Şirketlerin iştirak ve taşınmaz satışında kritik noktalar

KVK’nın 5/1.e maddesi iştirak hisselerinin satışında uygulanan vergi istisnasını düzenliyor. Yani; Pegasus veya bir başka şirket, iştirak hissesi sattığında, istisna koşullarına uygun işlem yaptığında, elde ettiği kazancın yüzde 75’i üzerinden vergi ödemiyor. Kazancın kalan yüzde 25’i üzerinden vergi ödüyor.

Hisse satışları üzerinden elde edilen kazançlar, normalde yüzde 22 oranında vergiye (kurumlar vergisi) tabi. İstisnadan yararlanabilenler için yüzde 75 oranında vergi avantajı ortaya çıkıyor. Ayrıca hisse değeri üzerinden normalde KDV de hesaplanması gerekirken, istisna koşullarına uygun işlemlerde KDV hesaplanmıyor.  Şirketlerin sahibi her zaman şahıslar olmayabiliyor. Şirketlerin sahibi, bir başka şirket (veya şirketler) de olabiliyor. Başka bir şirketin paylarına sahip olunduğunda bu paylar ‘iştirak’ olarak ifade ediliyor.

Bilançosunda iştirak hisseleri bulunduran tüm şirketler için kritik olan istisna konusunun ayrıntılarına da bakalım...

Hisse devrinde KV istisnası: Hisselerin edinilmesinin üzerinden iki tam yıl geçmemişse, elde edilen kazanç üzerinden hisse devri yapan şirket yüzde 22 kurumlar vergisi ödeyecek. İki tam yıl süre geçmişse bu kez kazancın yüzde 75’i için istisnadan yararlanılabiliyor, yüzde 25’i üzerindense vergi hesaplanıyor. Kurumlar Vergisi (KV) istisnasından yararlanabilmek için; satış kazancının istisnadan yararlanan kısmının, satışın yapıldığı yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar, pasifte “özel bir fon” hesabında tutulması da gerekiyor. Satış bedelinin, satışın yapıldığı yılı izleyen ikinci  takvim yılının sonuna kadar tahsil edilmesi de istisnanın diğer bir koşulu. (KV Kanunu Md. 5/1-e )

Hisse seneti satışında KDV: KDV açısından devredilecek payların hisse seneti olarak bastırılmış olması önemli. Eğer hisse seneti varsa iki yıl beklemeye de gerek olmadan KDV hesaplanmıyor. (KDV Kanunu Md. 17/4-g)

Hisse senedi ile temsil edilmeyen iştiraklerde ise “kurumun aktifinde en az iki tam yıl bulundurma” süresi geçmeden devir gerçekleşiyorsa KDV’de hesaplanacaktır. (KDV Kanunu Md. 17/4-r)

Gayrimenkul satışında vergi istisnası: Şirketlerin; iki yıl aktifinde tuttukları taşınmazlar satıldığında da kazanç üzerinden vergi istisnası uygulanabiliyor. Ancak bu kez istisnanın oranı yüzde elli. Yani satış kazancının yarısı üzerinden vergi hesaplanmıyor. Kalan yarısı kurumlar vergisine tabi. Taşınmaz satışındaki istisnanın koşulları, iştirak hisselerinin satışında geçerli olan istisnanın koşulları ile aynı...

Satış kazancının istisnadan yararlanan kısmının, satışın yapıldığı yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar, pasifte “özel bir fon”  hesabında tutulması gerekiyor. Satış bedelinin, satışın yapıldığı yılı izleyen ikinci  takvim yılının sonuna kadar tahsil edilmesi de gerekiyor. Şirketler, gayrimenkulleri edindikten iki yıl geçtikten sonra sattıklarında KDV de hesaplamıyor. (KDV Kanunu Md. 17/4-r) Taşınmaz ticareti ile uğraşan kurumların bu amaçla ellerinde bulundurdukları gayrimenkullerin satışında, KV istisnasının da, KDV istisnasının da uygulanması mümkün olamıyor.