Nijerya’da zina suçundan recm cezasına çarptırılan Emine Laval, geçen eylül ayında beraat etti.
Artık kimse onu boynuna kadar kuma gömmeyecek, taş yağmuruna tutmayacak, çocuğuyla vedalaşması için iyi aylık süresi de yok. Şeriat başka bir aksilik çıkarmazsa ömür boyu birlikteler. Ancak son günlerde dolaşan bir e-mail’de bunların tam tersi yazılı. Emine’nin iki aylık ömrü kalmış. Kurtulması için Uluslararası Af Örgütü İspanya şubesinin web sitesine bir imza bırakılması isteniyor. Bu kampanya bir yıl önce başlamıştı. Bu arada Emine kurtuldu. Ancak kimse o mektubu durduramıyor. Kontrolsüz bir şekilde dönüp duruyor.
Çok saf ve naif bir mektup zinciri. Nijerya’daki şeriatın bizim imzalarımızın çokluğundan etkilenip, bir genç kadının taşlanarak öldürülmesinden cayacağını varsayıyor.
Oysa ki, internette imza toplamak için oluşturulan mektup zincirleri yarar bir yana, yargı sürecinde olumsuz etki yapıyor. Üstelik çoğunlukla da gayri ciddi bulunuyor. Çünkü internette, insanlardan bir şeyler talep eden zincirlerin yüzde 99’u ya palavra ya da aptal esprilerden oluşuyor.
Ama yine de şu Emine Laval mektubu dönüp dolaşıp karşıma çıkıyor, değişik kaynaklardan yeniden yeniden geliyor. Boğaziçi ve Harvard’lı akademisyenlerden, kadın hakları alanında kaygı duyan insanlardan geliyor. Tamamı iyi niyetli ama, maalesef içerik yanlış.
O KADAR KOLAY DEĞİLİKİ TIKLA OLMUYOR
Mektup şöyle: ‘Amina’nın (Emine) recm cezası onaylanmış. İki ay süre vermişler bebeğiyle vedalaşması için. Daha sonra boynuna kadar toprağa gömülüp taşlanarak öldürülecekmiş.
Bir süre önce düzenlenen benzeri bir kampanya ile Safiye kurtarılmış, çünkü Amnesty International (Uluslararası Af Örgütü) toplanan imzalar sayesinde Nijerya Hükümeti’ne baskı yapmış. Amina için ise şu ana kadar yeterli imza toplanamamış. Yardım istiyorlar.
İspanyolca olan sayfada işlem yapmanızı kolaylaştırmak için: Nombre’ye isminizi, Apellidos’a soyadınızı, Provincia’ya İstanbul, Pais’e Otros Paises (diğer ülkeler) yazın, sonra Seguir’i tıklayıp devam edin. İkinci sayfaya mail adresinizi girdikten sonra Acceptar’ı tıklayın.
Bir bebeği annesine kavuşturmak bu kadar kolay!
Tabii mesajı başkalarına da göndermeyi unutmayın!’
Aslında bir bebeği annesine kavuşturmak öyle iki tıkla halledilecek kadar kolay bir iş değil. Emine’nin kurtulması da o kadar kolay olmadı. Boşandıktan sonra hamile kalan Emine, zina ile suçlanıyordu. Birlikte olduğu erkek de öyle. Ancak adam şeriat mahkemesinde ben suçsuzum diye yemin edip kurtuldu. Emine ise sözde suçun delilini karnında taşıyordu: çocuğunu. Masumiyetini kanıtlaması için dört şahit göstermesi gerekiyordu. Savunma hakkı tanınmadan recm cezasına çarptırıldı. Mahkemede karar Arapça okundu ki, Emine tek kelimesini anlamıyordu.
ŞERİAT İÇİNDE BİR TEMYİZ ZAFERİ
Olay uluslararası çapta büyük gürültü kopardı. İnsan hakları örgütleri devreye girdi ve karar geçen yıl şeriat temyiz mahkemesine gitti. Bu sefer önde gelen kadın avukatlar, Nijeryalı ünlü avukatlar savundu Emine’yi. Kadın grupları da sürekli mahkemede boy gösterdi. Uluslararası Af Örgütü de mahkemeye temsilci gönderiyordu. Örgüte göre yargılama adildi. Bu nedenle davaya müdahil olmak istemiyor, uluslararası bir imza kampanyasına gerek olmadığını açıklıyordu.
Çünkü şu anda dolaşımda olan mektup zinciri, ta geçen yılın nisan ayında ortaya çıkmıştı ve Emine’nin geçen yılın 3 Haziran günü recmedileceğini öne sürüyordu. Oysa ki 3 Haziran günü Emine’nin temyiz duruşması vardı.
Sonunda Emine kurtuldu ama, mektup zincirleriyle filan değil. Katsina Temyiz Mahkemesi geçen 25 Eylül’de, suç üstü yakalanmadığı ve savunma hakkı tanınmadığı için Emine’nin cezalandırılamayacağı kararına vardı. Yani şeriat sistemi içinde bir temyiz zaferiydi bu.
Laval, şimdi 18 aylık olan kızı Vasila ile birlikte normal yaşamına döndü.
E-mail’de adı geçen ve mektup zinciri sayesinde kurtulduğu öne sürülen Safiye’ye gelince; o da aynı Emine gibi evlilik dışı çocuk doğurmuş, recm cezasına çarptırılmış ve karar temyizden dönmüştü. Bugüne kadar şeriat hükmüyle taşlanıp öldürülen kimse olmadı Nijerya’da.
Şimdi sırada iki eski sevgilinin temyiz davası var. Fatma Osman ile Ahmed İbrahim’in evlilik dışı ilişkisine verilen recm cezası temyiz aşamasında.
Şeriatsız eziyet
Nijerya bir şeriat ülkesi değil. Müslümanların yoğun biçimde yaşadığı kuzeydeki 12 eyalette şeriat yasaları kabul edildi. Emine’nin yargılandığı Katsina eyaleti de bunlardan biri. Nijerya Anayasası’na göre eyaletler şeriat ilanında serbest olmakla birlikte, yargı sürecinin sonunda devlet başkanının hükümlüyü affetme yetkisi var. Ölüm cezası da af yetkisi kapsamında.
Bu arada son bir not:
Nijerya’da kadını canından bezdirmek için ille de şeriat gerekmiyor. Hıristiyanların yaşadığı güney eyaletlerinde kadına dayak, kötek gırla. Erken yaşta evlendirme, başlık parası ve hatta kadın sünneti dahil ne ararsanız var. Sorun şeriat sorunu değil, dünyanın ileri geri birçok ülkesinde olduğu gibi kadına karşı ayrımcılık sorunu...