“Engellilerin Siyasal Yaşama Katılma Hakkı”

Engelliler Konfederasyonu, Türkiye Barolar Birliği’nin katkıları ile “Engellilerin Siyasal Yaşama Katılma Hakkı” konulu bir Çalıştay düzenledi geçtiğimiz hafta. Çok sayıda sivil toplum örgütü ve kamu kuruluşunun yanı sıra siyasi parti temsilcilerinin de katıldığı bu Çalıştay, 13 Şubat 2015 tarihinde Türkiye Barolar Birliği Av. Özdemir Özok Kongre ve Kültür Merkezi’nde yapıldı.

Engelliler Konfederasyonu;

— Engellilerin ekonomik, sosyal, kültürel, mesleki vb. hak ve çıkarlarının korunup geliştirilmesi,

— Toplumsal yaşamın her alanındaki ayrımcı uygulama ve düzenlemelerin giderilmesi,

— Engellilerin demokratik düşünce ve alışkanlıkları edinmiş, toplumun diğer kesimleriyle eşit hak ve olanaklara sahip, özel gereksinimleri sürekli dikkate alınan bireyler olarak toplumsal yaşama etkin katılımlarının sağlanması,

— Engelliliğe yol açan nedenlerin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması konusunda faaliyet gösteren farklı engelli gruplarının temsilcisi olan federasyonlar arasında eşgüdümün sağlanması

amaçları doğrultusunda çalıyor.

Çağdaş demokrasilerde siyasal yaşama katılma tüm yurttaşlar için en vazgeçilmez haklardan biri olarak görülmekte. Toplumun tüm bireyleri seçme-seçilme, yönetime katılma-yönetimde söz sahibi olma gibi çeşitli siyasal haklara sahip. Bu hakların, tüm diğer yurttaşlık hakları gibi, engelliler için de geçerli olması gerekiyor. Ancak, mevcut durum engellilerin bu haklarını son derece sınırlı olarak kullanabildiklerini göstermekte. Bu durum özellikle seçilme hakkı konusunda belirgin bir biçimde göze çarpmakta. Örneğin; ülke genelindeki belediye meclislerinin toplam üye sayısı 20.000’in üzerinde iken, bu meclislerde yer alan engelli sayısı 30’u geçmemekte. 550 milletvekilinin bulunduğu TBMM’nde yalnızca 3 engelli milletvekili yer almakta. Engelliler Konfederasyonu’nu bu Çalıştay’ı düzenlemeye yönelten neden de işte bu veriler…

Benim de 108 katılımcısından biri olduğum Çalıştay, Türkiye Barolar Birliği Başkanı Prof. Dr. Metin Feyzioğlu’nun açılış konuşması ile başladı; ardından, Engelliler Konfederasyonu Başkanı Av. Sosyolog Turhan İçli kürsü aldı. Kalkınma Bakanlığı’ndan Siyaset Bilimci ve Sosyal Hizmet Bilim Uzmanı Bayram Oran, Engelliler Konfederasyonu Başkanı Turhan İçli ve Hacettepe Üniversitesi İİBF Sosyal Hizmet Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kasım Karataş’ın çerçeve sunumlarından sonra, Çalıştay katılımcıları gruplara ayrıldı.

— Oylamanın güvenliği ve gizliliği,

— Karar alma süreçlerine katılma ve temsil hakkı,

— Engellilerin siyasete katılımının bir aracı olarak kota uygulaması

başlıklı konular üzerinde çalışan üç grup katılımcının çıkardıkları sonuçlar birleştirilerek ortak bir Sonuç Bildirgesi hazırlandı. Ve bu bildirgede yer alan aşağıdaki hususların genel kamuoyuna, Yüksek Seçim Kurulu ve diğer yetkili kamu kurumlarına, siyasal partilere ve sivil toplum örgütlerine duyurulmasına karar verildi.

1. Engelli bireylerle ilgili güncel ve dinamik bir veri tabanı oluşturulmalıdır.

2. Ulaşım dâhil her türlü erişim sorunları evrensel tasarım ilkeleri doğrultusunda çözülmelidir. Bu sağlanıncaya kadar engelli yurttaşların oy verme yerine ulaşımları ve bina içi erişimleri Yüksek Seçim Kurulu tarafından güvence altına alınmalıdır.

3. Toplumda ve engellilerde var olan önyargıların yıkılması amacıyla eğitim kurumu ve kitle iletişim araçları sistemli ve etkili bir şekilde kullanılmalıdır.

4. Engellilerin bilinçli seçmenler olabilmeleri ve yurttaşları daha yetkin temsil edebilmeleri için sınıfsal eşitsizliklerin giderilebilmesi amacıyla gelirden aldıkları payın arttırılması ve daha iyi koşullarda eğitim ve istihdam olanakları bulabilmeleri için gerekli her türlü önem alınmalıdır,

5. Yüzde 10’luk ülke barajı kaldırılmalıdır.

6. Mevcut oylama usullerinin engellilerin ihtiyacını karşılamadığı durumlarda ve oyun gizliliğini güvence altına almak amacıyla ek önlemler (mobil sandık, teknolojik cihazlar vb.) alınmalıdır.

7. Refakatçi eşliğinde oy kullanmak durumunda olan engelli yurttaşların iradesini saptıracak her türlü uygulamanın önüne geçilmelidir.

8. Mevzuat oylamanın güvenliğini, gizliliğini ve oylama yerine erişimini güvence altına alacak şekilde güncellenmelidir.

9. Engelli yurttaşların iradesinin tam olarak siyasal süreçlere yansıtılabilmesi ve üst düzeyde temsiliyetinin sağlanabilmesi için yaygın bir toplumsal eğitim gerçekleştirilmeli, özellikle Yüksek Seçim Kurulu görevlilerinin ve parti görevlilerinin eğitimine özel bir önem verilmelidir.

10. Olumsuz önyargıların giderilebilmesi için, engelliler ve siyaset kurumu arasında daha yakın işbirliği sağlayacak aktiviteler yapılmalı ve bu konuda sivil toplum örgütleri daha etkin görevler almalı.

11. Siyasal partiler yasası değiştirilmeli, temsiliyetin toplumsal kesimlere yaygınlaştırılması için siyasal partiler bünyesinde engelliler kolu oluşturulması zorunlu hale getirilmelidir

12. Siyasal partiler engelli kuruluşlarının da görüşlerini alarak engelli sorunlarının ve diğer bütün dezavantajlı grupların sorunlarının çözümü için program geliştirilmelidir.

13. Toplumsal cinsiyet eşitliği de gözetilerek, genel ve yerel siyasal temsil organlarında engellilerin etkin eşitlik anlayışı temelinde temsili, kota ve diğer özendirici yöntemlerle sağlanmalıdır. Temsilin engelli hakları mücadelesinden gelen kimselerle gerçekleştirilmesi esastır.

14. Seçim bildirgeleri vb. siyasal dokümanlar kolay okunabilir olmalı, işaret dili ve kabartma harflerle ve sesli olarak da kamuoyuna ulaştırılması sağlanmalı, okuma yazma bilmeyenleri ve farklı algı düzeylerini dikkate alan yöntemlerle çoğaltılmalıdır.

Umarım, çok önemli olan bu hususlar önümüzdeki milletvekili genel seçimimden önce dikkate alınır.

Engellerimizi hissettirmeyecek engelsiz bir yaşam dileği ile…