Maliye’den bazı çalışanlara ek ödeme

Asgari ücret tutarı netleşince bizde pek tabi tüm yönleriyle ele alacağız. Çalışan için ne kadar brüt ücret uygulanacağını, ne kadar vergi -sigorta primi kesileceğini, ne kadar AGİ ödemesi yapılacağını ve nihayetinde ne kadar net maaş elde edilebileceğini kalem kalem açıklayacağız. İşveren için de aynı şekilde; işçinin brüt ücretine ilaveten ne kadar işveren sigorta payı üstleneceklerini dolayısıyla toplam maliyeti de tablo üzerinden açıklayacağız.

BEYANNAME VERECEKLER 

Başlıktaki Maliye’den ek ödeme yapılacak çalışanların kimler olduğunu açıklayalım şimdi. CEO’lar, CFO’lar, diğer üst düzey çalışanlar, yüksek ücretliler. Bu çalışanların; Maliye’den ödeme almadan önce yapacakları kritik bir ödevlerini hatırlatalım öncelikle: Bu çalışanlar öncelikle beyanname verecekler. Evet; beyanname vermek deyince otomatikman ‘vergi ödemek’ akla geliyor. Beyanname verenler, neden Maliye’ye ödeme yapmak yerine, Maliye’den ödeme alsınlar ki?

Yüksek ücretli çalışanların; geçen yıl mart ayına kadar vergi beyannamesi hazırlamaları söz konusu değildi. Tek bir işverenden ücret alan çalışanlar ne kadar yüksek ücret alsa da beyanname vermiyorlardı, işverenlerinin ücretleri üzerinden vergi hesaplayarak Maliye’ye verdikleri muhtasar beyanname ile yapılan bildirim yeterliydi. İlk olarak 2020 yılı gelirleri için 2021 mart ayında beyanname verdiler. Şimdi de; 2021 yılı gelirleri için önümüzdeki mart ayında beyanname verecekler.

ÜCRET SINIRI NE KADAR 

Bu durumda ‘beyanname verecek yüksek ücretliler için en az ücret sınırı ne kadar?’ sorusu önem kazanıyor. Hemen açıklayalım onu da: 2021 yılı boyunca brüt 650 bin liranın üzerinde ücret geliri elde eden çalışanlar, maaşlarını ‘tek işverenden elde etmiş olsalar da’ mart ayında beyanname vermek zorundalar. (2021 Mart’a kadar; bir önceki yılki ücret gelirleri ne kadar yüksek olursa olsun tek işverenden alınan gelirlerin beyanı söz konusu değildi)

Bu arada CEO’lar, CFO’lar ve diğer yüksek ücretli çalışanlar için yılın artık son günlerinde kritik bir konuyu da hatırlatmak gerekiyor. Birçok yüksek ücretli çalışanın vergi beyannamesi vermesi gerekeceğinden beyannamede yer alabilecek masraflarına ilişkin fatura vb. belgeleri yıl kapanmadan toplamaları da yerinde olacaktır.

BEYANNAME VERMEK AVANTAJLI

Beyanname verme zorunluluğu kapsamına dahil olan birçok çalışan ‘Bir de beyanname mi hazırlayacağız, karmaşık bir konu’ diyeceklerdir. Ancak; beyanname vererek bir yandan yasal ödevlerini yerine getirecekler diğer yandan vergi ödemeyip vergi iadesi alma imkanına kavuşacaklar. Peki vergi iadesi almanın koşulları nedir?

Normalde beyanname vermeyen çalışanlar ‘çocuklarının özel okul faturalarını’ bordrolarında vergi hesabından düşemiyorlar, sağlık masraflarını da düşemiyorlar. Beyanname verecek çalışanlar ise; eğitim-sağlık masraflarını (belirlenmiş sınırlar dahilinde) vergi hesabında beyannamede düşerek yeni bir vergi hesaplayacaklar. Bu masraflar dikkate alındığında; yıl içinde (işverenlerin Maliye’ye ödedikleri) bordrolarında verginin daha yüksek olduğunu görecekler, kendi hesapladıkları (eğitim, sağlık masraflarını düşerek) vergi ile, yıl içinde işverenlerinin bordro üzerinde hesapladıkları verginin farkını Maliye’den nakden iade alabilecekler.

MASRAFLARIN İNDİRİM YÜZDELERİ

Beyan edilecek gelirin yüzde 10’u ile sınırlı eğitim ve sağlık harcamaları…. Beyanname verecek ücretliler kendileri, eşi ve küçük çocukları adına ödedikleri masrafları beyannamede indirim olarak dikkate alabiliyor.

Eğitim ve sağlık masraflarının dışında, hayat ve özel sigorta primleri de ücret gelirinden beyannamede düşülebiliyor. Hayat sigorta primlerinin yarısı vergi hesabında dikkate alınabiliyor. özel sağlık sigortası poliçelerininse tamamı indirim konusu yapılabiliyor. Her durumda indirim yapılabilecek poliçe tutarları; ücretin yüzde 15’ni ve asgari ücretin yıllık tutarını (2021 için; 42 bin 930

lirayı) geçemiyor. Özel sigorta primlerinin; gelirin elde edildiği yılda ödenmiş olması ve ücret geliri elde edenlerin yıl içinde (işvereninin hesapladığı) ücret hesabında dikkate alınmamış (indirilmemiş) olması da gerekiyor.

Ücret geliri elde edip beyanname verecek çalışanlar bağışları da gelirlerinden düşebiliyorlar. Kızılay ve Yeşilay gibi yardım kuruluşlarına yapılan bağışlar için herhangi bir sınırlama yokken, vergiye tabi kazancın yüzde 5’ine kadar sınır tanınmış bağış türleri de var. (Gelir Vergisi Kanunu Md. 89)

BİRDEN FAZLA İŞVERENDEN MAAŞ ALANLAR

BİRDEN fazla işverenden ücret alıp, 2021 yılı içinde elde ettiği toplam ücret tutarı 650 bin lirayı geçenler de beyanname vermek zorunda. 2021 yılı içinde birden fazla işverenden ücret almış çalışanlar; herhangi bir ücreti seçerek (hariç tutarak) diğer ücretlerin toplamının 53 bin lirayı aşıp aşmadığını kontrol edecek ve eğer aştığını görürse, hariç tutulan ücret de dâhil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamını beyan edecek.  

 Not: 2021 yılında beyana tabi ücret geliri elde edenler önümüzdeki mart ayında yıllık gelir vergisi beyanname vereceklerinden, bu beyan döneminde beyanname hazırlanırken dikkat edilmesi kritik konuları ayrı bir yazıda tüm yönleriyle ayrıca değerlendireceğiz.