Engelli öğrencilerin öğrenim hakları kısıtlanabilir mi?

Ülkemizdeki eksiklerin en önemlilerinden biri, bence, standartlar. Standartlar eksik olduğu için, çoğu zaman, ilgili kişilere kalıyor kararlar. Herkesin aynı doğrultuda düşünmesi beklenemeyeceği için de, benzer konularda birbirleri ile çelişen farklı kararlar alınabiliyor.

Görme engelli okurum Mert Karagüzel’den bir süre önce aldığım e-postada verilen bilgiler bu çelişkileri örnekler nitelikte.

Mert, 2012-2013 öğretim yılında İstanbul Avni Akyol Güzel Sanatlar ve Spor Lisesi Müzik Bölümü’nden mezun olmuş. Halen, eğitimini Karadeniz Teknik Üniversitesi (Trabzon) Müzik Öğretmenliği Bölümü’nde sürdürüyor.

Mert önce 19 Mayıs Üniversitesi (Samsun) yetenek sınavlarında denemek istemiş şansını. Ancak 19 Mayıs Üniversitesi Dekanlığı, Prof. Dr. Cevdet Yılmaz imzalı bir mektupla,
“müzik eğitimi anabilim dalından alınan görüş doğrultusunda okullarında teknik donanım ve
uzman öğretim elemanının olmaması ve yetenek sınavı kılavuzunun 6.1 özel koşullar
maddesi gereğince görme engelli öğrencilerin kabul edilmeyeceği sonucuna varıldığı” bildirilmiş kendisine.

Başvuru yapmak üzere Karadeniz Teknik Üniversitesi’ne gittiğinde ise;
"İlk kez müzik bölümümüze görme engelli bir kişi başvuru yapıyor. Bizim bunu oturup,
dekanlıkla konuşmamız lâzım. Sizin eğitim hakkınız var ve bu hiç bir şekilde kısıtlanamaz.
Üniversitemizin diğer bölümlerinde görme engelli öğrencilerimiz var."
demişler. Daha sonrada kendisini arayarak kabul edildiğini söylemişler. Ardından, Mert
müzik bölümü başkanı ile görüşerek müziksel anlamda nasıl anlaşacaklarını anlatmış. Hiçbir şekilde sorun çıkarmamışlar ve kendisine ellerinden geldiğince yardımcı olmuşlar.

Bu durumda Mert bana şöyle soruyor:

“Samsun neden böyle yaptı? Teknik donanım Trabzon'da da yok. Sonuçta her yerin bir ilki
olmadı mı? Benim mezun olduğum lisenin, Marmara Üniversitesi'nin, Gazi
Üniversitesi'nin...
Hepsinin ilk görme engelli öğrencileri oldu. Ancak, Samsun bize böyle bir şey çıkardı.
Ben de siz değerli yazarımıza bu konuyu anlatmak istedim.”

Doğrusunu isterseniz, ben Mert’verilebilecek bir cevap bulamadım. Umarım konunun yetkilileri hem onu hem de beni aydınlatabilir bu konuda.

Görme engelli bir öğretmen adayının yaşadıklarını konu etmişken bu yazımda, Eğitimde Görme Engelliler Derneği’nin 2013 yılı Öğretmenler Günü Açıklaması’na değinmeden
geçemeyeceğim.

Ülkemizde uzun yıllardır görme engelli bireylerin de başarıyla öğretmenlik yaptıklarını ifade eden Eğitimde Görme Engelliler Derneği; “Görme engelli öğretmenlerin, öğretmenlik mesleğini icra edebilmek için birçok engelle mücadele etmeleri gerekmektedir. İlk engel üniversite öğrenimi sırasında başlar. Görme engelli bir öğretmen adayı, ona öğretmenlik yapamayacağını her defasında söyleyerek bu meslekten soğutmaya çalışan kimi akademisyenlere karşı direnerek eğitimini tamamlamak zorundadır. Öğrenimini tamamlayan görme engelli öğretmen adayının karşısına bu sefer atama sorunu çıkmaktadır. Ülkemizde zaman zaman görme engelli kişilerin öğretmenlik yapıp yapamayacağına dair görüş ortaya koyan Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), son yıllarda, tutarsız bir şekilde, olumlu bir tavır takınırsa engelli öğretmenlerin atanabilmesi için ayrıcalık tanımakta; olumsuz tutum sergilerse tüm şartları yerine getirse dahi atamasını yapmamaktadır. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) bu yıl içerisinde ÖMSS sonuçlarına göre 312 engelli öğretmenin atamasını gerçekleştirmiş, fakat geçmiş yıllarda kamuya memur olarak atanan engelli öğretmen adaylarına karşı negatif ayrımcılık uygulayarak onların atanmasına engel olmuştur. Bu dönemde KPSS sonuçlarına göre atanan engelli öğretmenler de bulunmaktadır. Görme engelli öğretmenler arasında, tıpkı engelsiz kişiler arasında olduğu gibi bu mesleği layıkıyla yapamayan kişiler bulunabilir. Ancak bu kişilerin başarısızlıklarının genellenerek tüm engelli öğretmenlere mal edilmesi kabul edilemez bir durumdur. Milli Eğitim Bakanlığı'nın (MEB), engelli bireylerin öğretmenlik yapıp yapamayacağını sorgulamak yerine, onların belli bir kriter çerçevesinde atamasının yapılması ve mesleki yaşamındaki erişilebilirlik sorunlarının giderilebilmesi için girişimlerde bulunması gerekmektedir.” diyor.

Eğitimde Görme Engelliler Derneği’nin medya ile ilgili şikâyetleri de var. Medyada;
"Görme engelli olmasına rağmen öğretmenlik yapıyor", "Görme engelli öğretmenin azmi", "Görme engelli öğretmenin meslek aşkı" gibi başlıklar taşıyan ve içerisinde görme engelli öğretmenlerin engellerine rağmen öğretmenlik yaptığı şeklinde dramatik ifadeler bulunduran haberlere rastlandığı ifade ediliyor ve bu tür haberleri yapan medya kuruluşlarından görme engelli öğretmenleri olağanüstü varlıklar olarak yansıtan haberler yayınlamak yerine, onlara mesleklerini icra ederlerken karşılaştıkları sorunları kamuoyuyla paylaşabilmeleri için destek olmaları isteniyor. “Yalnızca bu şekilde medyanın engelli öğretmenlere karşı duyarlı olduğu
anlaşılabilir.” deniliyor.

Eğitimde Görme Engelliler Derneği’nin görüşlerine kesinlikle katılıyorum. Umarım, önümüzdeki yıl aynı istekleri tekrar etmek zorunda kalmazlar.

Engellerimizi hissettirmeyecek, engelsiz bir yaşam dileği ile...