“Artık protezleri çocuklara heyecan verebilecek…”

Bu yaz bir akşamüstü oğlum bildiğim yeğenimin kızı Nil Deniz ile gezmeye çıkmıştık. Nil Deniz yakında dört yaşında olacak. Onunla oyuncakçı gezmek istemiştim o gün. Aslında Nil Deniz’e oyuncak alma bahanesiyle kendim de oyuncaklarla biraz vakit geçirmek istemiş olabilirim. Oyuncakçıda bakınırken, Nil Deniz istediği oyuncağı çabucak seçti: Karlar Ülkesi’nin Elsa’sı… meğer çocuklar arasında pek popüler bir karaktermiş. 2013 yılında vizyona giren film, Walt Disney Animasyon Stüdyoları’nın 53. uzun metrajlı animasyon filmiymiş. Nil Deniz o gün akşama kadar Elsa ile oynadı. Birkaç hafta önce bir araya geldiğimizde de Elsa ile oynamaya devam ettiği gibi, Karlar Ülkesi’nin şarkılarını da söyledi bize.

Upworthy.com’da okuduğuma göre, Elsa artık sadece oyuncak olarak kalmayacak. İngiltere merkezli robotik şirketi Open Bionics, Disney ile işbirliği yaparak çocukların sevdikleri Disney karakterlerini model alan biyonik eller yapmaya başlayacakmış. Başka bir deyişle, herhangi bir nedenden dolayı kolu kesilmek zorunda kalan ya da elsiz doğan çocuklar, renksiz protezler yerine daha eğlenceli ve işlevsel ellere sahip olabilecekler. Karlar Ülkesi, Demir Adam ve Yıldız Savaşları temalı biyonik ellerin bir diğer faydası da özel ışıklı tasarımları sayesinde, ailelere ve doktorlara çocuğun kas gelişimini protezin altından da kolaylıkla izleme imkânı sağlaması. Şirketin hedefi 3D yazıcılar sayesinde bu teknolojiye daha çok insanın erişebilmesini sağlamak. Çok yüksek maliyetli bu tür protezler, 3D yazıcılar ile kişiye özel üretildiğinde 3.000 doların altında sunulabilecekmiş.

Open Bionics, 8 Ekim’de Facebook sayfasında yeni elleri şöyle duyurmuş: “Artık protezleri çocuklara heyecan verebilecek. Fizyoterapi seanslarında hep aynı egzersizleri yapmaları gerekmeyecek, birer kahraman olmayı öğrenecekler. Sadece medikal bir cihaz değil, sevdikleri karakterlerden esinlenmiş biyonik bir el takacaklar.”

Şirketin kurucusu Joel Gibbard biyonik protezler üzerine çalışmaya 17 yaşındayken evinde başlamış. Amacı ihtiyacı olanlara daha ucuz ve daha “havalı” protezler sunabilmekmiş. Çocuklara soracak olsak ışın kılıcından daha “havalı” bir el bulmak zor olsa gerek! Şirketin ve projenin bir amacı da kamuoyunun amputelere yaklaşımını değiştirmek. Gibbard, Independent’a verdiği röportajda meseleyi şöyle dile getirmiş: “Birden bire başkaları artık onlara ellerini nasıl kaybettiklerini sormuyor; süper havalı robot elini nereden aldıklarını, nasıl bir his olduğunu, nasıl çalıştığını soruyorlar… Algı 180 derece dönüyor. En zayıf noktaları olarak görünen şey, en güçlü yanları olarak görülmeye başlıyor.”

Bütün bunları okuyunca biraz düşündüm. Acaba çocukları süper olmak zorunda hissetmeye mi zorluyoruz? Ya diğer çocuklar da onlara özenirse? Öte yandan, bugünün çocukları, en azından çok şanslı olanları, envai çeşit kostüm giyip partilere gidiyorlar; çeşit çeşit oyuncakla oynuyorlar. Meselâ bir kız çocuğu arkadaşının doğum gününe giderken Pamuk Prenses kostümü giyiyorsa, başka bir kız çocuğu da neden Elsa eli takmasın? Üstelik estetiğin ötesinde bir işlevi varsa o elin?

Dünya çocuklarının hatırı sayılır bir kısmı açlık, susuzluk, savaş ve benzeri sorunlarla boğuşarak hayatta kalma mücadelesi verirken, protezin şekli şemailinin ne önemi var diye de düşünüyor insan. Ama o protezi severek takan, o biyonik el sayesinden elini kullanabilen bir çocuk için çok önemi var bunun. Maliyetlerin düşmesi, protezin normalleşmesi, aynı anda hem oyuncak işlevi görmesi hem de hareket kabiliyeti kazandırması proteze ihtiyacı olan o bir çocuk için çok müthiş bir gelişme. Belki de o eğlenceli biyonik elle büyüyen o bir çocuk, çok rol oynayacak kendisi kadar şanslı olmayan çocukların sorunlarına çare bulmakta… kim bilir!

Engellerimizi hissettirmeyecek engelsiz bir yaşam dileği ile…