BİLAL KARTAL, İzmir’de bir dedektiflik bürosu sahibi. Her ne kadar Dedektiflik Yasası henüz TBMM’den geçmese de, Kartal’ın İzmir Dedektiflik’i, belediyeden ruhsatlı, Ticaret Odası’na kayıtlı yasal bir şirket. İzmir’de aldatmanın yoğun olduğunu, en çok eş takibi işi geldiğini belirten Kartal, aslında dedektiflik mesleğinin çok daha farklı konularda hizmet verebildiğinden söz ediyor.
İşler nasıl?
Æ İşlerimiz bayağı yoğun.
Æ İlginç, bu krizde yoğun diyen bir siz varsınız herhalde
Æ Piyasada kriz varken insanlar birbirlerini aldatıyor, dolandırıyor. Çekler karşılıksız çıkıyor, şirketler kaçıyor, mağdur olan bize geliyor. Bazen de işleri iyi gidenler, çok para kazananlar hemen eşlerini aldatıyor.
Æ Her isteyen dedektif olabilir mi?
Æ Türkiye’de dedektiflik bürosu açmak için öncelikle sabıka kaydınız bulunmamalı. İsteyen büro kurabilir ama dedektif olamaz. Hukuk, psikoloji gibi konularda bilgili olmalı. Ayrıca mutlaka Türkiye Dedektifler Derneği’ne üye olmalı.
Æ Dedektifler Derneği olarak neler yapıyorsunuz?
Æ Diğer ülkelerin dedektiflik yasalarını getirip çevirttik. Kendimize uyarlayarak bir milletvekilimiz aracılığıyla meclise sunduk. Dedektiflik yasası çalışması 1994’te Tansu Çiller döneminde çıktı ama cumhurbaşkanı kişilerin özel yaşamlarının ihlali olabileceğinden onaylamadı. Yasa rafa kalktı. AB çalışmaları ile raftaki yasalar tekrar meclise gelince biz de tekrar, İnterpol eski Başkanı Yusuf Vehbi Dalda’nın da çabalarıyla çalışmaya başladık ve hukukçuların yardımıyla yasa taslağını hazırladık. Birkaç ay içinde meclisten geçmesini bekliyoruz.
Æ Adalet organlarında ya da poliste özel durumunuz var mı? İstediğiniz araştırmayı rahatça yapabiliyor musunuz?
Æ İşte biz yasamızın çıkmasını en çok bundan istiyoruz. Bu konularda sıkıntımız var. Bazı yerlerde hakimler bize teşekkür ederken, kimi yerde "Dedektiflik yasası yok, sizi tanımayız" diyor. Genelde bize gelen müşterinin avukatlarımıza verdiği vekalet çerçevesinde alabildiğimiz belgelerle araştırma yapıyoruz. Zaten kimi mahkemelerde tanık olarak dinleniyoruz.
Suçlu erkek nasıl açık veriyor?
Æ Eş takibi çok geliyor mu?
Æ Genelde kadınlar eşlerinden şüphelendilerse yüzde 99 doğru çıkıyor. Tabii bir de Türkiye’de kadınların ekonomik özgürlüğü olmaması erkekleri daha rahat aldatmaya sevkediyor. Çünkü eşinin kendisini kolay bırakamayacağını bilen erkek daha rahat davranıyor. Eşinin aldattığından emin olan bazı kadınlar, "Dedektif tutup resimlerle bunu mahkemede ispatlarsam yüksek tazminat alıp boşanırım" diye düşünüyor ve bize geliyor.
Æ Eşler hangi durumlarda şüpheleniyorlar?
Æ Eşin cep telefonuna farklı hat alması, telefonu saklaması, güvenlik kodu koyması, tuvalete cep telefonuyla gitmesi, son dönemde tarzında, kıyafetinde değişiklikler gösterge olabilir. Arabasının kilometresinin fazla artışı da bir başka gösterge..
Æ Eşlerinin yakalandığı görüntüleri görünce nasıl tepkiler veriyorlar?
Æ Ayılıp, bayılan da oluyor, haklı çıktım diye sevinen de. Hatta başı kapalı bir kadın sinir krizi geçirdi ve örtüsünü atıp, başını açıp gitti.
Dedektiflik aldatanları
yakalamak sanılıyor
Æ Türkiye’de dedektiflik nasıl algılanıyor?
Æ Bizde dedektiflik sadece eş takibi, aldatanları yakalama gibi algılanıyor. Oysa genç çocuğu olan anne-babalar çocuklarını takip ettirip, kimlerle arkadaşlık ettiğini, hap ya da esrar kullanıp kullanmadığını anlamak istiyor. Sahtecilik, dolandırıcılık konularında geliyorlar.
Æ Dolandırıcılık, sahtecilik konusunda neler yapıyorsunuz?
Æ Firma kapatıp kaçtıysa adresini buluyoruz. Hukuk danışmanlarımız vasıtasıyla bu firmanın emsal teşkil eden diğer davalarını bulup hepsini topluyoruz. Mahkemede firmanın diğer suçları da sunulunca daha farklı cezalar alıyorlar. Bazı kişiler de mal varlığını eşleri veya çocuklarına devrediyor. Bunları da ortaya çıkarıp mallarına ihtiyat-i tedbir koyduruyoruz.
Æ Büyük şirketler sizi tutuyor mu?
Æ 2001 krizinde büyük holdinglerle çalıştım. Mesela Bayındır Holding’in dedektifliğini yaptım. Ceylan Holding de beni tutmuştu. Başka holdinglerin de yurt dışındaki müdürlerini takip ettik.
Daha çok dolandırma sahtecilik işi alıyoruz
Æ İzmir’de en çok hangi konularda talep geliyor?
Æ En çok eş takibi, aldatma talebi geliyor. Sadece erkekler değil, kadınlar da aldatıyor. Başı kapalı kadın bile yakaladığımız oluyor. Biz daha çok dolandırıcılık, sahtecilik işleri alıyoruz. Mesela büyük bir çelik kapı firması, İzmirli bir firmayı 450 milyar dolandırmış. Çekler ve senetler ödendikçe mallar gelecek deniyor. Oysa Türkiye’de böyle dolandırıcılık yapıp kaçıyorlar.
Gençler, uyuşturucu hap diye merdiven altında fare zehirinden üretilmiş hapları kullanıyor
Æ İzmir’de uyuşturucu yaygın mı peki?
Æ Emniyet Müdürü ile kadrosu çok iyi çalışıyor. Uyuşturucu suçlularını cezaevine gönderdiler. İzmir’de esrar ve hap kullanma oranı yüksek maalesef. Bu haplardan çoğu da merdiven altlarında, fare zehirinden üretiliyor. Öğrenciler bunları temin ediyor ve çoğu ne içtiğini bilmiyor.
Æ Anne babalar hangi durumlarda şüphe duymaya başlıyor?
Æ Aslında şüphe duyacak aşamaya gelmemeleri önemli. Bu zamana kadar psikolojik destek almaları gerek. Çocukları unutup, ilgimizi azalttığımızda fark etmiyoruz. Bu arada bir şeylere alışmış oluyorlar. En tehlikeli unsur çocukların okul dışı arkadaşlıkları. Bu hapları ve esrarı pazarlayanlar, genellikle okul önlerine gelen gençler. Çünkü onlar da bu hapları satıp kendi hap paralarını çıkarmaya çalışıyor. Çocukların okuldan geliş-gidiş saatlerini kontrol, arkadaşlıklarını takip etmek gerekli. Agresiflikleri, evdeki geçimsizlikleri hepsi gösterge olabilir.
Resmi belgelerimde araştırma, belge toplama, adli makamlara teslim yazıyor
Æ Siz bu konuyla ilgili eğitim aldınız mı?
Æ 1994’ten beri bu işi yapıyorum. Şirket kurulmasının önünü de açan benim. Maliye Bakanı ile görüştüm. Daha önce dedektiflik şirketi kurulamıyordu, çünkü bu mesleğin kodu yoktu.
Æ Şirket faaliyet alanı olarak ne yazıyor resmi belgelerinizde?
Æ Dedektiflik Hizmetleri Araştırma Bürosu yazıyor.
Æ Nasıl başladınız, bir diziden falan mı etkilendiniz?
Æ Yok, ama elektroniğe çok meraklıyım, hatta ikisi patentli, ufak tefek icatlarım var. Araştırma geliştirme konusunda da iyi olduğumu düşünüyorum. Jandarma İstihbarat Bölümü’nde askerdim ve uzman çavuş olarak ayrıldım. Eski milli boksörüm. Sivile geçtiğimde küçüklükten meraklı olduğum bu işi yapmaya karar verdim.
Æ Hemen dedektiflik bürosu mu açtınız?
Æ İzmir’de önce bilgisayar işleriyle ilgilenirken yavaş yavaş belge arama gibi konularla ilgilenmeye başladım. 1996’da "Aracılık hizmetleri" diyerek şirketimi kurdum. Ama bir haftada polis, "Bu konuda şirket olmaz" diyerek kapattı. "Dedektiflik Araştırma" diye ilan veriyordum. Sonrasında yine de seyyar dedektif olarak bu işleri yaptım.
Genel müdür almadan bize danışıyorlar
Æ Müdür takibi nasıl oluyor?
Æ Mesela bir firma Rusya’ya müdür göndermiş. Orada ev tutmuş, adamın 8-18 çalışması gerekiyor. Ama gidiyoruz. Müdür evden 11’lerde çıkıyor, evine 2 Rus kadın almış, şirket arabasıyla gezip tozuyor. Hemen ortaya çıkarıyoruz. Bir maden firması beni yurt dışına gönderdi. 45 kamyon maden çıkıyor. Ama müdür 39 kamyonu firmasına veriyor, 6 kamyonu Ruslara satıyor. Onu da ortaya çıkardık.
Holding varisi diye sabıkalı gece bekçisiyle evlenecekti
Æ Evleneceği kişinin araştırılmasını isteyen kişi oluyor mu?
Æ O kişi olmasa da ailesi isteyebiliyor. İzmir’deki büyük bir holdingin sahibinin yeğeni Bursalı bir tekstilciyle evlenecekti. Fakat holding sahibinin içi rahat değilmiş, emniyetten bir tanıdığına araştırmasını rica etmiş, o da bizi tavsiye etmiş. Geldiler damadı araştırmamızı istediler. Önce damadın lüks cipinin plakasından araştırmaya başladık, araç İstanbul’dan kiralanmış. İstanbul Kadıköy nüfusuna kayıtlı kişinin aslında bir süre önce Diyarbakır’daki kaydını aldırdığı, uyuşturucudan, adam yaralamadan 18 sabıkası olduğu, cezaevinde yattığı, fabrikada gece bekçiliği yaptığı ortaya çıktı.
86’lık amca 84 yaşındaki eşini takip ettirmek istedi
Æ İlginç bir anınız var mı?
Æ Bir keresinde 86 yaşında olduğunu söyleyen bir bey aradı. Eşi 84 yaşındaymış ve onunla olmak istemiyormuş. Kendisini aldatıp aldatmadığını öğrenmek için beni tutmak istiyordu. Bir keresinde de kedisi ağaca çıkan bir yaşlı teyze itfaiyeyi aramak için içeri girdiğinde kedi kaçmış, benim bulmamı istiyordu. Bir keresinde eşi çok genç bir kızla görülen bir kadın için araştırma yaptık ve eşinin bilmediği eski ilişkisinden dünyaya gelen kızı olduğunu öğrendik.