MİT Müzesi’ni ilk Hürriyet gezmişti
Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT), önceki gün 97’nci kuruluş yılında ‘Kale’ olarak adlandırılan Ankara’daki yeni yerleşkesinin kapılarını gazetecilere açtı. Gazeteciler bu etkinlik kapsamında MİT’in tarihe ışık tutan Teşkilat Müzesi’ni gezme imkânı da buldu.
MİT 10 yıl önce, Yenimahalle’deki eski yerleşkesindeki müzenin kapılarını özel bir izinle ilk kez Hürriyet’e açmıştı. Şehriban Oğhan’ın gezip gözlemlerini kaleme aldığı müzenin haberi, Hürriyet’te “Topuktan dinlediler” başlığıyla manşetten yayınlandı. Haberin fotoğraflarında usta foto muhabiri Rıza Özel’in imzası vardı.
Oğhan’ın haberine göre müzede, 2. Dünya Savaşı’ndan Soğuk Savaş’ın bittiği yıllara kadar (1939-1991) kullanılan casusluk aletleri ilk kez görüntüleniyordu:
“Görüntülenmesine izin verilen ve bugünkü teknoloji düşünüldüğünde artık tarihi eser sayılabilecek 150 kadar cihaz arasında ayakkabıya gizlenmiş dinleme aparatı da var, yabancı ülke istihbarat servislerince Türkiye’nin yurtdışı temsilciliklerine yerleştirilen böcekler de... Gizli yazışmalar ve şifre kodlarını saklamak için, içi oyulan demir vidalar, sabunlar, taşlar en dikkat çekici örnekler olarak göze çarpıyor. Bildiğiniz tartı aleti, yani baskül ise casusluk faaliyetlerinin en önemli aletlerinden biri olarak bilinen telsiz şeklinde karşımıza çıkıyor.”
Habere başlığı veren ‘ayakkabı topuğuna gizlenmiş dinleme cihazı’ o dönem için kullanımı en riskli yöntem olarak anlatılıyor. Çünkü bu cihazların fark edilme ihtimali yüksekti.
VİDANIN İÇİNDEKİ YAZIŞMA
Teknoloji geliştiği için artık miadını dolduran bu casusluk aletlerinin kamuoyuyla paylaşılmasında artık bir sakınca görülmüyordu. Buna karşın gizlilik derecesi hâlâ yüksek olan bazı cihazlar kimseye gösterilmiyor, ayrı bir bölümde tutuluyordu. Haberden çarpıcı birkaç notu paylaşayım:
* Her standı ‘Görevimiz Tehlike’, ‘James Bond’ gibi Hollywood filmlerinden kareleri anarak inceliyoruz.
* Bugünden bakıldığında, özellikle yeni kuşak için ‘taş devri alet ve yöntemleri’ olarak algılanabilirse de, Soğuk Savaş dönemini yakından yaşayan kuşaklar ve sıkı bir ajan filmi izleyicisi için bu aletler hiç de yabancı değil.
* Dönemin en meşhur markası Nagra’ya ait profesyonel makaralı ses kayıt cihazlarının fiyatının o dönem 10 bin dolardan aşağı olmadığı belirtiliyor.
* Dinleme cihazları arasında saat, kalem ve kravat iğnesi biçiminde olanlar öne çıkıyor.
* 1967-1989 yılları arasında Türkiye’nin yurtdışı temsilciliklerinde bulunan böcekler ise o dönemin istihbarat savaşlarının ne denli güçlü ve sert geçtiğini gösteriyor.
* Gizli yazışmalarda kullanılan şifreler enteresan yöntemlerle saklanmış. İçi oyulmuş demir cıvata bunlardan en ilginç olanı.
* Ayrıca elektrik sigortasının içi, kapı tokmağının içi, tütün kabı, içi oyulmuş sabun, taş arası ve hokka da şifreleri saklama yöntemi olarak kullanılmış.
