Mülkünü satan kiralayan nasıl barışır?

SON yıllarda Maliye’nin teknolojiyi etkin kullanması, neredeyse tüm kira bedellerinin bankadan ödenme zorunluluğun olması, kira gelirinden dolayı beyanname veren mükellef sayısını sürekli arttırdı. Ancak yine de; eksik beyan edilen veya hiç beyan edilmeyen kira işlemleri, kayıt dışı konut-işyeri kiralamaları da olabiliyor...

Ayrıca mülkünü satarak kazanç elde etmesine rağmen Maliye’ye beyan edilmeyen gelirler de var. İşte bu kişiler için Maliye ile barış imkânı doğdu. Geçmişte elde ettiği kira gelirini veya gayrimenkul satış kazancını beyan etmeyenler vergi barışı imzalayarak, düşük bir bedel ödeyerek, vergi inceleme riskinden kurtulabilecekler.

Maliye’de bu işten kazançlı çıkacak. Hem inceleme yapmaksızın geçmiş dönemlere ilişkin gelir elde edecek, hem de mevcut denetim yükünü hafifletip yeni dönemler için denetim yapılan mükellef sayısını arttıracaktır.

Yazı dizimizin üçüncü gününde mülk sahipleri için vergi barışı hakkındaki kritik soruları ele alıyoruz...

1- Hangi dönemler için vergi barışı sağlanabilir?
Hali hazırda; mükelleflere geçmiş 5 yıl için vergi incelemesi yapılabiliyor. Zamanaşımı süresi dolmamış yıllar 2013, 2014, 2015, 2016 ve 2017. Dolayısıyla bu beş yıl için matrah arttırımı yapıldığında bu yıllara ait gelirlere ilişkin artık Maliye bir inceleme yapmayacak.

2- Matrah arttıranlar ne kadar ödeme yapacak?
Kira geliri elde edenler için matrah artırım oranları ve en az artırım yapılabilecek tutarlar Tablo 1’de yer almakta… Örneğin; 2016 yılı için vergi incelemesi riskinden kurtulmak isteyenler, daha önce beyan ettikleri GV matrahını, yüzde 20 oranında arttıracak (Artırılan matrah 4.327 TL’nin altında olamıyor), bunun da yüzde 15’ni ödeyecekler.

Artırımda bulunulan yıla ait yıllık beyannamelerin; yasal süresinde verilmesinde ve tahakkuk eden vergilerin süresinde ödenmesi konusunda aksama yaşanmışsa vergi oranı (en az matrah tutarı üzerinden) olarak yüzde 15 değil, yüzde 20 oranı dikkate alınacak. Her bir dönem için ayrı ayrı 10 TL’yi aşmayan tutardaki eksik ödemeler, 5 puanlık oran avantajından yararlanmayı engellemiyor.

3- Hiç kira geliri beyan etmedim ne kadar ödeme yapmam lazım?
2013 için: 724 TL, 2014 için: 766 TL, 2015 için: 814 TL, 2016 için: 865 TL ve 2017 için 981 TL ödendiğinde, geçmiş beş yılın vergisi sorulmayacak. Vergi barışından yararlanan mülk sahipleri, kira geliri nedeniyle bir vergi incelemesi yaşamayacak. (İlgili yıllarda kira gelirinden dolayı beyanname verme sınırını –istisna- aşmayanlar için zaten vergi riski yok. Örneğin 2016 için ‘Yıllık 3.800 TL’yi aşmayan konut kira geliri elde edenlerin’ beyanname verme zorunlulukları yoktu. 2016 için işyeri kiralarında ise yıllık brüt 30.000 TL’yi aşmayan kira geliri olanlar beyanname vermiyorlardı.)

4- Kira gelirini düşük beyan edenler de faydalanabiliyor mu?
Kira gelirini düşük beyan edenler, Tablo 1’de yer alan oranda matrah artırımında bulunarak ilgili yıl veya yıllar için vergi incelemesine muhatap olmayacaklar. Örneğin 2016’da aylık 2.000 TL kira geliri elde edilmişken, aylık 1.500 TL kira geliri (düşük) beyan edilmişse vergi barışından matrah artırımı yoluyla yararlanılabilir.

5- 2015’de ev almış 2016’da satmıştım ama beyanname vermemiştim ne kadar ödersem bunun vergisi sorulmaz?
2016’da evin satışından ne kadar kazanç edilmiş olursa olsun 2.885 TL ödendiğinde vergi incelemesi riski kalkıyor. Diğer yıllar için vergi barışından faydalanmak isteyenler ise, 2013 için: 2.456 TL, 2014 için: 2.557 TL, 2015 için: 2.712 TL ve 2017 için: 3.270 TL ödendiğinde geçmiş yılların vergileri kendilerinden sorulmayacak. (Gelir Vergisi Yasası’na göre; gayrimenkulünü, edinim tarihinden beş tam yıl geçtikten sonra satıp kazanç elde edenler için vergi olmadığından bu kişilerin vergi barışına ihtiyaçları zaten yok.)

6- Daha önce incelenmiş dönemler (yıllar) için matrah arttırımı yapılabilir mi?
Daha önce vergi incelemesi yapılmış dönem/dönemler için de, matrah artırımı yapıldığında inceleme riski tamamen ortadan kaldırılabiliyor.

7- Başvuru ve ödeme tarihleri ne zaman?
Matrah artırımı için (Vergi barışı yasasının bu ay Resmi Gazete’de yayımlanacağı varsayıldığında) 31 Ağustos’a kadar başvuru yapılabiliyor. Matrah artırımı başvurusu yapıp,  hesaplanan vergileri peşin ödemek isteyenler 30 Eylül’e kadar bu ödemelerini yapabilir.

Taksitle ödeme yapacaklar için ilk taksit 30 Eylül’e kadar ödenebiliyor. İkişer ay arayla toplam 6 eşit taksitte (1.045 oranında katsayı ilave edilerek)  ödeme yapılabilir. 

8- Ödeme yapılmazsa barış bozuluyor mu?
Meclis’teki yeni barış tasarısına göre ödemeler aksatılınca barışın bozulacağı anlaşılıyor. Tasarıda; kanunda belirtilen şekilde ödeme gerçekleşmediğinde , ‘madde hükmünden yararlanılamayacağı’ belirtiliyor. 

Ayrıca gecikme zammıyla (aylık 1.40 oranında)  beraber yeni hesaplanan (arttırılan) vergilerin takip ve tahsiline devam olunacağı da belirtiliyor.

2017 YILI İÇİN DE BARIŞILABİLECEK
YAZI dizimizin ilk iki gününde; yasa tasarısında 2017 yılı için yıllık kurumlar vergisi ve yıllık gelir vergisi matrah arttırımı imkanı olmadığını, ancak mecliste ‘2017 için de arttırım imkânının’ yasa metnine ilave edilebileceğini belirtmiştik. Nitekim önceki günkü genel kurulda ilave edildi de. Vergi barışı düzenlemesinin son haline göre; şirketler 2017 yılı kurumlar vergisi matrahlarını da arttırabiliyor. 2017 yılı matrah arttırım oranı yüzde 15, en az arttırılacak matrah ise 49.037 TL olarak belirlendi. Gelir vergisinde de 2017 yılı için matrah arttırım imkânı sağlandı, oranı yüzde 15 olarak belirlendi.

YARIN: İncelemede olan mükellefler ve yargıda dosyası olanlar için barışın koşulları