Birine kilo verdiren diyet bir başkasına kilo aldırabilir

Çünkü fazla kilolar estetik görünümün dışında birçok metabolik hastalığa neden olabiliyor. Diyetisyen Aslı Kınsız ve Yeşim Urhan ile beslenme ve diyeti konuştuk. Dereli Sağlık Polikliniği’nin iki genç diyetisyenine göre amaç kilo vermek değil, alışkanlıkları değiştirmek olmalı..

Herkesin listesi ayrıdır

»Yaz yaklaşırken her yerde diyet listeleri yayınlanıyor. Bunları diyetisyene danışmadan yapmak doğru mu?
YEŞİM U: Bu tür standart diyet listelerini kendi başına uygulamak doÄŸru deÄŸil. Herkese farklı diyet listesi hazırlanmalı. Size kilo verdiren bir liste baÅŸkasına kilo aldırabilir. Ya da diyabet, kalp hastalıkları, metabolik sendrom gibi kronik bir hastalığınız varsa, ezbere diyetlerle saÄŸlığınızı tehlikeye atabilirsiniz. Â
»Size danışanlar ilk geldiklerinde test mi yapıyorsunuz?
ASLI K: Tıbbi öyküleri, beslenme alışkanlıkları, bireysel özellikleri, günlük yaşantılarını öğrenmeye çalışıyoruz. En önemli nokta, kişinin metabolizmasını tanımak. Kan tahlili yaptırıyoruz, karın içi yağlanma düzeyini ölçüyoruz. Metabolizma hızını ölçen bir cihazı üç gün taktırıp, beslenme günlüğü veriyoruz. Hem kişinin yaktığı enerji miktarını, hem de yediklerini ayrıntılı görmüş oluyoruz. Ayrıca her gelişlerinde vücut ağırlığı, kas, yağ ve su oranlarını ölçen cihazımızla tartıp her 5 kiloda bir beden ölçümlerini tekrarlıyoruz.

Çok şişmanlara hemen spor önermiyoruz
»En ideal kilo zaman çizelgesi nedir? Yani ne kadar zamanda ne kadar kilo vermek sağlıklı?
YEŞİM U: Kişiye göre değişir. Ama çok hızlı kilo kayıpları su ve kas kaybından kaynaklandığı için kalıcı değildir. En uygunu haftada 0,5-1 kilo kaybı. Ancak bu kişinin yaşına, kilosuna ve sağlık durumuna göre farklılık gösterir.
»Spor yapmadan sadece besinleri kısarak kilo vermek mümkün mü?
ASLI K: Mümkün olsa bile bu kiloyu korumada sporun çok önemli yeri var. Çok kilolu kişilerde sporu hemen önermiyoruz. Çünkü bu faydadan çok zarar getirebilir. Sağlık problemi yoksa egzersizle birlikte yapılan diyet çok verimlidir. Yağ dokusu yüksek kişiler kardiyo türünde egzersiz yapmalıdır. Çünkü kas dokusunu artırıcı egzersizler yanıltıcı olabilir.
»Bazı kişilerin kiloları bacaklar ve kollarda, bazılarının üst bedende toplanıyor. Bunlar için farklı diyetler mi uygulanıyor?
YEŞİM U: Maalesef bölgesel zayıflatan bir diyet olamaz. Eğer hedef kiloya ulaşıldığı halde bazı bölgelerde yağlanma kalmışsa bunları spor ya da radyo frekansı teknolojisiyle çalışan cihazlara girerek gidermek daha doğru olabilir.

Tek besin doÄŸru deÄŸil

»Çok su içmek gerekir deniyor. Kimileri de fazla suyun ödem yaptığını düşünüyor. Hangisi doğru?
YEŞİM U: Çok derken ne kadar olduğunu söylemek gerek bence. Günde 2 litre herkesin içmesi gereken su miktarı. Ama kilo vermeye çalışıyorsanız 3 litreye çıkarmanız vücut hızınızın artması, barsak sorunlarının çözülmesi ve vücutta ödem depolanmaması için daha doğru.
»Hangi besinleri hangi besinlerle tüketmeli ya da tüketmemeliyiz?
ASLI K: Bir ara köfte yerken makarna yenmez gibi karbonhidratlarla proteinlerin birlikte verilmediği diyetler çok revaçtaydı. Ancak bunların doğru olmadığı, karbonhidrat, protein, yağ, vitamin ve mineraller gibi tüm besinlerin bir arada alınması gerektiği biliniyor. Biz diyetlerimizde, sebze yemekleriyle yoğurt, ekmek ve salatayı veya et öğünlerinin yanında yoğurt, ekmek, salatayı mutlaka yazarız. Hiçbirinin eksik alınmaması gerektiğini de belirtiriz.
»En çok tok tutan ama en az kalorili besin hangisi? Böyle bir şey varsa tabii...
YEŞİM U: Posa içeriği, yani lifi yüksek besinler örneğin salatalar, sebzeler, kepekli besinler bağırsakları daha geç terk ettiğinden daha çok tok tutar. Bunun yanında protein içeriği yüksek olan örneğin et ürünleri de ekmek, tatlı, şekerli besinler gibi karbonhidratlara göre daha çok tok tutarlar.

Hedef rakamları değil alışkanlıkları değiştirmek olmalı

»Diyet yapanlar bir süre sonra eski kilolarına dönüyor. Bunu engellemek mümkün mü?
ASLI K: Kilo koruma en az önem verilen ama en çok dikkat edilmesi gereken konu aslında. Kişiler hedefledikleri kiloya gelince bundan sonrasını düşünmüyor. Oysa sağlıklı beslenme artık yaşam tarzı olmalı. Diyet programlarımızda rakamları değil, kişilerin alışkanlıklarını değiştirmeyi hedefliyoruz. Kilo verdikten sonra en az 6 ay daha onları izliyoruz. Çünkü kiloyu kaybetmektense korumak daha zordur.
»Yaş ilerledikçe neden daha zor kilo veriyoruz?
YEŞİM U: Özellikle kadınlarda vücut yağ oranı yaş ilerledikçe arttığı için metabolizma hızı yavaşlar. Menapoz dönemi bunu en çok etkileyen süreç. Aynı şekilde erkeklerde de yaş ilerledikçe vücut hızı düşüp karın bölgesi yağ oranı artıyor. Bu dönemde yapılacak en doğru şey
egzersizi mutlaka yaşamımıza eklemek.

Zayıflayan daha mutlu ve enejik

»Kilo sadece estetik görünüm açısından değil, hastalıklara davetiye çıkarması açısından da tehlikeli değil mi?
ASLI K: Kilo yönetimi diyetisyen kontrolsüz çözülemeyeceği gibi sadece diyetisyenle de çözülmemeli. Biz her 5 kiloda bir danışanlarımızın tahlillerini yeniliyoruz. Endokrinolog, dermatolog ve dahiliye uzmanının olduğu kliniğimizde danışmanımızı 2 haftada bir dahiliye uzmanımız ayda bir endokrinoloğumuz görüyor. Multidisipliner yaklaşım olmadan başarıya ulaşmak yorucu ve uzun sürebilir.
»Şu ana kadar verilen en çok kilo ne kadardı?
ASLI K: Zayıflama programlarımızdan mutlu ayrılan ciddi bir hasta potansiyelimiz var, şu ana kadar en yüksek 55 olmak üzere 40 ve 30 kilo
veren danışanlarımız çok oldu. Bu hastalar ilk geldikleri
mutsuz ve umutsuz hallerinden çıkıp hayata daha olumlu ve enerjik devam ediyor.

İzmir restoran mönülerinin kalorilerini hesaplayıp bir kitapçıkta topluyoruz

»Diyet listesi olan arkadaşlarım haftasonları dışarı çıktığımızda çok zorlanıyorlar. Ne yiyeceklerini şaşırıyorlar, siz ne öneriyorsunuz?
ASLI K: Diyet yapanların sosyal yaşantıdan kopmamak için gittikleri restoranların mönülerindeki enerji, protein, karbonhidrat ve yağ değerlerini hesaplıyoruz. Böylece yediklerinin diyetlerinde neye karşılık geldiğini bilerek, rahatlıkla ve suçluluk duymadan yiyebiliyorlar. Yakında bunları İzmir restoranları mönüleri olarak bir kitapçıkta sunacağız. Bu kitapçıktan sadece bizim danışanlarımız değil isteyen herkes faydalanabilecek.