18 yaşını dolduran engelli çocukların sağlık ve sosyal güvenlik hakları

Sosyal sigortaların ve genel sağlık sigortasının işleyişi ile ilgili usul ve esasları düzenleyen 5510 Sayılı Kanun’a göre kız ya da erkek olduğuna bakılmaksızın malul olan ve evli olmayan çocukların, yaşları ne olursa olsun, anne-babaları üzerinden sağlık yardımı alma hakları bulunmakta. Ayrıca bu çocuklar vefat eden ana veya babaları üzerinden yetim aylığı da alabilmekteler.

Birkaç gün önce tarafıma da iletilmiş bulunan bir imza kampanyasında bu hususla ilgili bir güçlüğe dikkat çekilmekte ve bu güçlüğün giderilmesi talep edilmekte. Engelliliğin her aşamasından geçmiş bir birey olarak, bu talebin haklılığına inandığım için bu kampanyaya imza verdim ve içeriğini de sizlerle paylaşmak istedim.

5510 Sayılı Kanun’la yukarıda belirtilen iki haktan yararlanabilmek, ilgili kanunda; “Kurum Sağlık Kurulu kararı ile çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirip malul olduğunun anlaşılması gerekmektedir.” ibaresi ile şartlandırılmış. Bu durumda engelli çocukların sağlık güvenceleri garanti altına alınmış gibi görünmekle birlikte uygulamaya geçildiğinde gerçek bir mağduriyet yaşanmakta.

Mevcut uygulamaya göre, engelli çocuklar 18 yaşını doldurduklarında anne babalarının üzerinden düşürülmekte; engel oranlarının yeniden tespiti için -sürekli raporları olmasına rağmen- tekrar rapor istenmekte. Yeni rapor alım süreci aileler ve çocuklar için çok eziyetli olmakta; daha da önemlisi, sürekli ilaç kullanmak zorunda olan çocuklar rapor işlemleri sonuçlanıncaya dek özel muayene olmak, ilaçlarını kendileri almak durumunda kalmaktalar.

Engelliği yakından tanımayanlar için SGK’nın bu uygulaması sonucunda engelli çocukların ve ailelerinin yaşadığı güçlükleri tam olarak anlayabilmek oldukça zor olabilir. Ancak bu durum, yaşanan güçlüğün görmezden gelinmesini haklı gösteremez. Yönetmelik gereği mevzuata uygun olarak alınmış bulunan mevcut raporların kabulü ve zihinsel yetersizliğin olduğu/eşlik ettiği engellilerin sağlık yardımının - engel oranına bakılmaksızın, kesilmeden- devamı sağlanmalıdır.

Bir diğer husus ise, %60'ın altında engel oranına sahip engelli çocukların 18 yaşını doldurduktan sonra anne ve babalarının sağlık yardımından yararlanamamakta olmaları. Engelli çocuklar, hiç bir gelirleri olmamasına karşın, hane içinde yaşayanların geliri üzerinden yapılan gelir testi sonucu belirlenen miktarlarda aylık GSS (Genel Sağlık Sigortası) primi ödemek zorunda bırakılmaktalar. Daha da vahimi, bu çocuklar anne ve babalarının vefatı halinde yetim maaşına hak kazanamamaktalar. Bu uygulamayla, ''Benim ölümüm halinde hiç değilse maaşım çocuğuma kalacak'' diye teselli bulan ebeveynlerin tek tesellileri de ellerinden alınmış bulunuyor. Bu mağduriyeti şimdilik erkek çocuklar yaşamakta, kız çocuklarının sağlık yardımı kesilmemekte. Oysa söz konusu engellilik olunca, cinsiyet ayrımına ve yaşa göre uygulamalar kabul edilemez. Sonuç olarak; Otizmli, Down Sendromlu, Serebral Palsili ya da herhangi bir nedenle Zihinsel Engelli olup da istihdam edilemeyen bu gençlerin -ileriki yaşlarında yaşlanmaya bağlı olarak engel oranlarının biraz daha artacağı göz önünde bulundurularak- haklarının SGK tarafından yapılacak bir düzenleme ile korunması sağlanmalıdır.

Konu ile ilgili kampanya linkini, ilgilenenler için, aşağıda veriyorum:
https://www.change.org/tr/kampanyalar/sgk-18-ya%C5%9Fini-dolduran-engelli-%C3%A7ocuklarin-anne-babasi-%C3%BCzerinden-olan-sa%C4%9Flik-yardimlari-kesilmesin-60-%C4%B1n-altinda-engel-oranina-sahip-engelli-%C3%A7ocuklarin-sosyal-g%C3%BCvenlik-haklari-korunsun

Benim önerim, daha önceleri de pek çok kez dile getirmiş olduğum gibi, engellilerle ilgili bir kanun ya da tebliğ hazırlanırken engellilerin ve yakınlarının düşüncelerinin de dikkate alınması yönünde. Sanırım, böyle bir uygulama pek çok aksaklığın önüne geçilmesini sağlayabilir.

Engellerimizi hissettirmeyecek, engelsiz bir yaşam dileği ile...

Not: Yarın Ramazan’ın ilk günü. Bedensel Engelliler Dayanışma Derneği geleneksel hale getirdiği iftar yemeğini 28 Haziran tarihinde Vesta Restaurant tesislerinde gerçekleştirilecek. Arzu edenler, askıda bilet sistemi ile (kişi başı 30 TL karşılığında) özel gereksinimli üye ve ailelerinden istedikleri sayıda kişiyi bu iftar yemeğine gönderebilirler.
Detaylı bilgi (0216) 370 81 66 (pbx)