DÜNYA Ekonomik Forumu’nun bu yılki araştırmasına göre kadın-erkek eşitliğinde Türkiye 130 ülke içinde 123’üncü oldu. Rapora göre Tunus 103, Ürdün 104, Birleşik Arap Emirlikler 105, Mısır 124, Suudi Arabistan 128’inci sırada. Rezalet durumdayız yani..
Ülkemiz kadın ve erkeklerinin eşit olduğu tek konu ise bu durumun oluşmasındaki sorumluluk. Yani çalışmayan, üretmeyen, haklarını savunmayan tüm kadınlar, bunları engelleyen erkekler kadar sorumlu. Bu nedenle, bugün çok büyük önemi olduğuna inandığım, Ege İş Kadınları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Sündüz Tanergeç ile sohbet ettik.
Æ EGİKAD ne zaman, kimlerin katılımıyla kuruldu?
Æ 15 temmuz 2008’de 15 kurucu üyey-le kurduk. Aramızda kendi işini kurmuş olanlar, ailesinin işini sürdürenler, işlerini eşiyle yürütenler, üst düzey yöneticiler, girişimci ödüllüler var.
Æ EGİKAD’a kimler üye olabiliyor?
Æ Bulundukları ilin sanayi, ticaret ve meslek odalarına kayıtlı olan, kendi işini kurmuş veya ailesinin işini yürütenler ya da şirket üst düzey yöneticileri üyemiz olabilir. Bunlar dışında üyeler arasında bir sinerji olmalı ki herkes verimle çalışsın, severek işi paylaşsın ve tasarlanan hedeflere ulaşılabilsin. Bu bir ekip işi çünkü.
Æ EGİKAD’ın kuruluş amacı nedir?
Æ Bir yıl önce İzmir’e gelen yabancı bir iş kadınları heyeti İzmir’de kendileriyle muhatap olacak iş kadınları grubu bulamamıştı. Odaların kadın komisyonları olmasına rağmen dernek yapılaşması yoktu. Türkiye’nin en uygar, ilerici, aydın insanlarının olduğu bu şehirde, kendine güvenen hali, duruşu ve özgürlüğü ile bilinen İzmirli kadınlarımızın iş yaşamındaki bu geç kalmışlığını sona erdirip örgütlemek ve zaten var olan iş dünyasında kadını görünür yapmak istedik. Çünkü bırakın batı illerimizi, doğuda federasyon bile oluşturmuş kadınlarımız.
Æ EGİKAD’ın diğer kadın derneklerinden ne farkı var?
Æ Birçok kadın derneği var biliyorsunuz. Biz, iş kadınları derneğiyiz. Ege’deki iş kadınları arasında deneyim, bilgi paylaşımı, işgüçlerimizi birleştirmek, birbirimizi geliştirmek için, kadını iş dünyasında görünür kılmak için varız. Bunun yanında, iş fikirleri olan ama bunları yaşama geçirmek için desteğe gereksinim duyan kadınlar, onları iş kadını statüsüne almak için de varız.
Uluslararası mentorlarla çalıştaylar yaptık
Æ Bugüne kadar neler yaptınız?
Æ Çok yeni derneğiz. Proje ve hedeflerimizi belirledik, ilgi alanlarımıza göre komitelerimizi oluşturduk. Girişimci destekleme ve fon oluşturma, üye ilişkileri ve sosyal etkinlikler, dış ilişkiler ve AB ilişkileri, basınla ilişkiler ve yayın, fuarcılık, kadın haklarını izleme komitelerimiz var. Üyemiz arttıkça, komiteleri genişletip, hepsinin görev almasını sağlayacağız.
Æ Uluslararası alanda çalışmalarınız var mı?
Æ 17 Ekim’de Kagider ile We-mentor çalıştayı yaptık. Bu, Kadın Girişimcilerin Avrupa Projelerine Katılımına Destek Programı. Belçika’dan gelen mentorlar, bizlere projeleri anlattı. İki başarılı kadın girişimci (İngiliz, İtalyan) deneyimlerini aktardı. Avrupa Birliği bu fonlarda cömert. Ama, amacı iyi saptayıp, düzgün yazılımla proje sunmak gerekiyor. Çoğu projenin yalnızca yazılım nedeniyle döndüğünü vurguluyor otoriteler. Deneyimlilerden, yol göstericilerden yararlanmak gerek.
Çocuklarımız ve geleceğimiz için boşa vakit geçirmememiz lazım
Æ Ev yaşamı asil sorumluluğu görülen kadının iş yaşamına atılması zor. Teşvik için neler yapılmalı?
Æ Kadın olarak ailemize daha çok sorumluluğumuz var. Ev kadınıyız, anneyiz, bunları gözardı edemeyiz. Eve gittikten sonra evdeki işimiz başlıyor. Kadını iş yaşamına teşvik edebilmenin ilk kuralı, bunu istemesi. Biz destek olacağız. En önemlisi, "yalnız değilim", "Başarabiliriz, biri yaptıysa ben de yaparım" bilincini vermek. Girişimci olmak isteyen veya olup da işini geliştirmek isteyenlere fikir vermek, cesaretlendirmek, önderlik etmek istiyoruz. Birçok hibe destek programları var, yararlandırmaya çalışacağız. Evde TV izleyerek, kek-börek-çay toplantılarıyla, üretmeden gün geçiren kadınlarımıza yazık oluyor. Buna da hakları yok diye düşünüyorum. Çocuklarımız, geleceğimiz için boşa vakit geçirmememiz lazım. Ev işi de üretimdir, bunu asla yadsımıyorum. Ama en fazla günün yarısını alacak bir uğraş, herşeyiyle mükemmel olan için hem de.
Kadın üretimde var, ihracatta var, ama temsilde yok
Æ Projeleriniz neler?
Æ İlk olarak; yeni yıldaki oda, birlik seçimlerinda artık kadınların da yer almasını istiyoruz. Kadın üretimde var, ihracatta var, ama temsilde yok. Bu sadece erkeklerin suçu değil bence. Kadınlar da istekli olduklarını yüksek sesle dile getirmeli. Aramızdan seçimlere katılmak isteyenler var, destekleyeceğiz.
İkinci projemiz envanterle ilgili. İzmir’de de iş kadınları envanteri yok. Çünkü oda kayıtlarında cinsiyet yazılmıyor. İlimiz ve Ege’de sektörel iş kadınları envanteri çıkaracağız. Odaların yardımıyla hazırlayacağız bu envanteri. Üçüncü projemiz, iş kadınları ile iş arayan kadınlarımızın, genç kızlarımızın buluşturulacağı "Kariyer Günleri" düzenlemek. Bu yönetici arkadaşımızın kızının projesi. Gerçi içinde olduğumuz, kriz demeye dilim varmıyor, durgunlukta erteleyeceğiz görünüyor. Dilerim en az hasarla atlatırız.
Biz Türkler kendimiz yapmadıysak başkası da yapmasın istiyoruz
Æ Siz hem işe hem eve hem de sosyal yaşantınıza nasıl vakit ayırıyorsunuz?
Æ Ben hep bir not defteriyle yaşarım, zamanı ve işi ayarlayabilmek için. İki arada bir derede sosyal yaşantımızı yaşamaya, hobilerimizi yapmaya çalışıyoruz. Mesela benim tutkum, müzik, dans, şarap. Beni yetiştiren aileme, sorumluluğumu bilerek dünyaya getirdiğim çocuğuma, toplumuma karşı görevlerimi yaptığımı düşünüyorum. Tıp doktoruyum, yıllarca laboratuvarcılık yaptım. Sonra belediyede yöneticilik yaptım. Severek yaptığım Sağlık Daire Başkanlığı’dan alınıp Eşrefpaşa Hastanesi’ne gönderildiğimde çok da mutsuz değildim, huzurluydum. Körfez’i kirleten dericileri Menemen’e taşımış, mezbahayı, "fareler İzmir’i istila edecek" feryatlarını çürüterek Kaynaklar’a modern binalara göndermiş, gıda çalışanlarının eğitilmelerini sağlamaya çalışmıştım.
Æ Laboratuvar alanında Türkiye’de bir ilk de gerçekleştirmişsiniz..
Æ Türkiye’de ilk Evlilik Öncesi Testler Laboratuvarı kurdum. İşte yine İzmir’in ve İzmirli kadının farkı. Aslında insan için temel olan sağlığın korunması hakkıdır bu. Baştan çok karşı çıkıldı. Yılmadım, savundum. Hani çok bilinen fıkra var. Cehennemde başına zebani dikilmeyen tek kazan Türkler’inkiymiş. Çünkü biri kendini kaynar sudan kurtarmak için başını çıkardığında diğerleri bacaklarından aşağı çekermiş. Kendin başaramadıysan başkasına da izin verme! Ne ilkellik. Şimdi bu testler tüm Türkiye’de yapılıyor. Yoruldum ama, teşekkür, ödül aldım, yükseldim. Yaşama dair çok şey öğrendim, yani kazandım. En önemli kazancım; birlikte çalışmak istenen kişi olmak.
Kadın olarak kendi çabalarımızla bir yere gelebiliyoruz
Æ İş yaşamında kadını bekleyen ne gibi sorunlar var?
Æ Kadın veya erkek değil, insan olabilmenin erdemine inanıyorum. Ama ne yazık ki böyle bir ortamdayız. Kadın olarak kendi çabalarımızla bir yerlere gelebiliyoruz. Çoğu zaman beynimize göre değil, saçımıza göre ikincil olmaya itiliyoruz. ’Her başarılı erkeğin arkasında bir kadın vardır’ denilir. Her başarılı kadının arkasında bir erkek var mı? Büyük çoğunlukla hayır. Çünkü çoğu erkek kendinden üstün kadını yakınında görmek istemiyor. Hele desteklemesi pek olası değil. Sadece vizyon sahibi olanlar, onlar farkı biliyorlar. Tabii bu arada şanslı hemcinslerimizi unutmayalım ve destekçi erkeklere de haksızlık etmeyelim.
Æ Çözüm önerileriniz neler?
Æ Güçlü kadın güçlü toplum demektir. Ülkemiz kadını ne parlamentoda yeterince temsil ediliyor, ne de meslek örgütlerinde. Cumhuriyetin ilk yıllarından bile kötü durumumuz. ’Bize de yer verin’ demeyi yakıştıramıyorum kadınlarımıza. Ne eksiğimiz var? Ben tıp doktoruyum, sadece kas gücü üstün erkeklerin. Beynimiz, eğitimimizle başarırız, geri bıraktırıldığımız alanlarda birbirimize kenetlenerek, adaylarımıza destek olarak, kadın temsili açığını kapatırız. Yanlış anlaşılmasın, cinsiyet ayırımı değil, sadece açığı kapamak için başlangıçta biraz destek. Nitelikli kişilerin önüne geçmek için değil, yanyana olmak için.
Umarım TOBB’un kadın girişimciler panelindeki sözler tutulur
Æ TOBB’un kadın girişimciler konulu panelinden ne gibi sonuçlar çıktı?
Æ Erkeklerle kadınların bir arada üretmek istekleri, oda yönetimlerinde yer almak istedikleri, kadın girişimciliğinin ülkemiz için getirileri tartışıldı. TOBB, kadın girişimciliğini desteklemek, eğitimler vermek gibi genel amaca ek olarak ve bizim için önemli olan; Sayın Rıfat Hisarcıklıoğlu, gelecek yıl yapılacak oda seçimlerinde kadın temsilini artırmak üzere oda başkanlarıyla görüşme sözü verdi. Adaylarımız için önemli. Dilerim sözler tutulur. Boş bırakmayacağız bu işin arkasını.