Muhasebecideki tüm defterler incelenebilir mi?

Aynı zamanda kendilerinin de vergisel ödevleri vardır muhasebecilerin... Her ne kadar müşterileri-mükellefler için vergisel işlemler yapsalar da, sonuçta Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler de (SMMM) vergi mükellefi. Tabii ki SMMM’ler de vergi denetimine tabi... Dolayısıyla muhasebecilerin de kapısını her an bir vergi müfettişi çalabilir...

Nitekim çok sayıda müşterisi-mükellefi olan böyle bir büroya muhasebecinin defterlerini incelemek için bir vergi müfettişi gelir. Ancak müfettiş; muhasebecinin kendi defterinden ziyade, büroda kayıt işlemleri yapılan müşterilerin defterleriyle ilgilenir. Müşteriler derken; tam 140 mükellef için ‘vergi incelemesi’ yapılır. Muhasebe bürosunda bulunan 140 deftere el konulur, tutanaklar tutulur... Ve yasal defterlerin boş olması-yazdırılmamış olması sebebiyle de katma değer vergisi indirimleri kabul edilmeyerek vergi cezası kesilir.

Cezaya muhatap olan işletmeler konuyu yargıya taşır... Yargı; bürodaki defterlerin bu şekilde incelenmesini ve vergi cezası kesilmesinin hukuka aykırı olduğuna karar verir. (Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulu, 13 Aralık 2017 Tarih, E. 2017/368, K. 2017/626)

NEDEN HUKUKA AYKIRI?

Bu vergi incelemesine aslında muhasebeci için başlanılmış. Muhasebe bürosuna, muhasebecinin defter incelemesi için gidilmiş. Ancak büroda çok sayıda müşteriye ait defter belge de kayıt eksiklikleri görülünce de hiç muhataplarıyla irtibata geçilmeden, 140 mükellef için de muhasebeciye imzalatılan tutanakla cezalı işlem yapılmış.

Defter ve belgeler; yazılı olarak mükelleflerden istenmediği için, muhasebecinin bürosunda defterlere el konulduğu için cezalı işlem, hukuka aykırı bulunmuş...

Vergi yasalarına göre; önceden haber vermeksizin “ani vergi denetimi yapılamaz mı?” diye de akla gelebilir. Evet; yapılabilir ancak “yargıç kararı zorunluluğu” gibi prosedürler yerine getirildikten sonra mümkün olabiliyor ‘aramalı inceleme’ (Öncelikle vergi incelemesine yetkili olanların ‘Aramalı İncelemeye’ ihtiyaç olduğuna kanaat getirip gerekçeli bir yazı ile Sulh Yargıcından ‘Arama Kararı Vermesini’ istemesi gerekiyor. Sulh yargıcının da bu isteğe uygun olarak ‘arama yapılmasına karar vermesi’ gerekiyor.) Bu olayda yargıç kararı da olmadığından, müfettiş bizzat kendisi inisiyatif kullanarak mükelleflere haber vermeksizin vergi incelemesine başlamış ve sonrasında da işletmelere sıradan ceza kesilmiş... 

MÜKELLEF HAKLARINDA İYİLEŞTİRMELER

Son yıllarda yapılan yönetmelik değişiklikleri ile mükellef haklarında önemli iyileştirmeler yapıldı. Kısaca özetleyelim:

İsteyen mükelleflere; tutanak imzalanmadan önce, tutanağa geçirilmesi istenen itirazlar konusunda hazırlık yapmak üzere iki gün süre verildi,

Vergi incelemesi sırasında, Rapor Değerlendirme Komisyonu’ndan sözlü olarak dinlenilme talebinde bulunan mükelleflere, komisyona gelmeden önce rapor özeti edinme imkânı sağlandı,

İnceleme konusu dışında mükelleften bilgi ve belge talebinde bulunulamayacağı konusu düzenlendi,

Defter ve belgelerin istenmesine ilişkin yazıda, on beş günden az olmamak üzere mükellefin ibraz süresi olduğu düzenlendi,

Yapılan vergi incelemesi sonucunda eleştiriyi gerektirecek herhangi bir konu yoksa da, bu durumun mükellefe yazı ile bildirileceği konusu düzenlendi.

(“Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte” ve “Rapor Değerlendirme Komisyonlarının Oluşturulması İle Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte” yapılan değişiklikler 25 Ekim 2016 Tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı.)