Bu da ilçeye dönüşen şehir

1999’da Düzce’nin il yapılmasından bu yana hiçbir ilçe bu mutluluğu yaşayamadı. Beklentiler çok yüksek.

İllere 19 ilçenin eklenerek il sayısının 100’e çıkarılması planlanıyor. Türkiye’nin uzun yıllar boyunca il sayısı 67’ydi. 90’larda bunlara 14 il daha eklendi.

Osman Bölükbaşı ve Adnan Menderes

Ama bir il var ki onun statüsü ilçeye çevrildi.

Gelin o ilin hikâyesini hatırlayalım.

CMP SEÇİMİ KAZANDI

Türkiye 2 Mayıs 1954’te üçüncü kez çok partili seçime gitti.

O yıllarda seçim sistemi bugünkünden oldukça farklıydı. Bir şehirde en çok oyu alan parti milletvekilliklerinin tamanını kazanıyordu.

İşte o seçimde Osman Bölükbaşı’nın Genel Başkanı olduğu Cumhuriyetçi Millet Partisi (CMP), Kırşehir’de Demokrat Parti’ye 10 bin oy fark atarak beş milletvekilliğinin tamamını aldı.

1 HAZİRAN 1954/5 HAZİRAN 1954

Bölükbaşı ile birlikte Osman Alişiroğlu, Ahmet Bilgin, Mehmet Mahmudoğlu ve Tahir Taşer parlamentoya girdi. Zaten Bölükbaşı’nın parlamentoda sahip olduğu tüm milletvekillikleri bu kadardı.

Toplam 541 sandalyenin 503’ünü kazanan Demokrat Parti Genel Başkanı Adnan Menderes, kazandığı vekillikler bir yana, Kırşehir’de kaybetmeye çok bozuldu. Seçimin üzerinden henüz bir ay bile geçmemişti ki, Kırşehir’in ilçe olacağı dedikoduları dolaşmaya başladı. Plana göre Nevşehir il oluyor, Kırşehir de Nevşehir’e bağlanıyordu.

Önce kimse inanmak istemedi bu dedikodulara. Ama Anadolu Ajansı, Nevşehir’den bir heyetin Ankara’ya gelip temaslarda bulunduğu haberini servis edince işin ciddi olduğu anlaşıldı.

6 HAZİRAN 1954

ŞEHİRDE HÜZÜN VARDI

Kırşehir Mebusu Bölükbaşı hemen Dahiliye Vekaleti’ne bir telgraf çekip izahat istedi. Ama bakanlıktan yanıt gelmedi. Şeker Bayramı’nın arifesinde gelen bu haber şehri oldukça sarstı. Kırşehir’de tam bir yas havası vardı.

Bayramda şehirdeki dört partinin yöneticileri bir araya geldi. Uzun toplantının ardından tüm partilerin bu karara karşı ortak hareket etmesi fikri benimsendi.

Ankara’ya bir heyet gönderilmesine karar verildi. Daha sonra da tüm Kırşehirliler Ankara’ya gidecekti. Şoförler Cemiyeti Reisi, Ankara’ya gitmek isteyen Kırşehirlileri bedava taşıyacaklarını açıkladı.

Hükümet Kırşehir’i ilçe yaparak cezalandırma peşindeydi ama vilayetin asıl sorunları başkaydı.

10 TEMMUZ 1954

Vilayet merkezine lise açılalı henüz bir yıl olmuştu. Bir öğretmen öğrencilerin halini anlatırken şunları söylüyordu:

“Okulumuza devam eden talebeden en varlıklı veli seyyar ayakkabı boyacısıdır. Sigara paketlerinin tersine notlarını yazan talebemiz pek çoktur. Bir harita dahi temin edemedik.”

Kentte tepki büyüktü. ABD seyahatinde olan Menderes’in dönmesi bekleniyordu. Ama hükümet kararından dönmüyordu.

Bu arada Adapazarı Kocaeli’den, Adıyaman da Malatya’dan ayrılarak il yapıldı.

17 Haziran’da Kırşehir’in ilçe yapılmasına ilişkin kanun teklifi Meclis’e sunuldu.

30 Haziran günü konu artık TBMM Genel Kurulu’nda tartışılıyordu.

3 YIL İLÇE OLARAK KALDI

◊ CMP’li Osman Alişiroğlu, “Arkadaşlar bu layiha (tasarı) kin ve intikamın ifadesidir. Kırşehir bir kinin kurbanı olmaktadır” diye çıkıştı.

Adliye Vekili Osman Şevki Çiçekdağı da Kırşehirliydi. Meclis’teki tartışmaların hedefinde hem Menderes hem de o vardı. Muhalefet bakanı “nankörlükle” suçluyordu.

13 HAZİRAN 1957

Daha sonra kürsüye çıkan Bölükbaşı çok sert konuştu:

“Bir idam mahkumuna dahi ‘Son arzun nedir?’ diye sorarlar. Müsaade edin de öldürmekte olduğunuz Kırşehir’in fatihasını okuyalım. Hükümet peşin bir karara varmış, Kırşehir Vilâyeti’ni hissî veya siyasi sebeplerle ortadan kaldırmaya karar vermiş, sudan birtakım bahanelerle Meclis’in karşısına gelmiştir.”

Başbakan Menderes de daha sonra çok tartışılacak şu sözleri söyledi:

“Siyasi maksat mevcut olduğunu bir an için farz edelim. Bu vilâyetin bir içtimai ve siyasi bünye itibariyle anormallik göstermekte olduğunu inkâr etmek kabil değildir. Evet, evet, evet biz açık konuşuruz. Türkiye’nin hiçbir tarafında, hiçbir vilâyetinde iki seçimde de yüzde 3’ten fazla rey almayan bir partiye mensup bir milletvekili arkadaşın Kırşehir’de takip ettiği türlü ivicaçlı siyaset malûmdur.”

Bütün tartışmaların ardından tasarı kabul edildi ve 20 Temmuz 1954’den itibaren Kırşehir ilçe yapılarak, yeni il olan Nevşehir’e bağlandı.

Aradan üç yıl geçti. Hükümet bu kararından vazgeçti

Ve 12 Haziran 1957’de Kırşehir iki ilçesinden mahrum olarak ve sadece üç ilçeyle daha küçük bir vilayet olarak yeniden kuruldu.

Kırşehir’in yeniden il yapılmasının seçim hazırlığı olduğu yorumları sıkça tekrarlandı. Gerçekten de 27 Ekim 1957’de Türkiye sandığa gitti.

Peki bu seçimde Kırşehir’de durum neydi?

Bölükbaşı’nın CMP’si üç yıl öncesine göre çok daha ezici bir oy sayısıyla Kırşehir’de seçimi kazandı, 60 bin seçmenin oy kullandığı şehirde DP’ye 23 binden fazla oy fark attı.