Mülk sahipleri vergi iadesi alamayacak

İŞYERİ kiracıları bir yandan mülk sahibine kira öderken, diğer yandan bu kiralamadan dolayı Maliye’ye de stopaj (gelir vergisi) öderler. Koronavirüs salgınının işyerlerine olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla yüzde 20 yerine, yüzde 10 oranında stopaj oranı uygulanmıştı 2020’de. Ancak 2020’deki düşük stopaj beş aylık (31 Temmuz-31 Aralık) kira dönemine denk gelmişti ve birçok mülk sahibi vergi iadesi de almıştı. 2021’de düşük oranlı stopaj (Yüzde 10) dokuz ay sürdü. Ekimden itibaren son üç ayda yüzde 20 stopaj uygulandı.

KİRA GELİRİNİ ETKİLEMEZ

Stopaj oran değişikliğinin, mülk sahibinin net tahsil ettiği kira bedelinde bir düşüşe neden olmadığını da ayrıca belirtelim. Genel olarak kira sözleşmelerinde öncelikle ‘net kira bedeli’ belirtilir, bu net kiraya göre hesaplanan brüt kira üzerinden kiracının stopaj ödeme yükümlülüğü olduğu vurgulanır. Dolayısıyla mülk sahipleri açısından yalnızca, (kiracının yıl içinde ödediği) stopaj tutarı değişmiş oldu, stopaj oran değişikliğinin net kira gelirlerine bir etkisi olmadı. Stopaj tutarının daha düşük olması, beyannamelerde hesaplanan vergiden düşülen verginin de düşük olmasına yol açtı. Neticede kiracı işyerinin ödediği stopajın düşmesi, kiracının avantajına oldu. Net kira + stopaj, toplam ödediği kira maliyeti aşağıya düştü. Normalde vergi iadesi alabilecek mülk sahipleri ise oran indiriminden dolayı bu yıl vergi ödeyecek pozisyona geldi. Ekimden sonrası ve 2022 için stopaj oranları tekrar eski orana dönmesiyle, mülk sahipleri 2023 mart ayında tekrar vergi iadesi alacak pozisyona gelecektir.

BU YIL VERGİ İADESİ YOK

Stopaj oranlarının yıl içi değişimlerini de dikkate alan aşağıdaki tablodan mülk sahipleri kendi beyan durumlarına göre ödeyecekleri vergileri görebilirler. (Tabloda yer alan gelir vergisi hesaplamaları, yüzde 15 götürü gider dikkate alınarak hesaplandı. Gerçek gider yöntemini seçen mülk sahipleri için hesaplamalar farklılık gösterecektir.) Stopaj oranının değişiminden dolayı vergi hesabının nasıl değiştiğini (iade alınabilecekken, vergi ödemesi çıkmasını) bir örnek üzerinden açıklayalım: Geçen yıl; her ay için 5 bin lira iş yeri kira geliri tahsil eden bir mülk sahibi, stopaj oranı eğer tüm yıl yüzde 20 oranında uygulanmış olsaydı 2 bin 698 lira vergi iadesi alabilecekti. İlk dokuz ayda stopaj oranının indirimli (yüzde 10) uygulanması, mülk sahibinin 2 bin 118 lira vergi ödemesine yol açıyor. (Kiracı iş yerinin daha az ödediği stopajdan kaynaklı…)

2021 kiralarının; her ay değişmeden aynı bedel üzerinden yıl boyunca tahsil edildiği varsayılmıştır.

Mülk sahipleri, GV Yasası’nın 89. maddesinde yazılı olan ve ödenecek vergiyi azaltabilecek olan indirimleri de (özel sigorta prim ve katkı payları, bağış ve yardımlar, eğitim ve sağlık harcamaları) gösterilen sınırlar çerçevesinde vergi hesabına dâhil edebilir.

İŞYERİ KİRASINDA BEYAN SINIRI

GEÇEN yıl brüt-stopaj dahil 53 bin lirayı aşan işyeri kira gelir elde eden mülk sahipleri beyanname verecek. Bu tutarın altında elde edilen iş yeri kira gelirlerinin beyanı gerekmiyor. Stopaja konu olmayan bir iş yeri kira geliri elde edilmişse (Basit usulde vergilendirilen esnafa yapılan kiralama gibi) bu kez 2 bin 800 liralık beyanname verme sınırı dikkate alınacak. 2 bin 800 liralık iş yeri kira geliri sınırını aşanlar beyanname verecekler.

HEM İŞYERİ HEM KONUT KİRA GELİRİ OLANLAR

2021’de kira geliri olarak hem işyeri, hem de konut kirası elde edenler, konut kira vergisinin hesabında beyannamelerinden 7 bin liralık konut kira istisnasını düşebiliyor. İstisnadan sonra götürü/gerçek gider düşülüp vergi hesaplanıyor. Beyannamede; hesaplanan vergiden yıl içinde kiracının ödediği stopajlarda düşülebiliyor. Örneğin bir kişinin geçen yıl toplam 20 bin lira konut kira geliri, brüt toplam 50 bin lira da işyeri kira geliri elde ettiğini varsayalım. Bu kişi; 13 bin lira (20.000-7.000=13.000) konut kira geliri ve 50 bin lira brüt işyeri kira geliri, toplam 63 bin lira gelir beyan edecek. Eğer istisna sonrası konut kira geliri ve brüt işyeri kira geliri toplamı 53 bin lirayı aşmasaydı işyeri kira gelirinin beyanı gerekmeyecekti.

YARIN: EN AZ KİRA BEDELİ NASIL HESAPLANIYOR?