaklarından yararlanamadıklarını söylüyor. Bahar Yavuz’un ifadesine göre; dağıtılan tabletler görme engelli öğretmen ve öğrenciler için düzenlenmemiş, EBA’da bulunan e-kitap, görsel, video gibi içeriklerin erişilebilirliği göz ardı edilmiş ve kurulan akıllı tahtaların görme engelli öğretmenlerce nasıl kullanılacağı düşünülmemiş bulunuyor. Yavuz, ayrıca; içerisinde görüntü, ses, animasyon gibi çoklu ortam unsurları bulunan ve “Z-Kitap” (Zenginleştirilmiş Kitap) olarak tanımlanan elektronik kitapların da görme engellilerin kullanabileceği formatta olmadığını belirtiyor.

Eğitimde Görme Engelliler Derneği Hukuk Komisyonu Sorumlusu Av. Bayram Şahin Aydın ise; görme engelli öğrencilerin dağıtılan tabletleri kullanamadıklarını ve arkadaşlarının yanında kendilerini dışlanmış hissettiklerini söylüyor. Aydın’a göre, görme engelli çocuklar bu proje olanakları ile işlenen derslerde haliyle geri kalıyorlar.

Oysaki:

Anayasa’mızın

-          42. Maddesi’nde; “Kimse eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz.”

 Milli Eğitim Temel Kanunu’nun

-          4. Maddesi’nde; “Eğitim kurumları dil, ırk, cinsiyet ve din ayırımı gözetilmeksizin herkese açıktır. Eğitimde hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz.”

-           8. Maddesi’nde; “Eğitimde herkese fırsat ve imkân eşitliği sağlanır……Özel eğitime ve korunmaya muhtaç çocukları yetiştirmek için özel tedbirler alınır.

Engelliler Hakkında Kanun’un

-          15. Maddesi’nde; “Engelliler, özel durumları ve farklılıkları dikkate alınarak yaşadıkları çevrede bütünleştirilmiş ortamlarda, eşitlik temelinde hayat boyu eğitim imkânlarından ayrımcılık yapılmaksızın yararlandırılır. Genel eğitim sistemi içinde engellilerin her seviyede eğitim almasını sağlayacak bütünleştirici planlamalara yer verilir.”

BM Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme’nin

-          24. Maddesi İkinci Fıkrası (d) Kısmı’nda; “Engellilerin genel eğitimden etkin bir şekilde yararlanabilmeleri için genel eğitim sistemi içinde ihtiyaç duydukları destek sağlanmalıdır.”

Bu sözleşmelerde de ifade edildiği gibi, Fatih Projesi ile sunulan eğitim olanaklarından yararlanmak görme engellilerin de hakkı. Hatta belki de en çok onların hakkı. Zira görme engelliler bilgiye en rahat teknoloji aracılığı ile ulaşabiliyorlar.

Eğitimde Fatih Projesi ile öğrenciler bulundukları ortamdan bağımsız olarak ders notlarına, ders içi projelere ve öğretmen tarafından verilen ödevlere ulaşabiliyor; ürettikleri bilgileri öğretmenleri ve diğer arkadaşları ile paylaşabiliyor ve ayrıca çevrimiçi bir sosyal eğitim platformu olan EBA’dan sağlanan yardımcı dokümanlarla öğrendikleri konuları pekiştirebiliyorlar.

Umarım, tüm bu olanaklardan görme engelli öğrencilerin de yararlanabilecekleri günler çok uzakta değildir…

Engellerimizi hissettirmeyecek engelsiz bir yaşam dileği ile…