Ne şeker şeysin sen!
Geriyor, gerdiriyor, bazen tavan yapıyor, bazen yerlerde sürünüyor... Hayatın ortasına bomba gibi düşüyor. Bunalım, korku gırla gidiyor. Ardından inkâr ve yok sayma sahneye çıkıyor. Yapılması gerekenler öğrenilip kontrol ele alınınca hayat bayram oluyor. Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Dr. Didem Dereli ile Diyabet Haftası’nda, haftanın başrol oyuncusunu konuştuk.
Tanışalım; diyabet... En yalın haliyle kan yoluyla taşınan glikozun hücrelerin içine girememesi. Nedeni de pankreasın yeterli miktarda insülin üretememesi ya da ürettiği insülinin fonksiyonlarında bozukluk olması. Kanda şeker yükselirken, hücre içinde yeterli şeker olmadığından enerji üretimi bozuluyor. Kronik şeker hastalığı bir ömür sürüyor.
Bana tipini söyle... Kaç tip diyabet var? Eskiden iki tip varmış. Çocukluk diyabeti Tip 1, yaşlılık diyabeti Tip 2 olarak adlandırılırmış. Artık hamilelik şekerinden gizli şekere, genetik hastalıklara bağlı diyabetlere, bazı endokrin hastalıkların seyrinde ortaya çıkan kan şekeri yüksekliğine, LADA, MODY gibi özel isimli diyabet tiplerine kadar isim yelpazesi almış başını gitmiş.
Yaşı, cinsiyeti var mı? Tip 1 diyabet seçici değil, cinsiyet ayrımı yapmıyor. Tip 2 diyabet erken yaşlardaki erkekleri daha fazla etkiler, ileri yaşlardaki kadınlara pek dokunmazmış. Son yıllarda tavan yapan beslenme bozuklukları, çok erken yaşta başlayan obezite sonucunda gelişen insülin fonksiyon bozukluğu Tip 2 diyabeti çocuklarda bile görülür hale getirdi.
Türkiye’den bildiriyorum... Türk Endokrinoloji Derneği’nin 2016 yılı verilerine göre Türkiye’de her 10 kişiden 1’i diyabetli.
Genetik mi? Genetik etki önemli ama genetik yatkınlık şart değil. Hareketsiz yaşam tarzı, stres, kilo fazlalığı gibi çevresel faktörler genetik yatkınlığı hiç olmayan bir kişide şeker oluşumuna yol açabilir. Genetik yatkınlığı olan kişi de riskleri azaltacak bir yaşam tarzıyla diyabeti hayatından uzak tutabilir. Yani her şey bizde bitiyor.
Diyabet ve gebelik... Gebeliğe bağlı insülin direnci ve genetik yatkınlık yan yana gelince hele bir de kilo fazlalığı varsa ortaya gestasyonel diyabet çıkıyor. Doğumla birlikte sıklıkla düzelse de sonraki gebeliklerde tekrarlayabilir. Doktorumuz, son yılların popüler tartışma konusu gebelik döneminde şeker taramaları için de “Zorunlu ve hayat kurtarıcıdır. 50 gr. şeker içilerek yapılan bir şeker tarama testi yaklaşık bir simit yemekle eşdeğerdir” diyor.
Cinsel hayatı nasıl etkiler? Diyabetle barışıksanız, şeker düzeyiniz ideal seviyelerdeyse, kendinize özen gösteriyorsanız sıkıntı yok. Kadınlar normal şekilde hamile kalıp sağlıklı bebekler doğurabilir. Ama olur da şekeriniz uzun süre tavan yaparsa işte o zaman başınız dertte.
Düzenli egzersizin faydalarını sağ baştan sayıyorum... Şeker hastalığını engelliyor, endorfin salgılatıyor, mutluluk veriyor, kalp hastalıklarını, kemik erimesini önlüyor, hatta alzheimer’ı bile engelliyor.
Kasımda caz başkadır!
İzmir’in kalbi 35,5 atıyor. İzmir’in kalbi Karşıyaka’da atıyor. Cazın bilirkişileri şehre geliyor. Kerem Görsev Trio&Koda, Birsen Tezer, Buca Blues Quartet, Kürşat Başar&Burçin Büke& Ayşen, Benshi, Meltem Cumbul Jazz Project, Bülent Ortaçgil... Kadro tam tekmil! Karşıyaka Belediyesi’nin ev sahipliğindeki festival 22–27 Kasım tarihlerinde Bostanlı Suat Taşer Tiyatrosu’nda. Biletler biletix’te. Kaçmaz, kaçırılmaz!
Çay var içersen, festival var gelirsen
“Çay kalabalığı, kahve yalnızlığı sever!” diyenler, fevkalade çay sevenler... Bu festival size! İzmir Tea Festival, biryudumcayicin hashtag’iyle bugün ve yarın Alsancak Garı’nın ev sahipliğinde... Çayın yol arkadaşları simit ve peynirle kahvaltı, Festival Tea Bar’da her ülkeden, her kültürden çay tadımları... Tea Art Gallery’de çay kültürünün en sanatsal hali... Caz konserleri, DJ performansları...Dünya çayları ve kültürleri üzerine söyleşiler, atölye çalışmaları... Festivale katılım biletli, biletler biletix’ten!
