Patronların vergi beyanında kritik noktalar

Kâr payından elde edilen kazanç ‘menkul sermaye iradı’ adıyla vergilendirilirken, hisse satışından elde edilen kazanç ise ‘değer artış kazancı’ olarak vergilendirilir.  

Kâr payından olsun, hisse satışından olsun, kazançların Maliye’ye beyanında kritik ayrıntılar da dikkate alınmalı. Gelir vergisi yasasında mükellefe tanınmış vergi avantajları da var.

Şimdi sırasıyla 2018’de elde edilen bu kazançlar için, güncel değerler çerçevesinde vergilendirmenin püf noktalarına göz atalım.

- Kar payında vergi iadesi de var: 2018’de kar payı elde eden kişiler için beyanname verme sınırı brüt 34 bin lira. Stopaj yapılmadan önceki brüt gelirin yarısı, (varsa tevkif suretiyle vergilendirilmiş diğer menkul ve gayrimenkul sermaye iratları ile birlikte) toplam 34 bin lirayı geçiyorsa şahsen beyanname verilmesi gerekiyor.

Bu tutarın altında kazanç elde edenler beyanname vermeyecek, vergi de ödemeyecek. Kar payı elde edip beyanname verecek olanların bir kısmı vergi de ödemeyecek. Hatta vergi iadesi dahi alabilecek. 2018’de yaklaşık brüt 380 bin liraya kadar kar payı elde edenler vergi iadesi alabilecek. Tablodan hangi kazanç için ne kadar vergi iadesi alınabileceği görülebilir.

Vergi iadesi çıkmasının nedeni; 2018’de kar dağıtımı yapmış olan şirketin, bu kar payları üzerinden yıl içinde zaten bir miktar (yüzde 15 oranında)  vergi hesaplayıp Maliye’ye beyan etmiş olması.

25 Mart’a kadar kar payı gelirini beyan etmek zorunda olan pay sahipleri; gelir olarak kârın (temettünün) yarısını beyan edecekler, kalan yarısı istisna. Sonrasında şirketin yıl içinde ödediği yüzde 15 stopaj da ödenecek vergiye mahsup edilebiliyor. Kesinti yoluyla ödenen (yüzde 15) verginin, hesaplanan gelir vergisinden yüksek olduğu durumda, pay sahipleri vergi iadesine hak kazanabiliyor. 

- Hisse seneti satıldığında vergileme: Borsada işlem gören hisse senetlerinin elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar için beyanname verme zorunluluğu yok, dolayısıyla vergi ödenmesi de gerekmeyecek. Normalde stopaja tabi olmasına rağmen stopaj oranı sıfır olarak belirlendiğinden kesinti yoluyla da vergi ödenmesi söz konusu değil.

Borsa dışı anonim şirket hisse senetlerini (veya hisse senedi yerine geçen geçici ilmühaberleri) iki yıl elinde tuttuktan sonra satan kişilerin, ne kadar kazanç elde ederlerse etsinler vergi ödemeleri gerekmiyor. İki yıldan önce satılan anonim şirket hisse senetlerinden elde edilen değer artış kazançlarıysa vergiye tabi.

Vergisiz hisse devrinin püf noktası; anonim şirket ortaklık paylarının hisse seneti olarak bastırılmış olması. Yani anonim şirket hisselerini devreden ortak, devir işlemini hisse seneti üzerinden yaptığında vergi ödeme yükümlülüğü doğmuyor. Şirketin bastırılmış hisse senetlerinin en az iki yıl boyunca ortağın elinde bulunması gerekiyor.

Eğer şirket hisse senetlerini bastırmamış, ortak da hisselerini senet olmadan devretmişse elde edilen kazanç üzerinden gelir vergisi ödenmesi gerekiyor.

- Limited de vergi var: Limited şirket paylarını devreden ortaklar ise kazanç oluştuğunda her durumda (iki yıldan fazla süre geçmiş olsa da) vergi ödemek durumundalar.

Limited şirketi tür değiştirip anonim şirket haline geldikten sonra hisse satış işlemi yapıldığında, iki yıllık sürenin belirlenmesinde limited şirketteki pay sahipliği süresi de dikkate alınabiliyor. Bu yönde Maliye’nin özelgeleri de mevcut. (Ankara Vergi D. Bşk.,11 Kasım 2011 tarih ve 983 sayılı özelgesi.) Ancak geçen yıl verilen bir özelgede yer alan açıklamalar tür değiştirerek vergisiz hisse devri yapmayı riskli hale getirdi. Maliye; limited şirket anonim şirkete dönüştükten sonra hisse senetini hemen bastırmayıp sonraki bir tarihte bastıran patrona özet olarak şunu söyledi: “Vergisiz hisse satışı için dikkate alınacak iki yıllık süre, ‘hisse senetinin basım tarihinden sonra’ başlar” dedi. (İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 14 Şubat 2018 tarih ve 154561 sayılı özelgesi)

Limited şirketini anonim şirkete dönüştürüp hisse satışı yapmayı düşünenlerin Maliye’nin verdiği bu son özelgeyi de dikkate alarak kendi durumlarını gözden geçirmelerinde yarar var.