Evde Sağlık Hizmetleri

Sağlık Bakanlığı’nın 27 Şubat 2015 tarih ve 29280 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan ‘Evde Sağlık Hizmetlerinin Sunulmasına Dair Yönetmelik’i, yaşam kalitesini ileri düzeyde bozan hastalığı ve/veya yaşlılığı nedeniyle sağlık hizmetine ulaşmada zorluk yaşayanlara evinde sağlık hizmeti sunulmasına olanak veriyor.

- Evde bakıma ihtiyacı olan kişilere ve aile bireylerine sosyal ve psikolojik destek hizmetlerinin bir bütün halinde verilebilmesi için Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşları tarafından sunulacak hizmetlerin belirlenmesi,

- Belirlenen hizmetlerin sevk ve idaresi için ilgili kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyon sağlanması,

- Bu hizmetlerin sosyal devlet anlayışına uygun olarak yurt genelinde eşit, ulaşılabilir, kaliteli, etkin ve verimli bir şekilde uygulanması söz konusu yönetmeliğin amaçlarını oluşturuyor.

Evde Sağlık Hizmetleri; Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşları bünyesindeki eğitim ve araştırma hastaneleri, genel hastaneler veya dal hastaneleri, ağız ve diş sağlığı merkezleri, Toplum Sağlığı Merkezleri bünyesinde kurulan birimler ve Aile Hekimliği Birimleri aracılığı ile sunuluyor. Evde sağlık hizmetlerinin koordinasyonundan Halk Sağlığı Müdürlüğü sorumlu bulunuyor. Hizmetin yönetimi ve birimle arasındaki iletişim ve koordinasyon Halk Sağlığı Müdürlüğü bünyesinde, Toplum Sağlığı Hizmetleri Şube Müdürlüğü’ne bağlı olarak oluşturulan “Koordinasyon Merkezi” tarafından sağlanıyor.

Evde Sağlık Hizmetleri Birimleri; başvuruda bulunan hasta ya da hasta yakınlarının taleplerini değerlendirmek, başvuruları uygun bulunan hastalara ihtiyacı olan sağlık hizmetini sunmak, gereken hallerde hastaların hastaneye naklini sağlamak amacı ile yukarıda adı geçen Yönetmelik’te belirtilen kıstaslar doğrultusunda kuruluyor. Birimler üç ayrı tipe ayrılıyor:

- T Tipi Evde Sağlık Hizmet Birimleri: Evde sağlık hizmetini öncelikli olarak sunmakla görevli olan bu birimler, Toplum Sağlığı Merkezleri’ne bağlı olarak kuruluyor. Ekip, evde sağlık konusunda eğitilmiş hekim, yaşlı bakım teknikeri/evde hasta bakım teknikeri ve yardımcı sağlık personeli olmak üzere üç kişiden oluşuyor. İhtiyaç halinde psikolog, sosyal çalışmacı ve benzeri destek elemanları da hizmetin sunumunda görev alıyor.

- H Tipi Evde Sağlık Hizmet Birimleri: Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu’na bağlı hastaneler bünyesinde kurulan bu birimler, öncelikli olarak uzman hekim konsültasyonu, fizyoterapi gibi, T tipi birimler tarafından verilmesi mümkün olmayan hizmetlerin sunumundan sorumlu bulunuyor ve T tipi birimleri destekliyor. Bu birimler de, tıpkı T tipi birimler gibi üç kişiden oluşuyor. Ancak H Tipi Birimlerde, hekim yerine uzman hekim görev alıyor.

- D Tipi Evde Sağlık Hizmet Birimleri: Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu’na bağlı Ağız ve Diş Sağlığı Merkezleri bünyesinde kurulan bu birimlerin ekiplerinde bir diş hekimi ile birlikte bir ağız ve diş sağlığı teknikeri ya da diş protez teknikeri bulunuyor.

Evde sağlık hizmeti için başvuru hastanın kendisi, yakını ve diğer kişi veya kurumlar tarafından 444 3 833 telefon hattı aranarak ya da Toplum Sağlığı Merkezleri veya Aile Hekimleri Birimleri aracılığıyla İl Koordinasyon Merkezi’ne yapılıyor.

Hastaneden taburcu aşamasında olup evde sağlık hizmet ihtiyacı olduğu değerlendirilen hastalar, hastayı takip eden doktor tarafından Koordinasyon Merkezi’ne bildiriliyor. Koordinasyon Merkezi, yaptığı ön değerlendirme neticesinde, talepleri uygun görülen hastalar için; ikamet ettikleri yerin yakınlığına, sağlık hizmeti ihtiyacının düzeyine ve hasta yoğunluğuna göre uygun gördüğü birimi ya da hastanın kayıtlı olduğu aile hekimliği birimini görevlendiriyor. Görevlendirilen birim ya da aile hekimliği birimi tarafından yapılan yerinde değerlendirme sonucunda başvurusu olumsuz neticelenenler ayrıntılı olarak bilgilendiriliyor. Hastanın evde sağlık hizmetine kabul edilip edilmediği koordinasyon merkezine ve kayıtlı olduğu aile hekimine de iletiliyor. Hasta, bu neticeye ilişkin yeniden değerlendirme talebinde bulunabiliyor.

Evde Sağlık Hizmetleri aşağıdaki hususları kapsıyor:

- Hastaya konulmuş olan tanı ve planlanan tedavi çerçevesinde; bulunduğu ev ortamında muayene, tetkik, tahlil, tedavi, tıbbi bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinin verilmesi

- İlacın reçete edilmesindeki özel düzenlemeler saklı kalmak kaydıyla, uzun süreli kullanımı sağlık raporu ile belgelendirilen ilaçların reçete edilmesi

- Tıbbi cihaz ve malzeme kullanımına ilişkin raporların çıkarılmasına yardımcı olunması

- Hastanın ve ailesinin, evde bakım sürecinde üstlenebilecekleri görevler ile hastalık ve bakım süreçleri hakkında bilgilendirilmesi

- Hastaya evde kullanması gereken tıbbi cihaz ve ekipmanlar konusunda eğitim ve danışmanlık gibi hizmetlerin verilmesi

- Gerekli görülen hallerde hastanın ilgili sağlık kuruluşuna ve/veya sağlık kuruluşundan evine nakli

İlgili mevzuat gereği, evde sağlık hizmeti verilmesi uygun görülen kişilerin rızasının alınması zorunlu bulunuyor. Kişinin tıbbi durumunun onay vermeye elverişli olmaması halinde, “Aydınlatılmış Onam Formu” (ek 4) kullanılarak, kanuni temsilcisinin rızası alınıyor. (Ekler için tıklayınız) Evde sağlık hizmetinin sunumu sırasında, ailesinden birinin ya da bir yakınının hastanın yanında bulunması sağlanıyor. Yalnız yaşayan hastaların ziyaretleri ise en az iki ekip elemanı tarafından gerçekleştiriliyor.

Dün bu yazıyı kaleme aldığım sıralarda ilgili telefon hattını arayarak Evde Bakım Hizmeti talebinde bulundum. Tam sonlandırmıştım ki yazımı, ilgili sağlık birimi beni telefonla arayarak ertesi gün (yani bugün) beni ziyaret edeceklerini bildirdi. Bu telefonun beni ne kadar mutlu ettiğini anlatamam. Ancak, beni mutlu eden asıl neden evde bakım ekibinin yapacağı ziyaret değildi. Bu telefon, ülkemizin gerçek bir sosyal devlet olma yoluna çıkmış bulunduğunu muştuluyordu bana…

Engellerimizi hissettirmeyecek engelsiz bir yaşam dileği ile…