Kimlere beyan zorunluluğu gelecek?

Bugün; milyonlarca vatandaşı ilgilendiren diğer bir önemli başlık  “beyanname verecek mükellef sayısında artış sağlanması” hedefini  ve bu hedeften kimlerin etkilenebileceklerini ele alıyoruz. Beyanname verecek mükellef sayısının artışıyla beraber; belge düzeninin geliştirilmesi (belge alan-belge veren sayısının artırımı) ve kayıt dışılığın önüne geçilmesi hedefleniyor.

Öncelikle mevcut mükellef sayılarına bakalım: Şahsi kazançlarını beyan eden gelir vergisi mükellef sayısı yaklaşık 1 milyon 917 bin. Kurumlar vergisi mükellef sayısı ise yaklaşık
817 bin.

Kira gelirinden dolayı beyanname veren mükellefleri ayrıca ele almak lazım. Çünkü; kira gelirinde beyanname veren mükellef sayısı zaten her yıl artış gösteriyor. Son 10 yılda sayısı 750 binden, yaklaşık 2 milyon kişiye ulaşmış durumda...

Mükellef sayılarından sonra; hali hazırda gelir elde ettiği halde beyanname verme zorunluluğu olmayanların kimler olduğuna bakalım. Ve bu kişilerin  kazanç türlerine göre yeni dönemde beyanname verme zorunluluğu kapsamına alınma ihtimalini, daha önce gündeme gelen ama yasalaşmayan gelir vergisi değişiklik tasarısından da yola çıkarak sırasıyla ele alalım...

Yüksek ücretliler: Hali hazırda tek işverenden maaş alan ücretliler ne kadar yüksek maaş alırsa alsınlar yıllık gelir vergisi beyannamesi vermiyorlar. İşverenleri, her ay maaşları üzerinden gelir vergisini kesip Maliye’ye ödüyorlar. Yeni dönemde bizzat yıllık gelir vergisi beyannamesi verecek kişiler belirlenirken,  belli bir ücret tutarını aşan çalışanlar da akla gelecektir.

Futbolcular: Gelir vergisi yasasına göre futbolcular da ücretli sayılıyor. Ancak geçici madde ile sporcular, ücretliler gibi artan oranlı (yüzde 15 ila yüzde 35) vergilendirilmiyor. Süper lig futbolcularının gelirleri sabit yüzde 15 oranında vergilendiriliyor.

Normalde 2017 yılı sonunda avantajlı vergi oranı imkânı ortadan kalkıyordu. Yasa değişikliği (7163 Sayılı Yasa, Md.1)  yapılarak, 2020’ye kadar futbolcuların yüzde 15, sabit oranda vergilendirilmesi sağlanmıştı.

Dolayısıyla bu yılın sonunda; düşük-sabit oranlı vergi avantajının kalkmasıyla birlikte sporcuların yararlandığı sabit-düşük stopaj oranı da artacaktır. Ayrıca yüksek ücretli sporcular, beyanname verme kapsamına alınacak kişiler arasında da ilk akla gelenlerden olacaktır.   

Gayrimenkul satış kazancı elde edenler: Hali hazırda alımın üzerinden 5 yıl geçtikten sonra taşınmazını satanların ne beyanname verme yükümlülükleri var, ne de vergi ödeme yükümlülükleri. Önceki yıllarda hazırlanan ancak yasalaşmayan gelir vergisi tasarısına göre 5 yıldan sonra taşınmazını satıp kazan elde edenler için de vergi öngörülüyordu. Beyanname verecek mükellef sayısının artırılması hedeflenirken, gayrimenkul satış kazancı elde edenlerin de bu kapsama alınması şaşırtıcı olmayacaktır.

Hisse seneti satışı yapanlar: Hali hazırda 2 yılı geçtikten sonra (borsa dışı) anonim şirket hisse senetini satanlar kazanç elde etseler bile vergi ödemiyor. Önceki yıllarda hazırlanan gelir vergisi tasarısında; hisse senetlerini 2 yıldan sonra satanların da kademeli olarak vergi ödemeleri öngörülüyordu.

Borsada işlem gören hisse senetlerinin elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar için de beyanname verme zorunluluğu yok.

Beyanname verecek mükellef sayısında artış hedeflenirken, hisse senetlerinin devrinden kazanç elde edenlerin de bu kapsama dahil edilmesi düşünülecektir. 

Faiz geliri elde edenler: Hali hazırda bankalardan ve finans kurumlarından elde edilen (yurt içi) faiz gelirlerinin tutarı ne kadar yüksek olursa olsun beyanname verilmiyor. Faiz geliri üzerinden bankaların gelir vergisi kesintisi yapmasıyla vergilendirme gerçekleşiyor.

Faiz gelirleri elde edenlerin de, en azından belli bir tutarın üzerinde faiz geliri elde edenlerin, beyanname verecek mükellef sayısının artırılması hedefi için akla gelebilecektir.

Kira geliri elde edenler: Kira geliri elde edenlerin, yeni yapılacak düzenlemelerden en az etkilenecek kesim olması gerekiyor. Çünkü Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın YEP çerçevesinde açıkladığı hedeflere uygun bir gelişimi zaten öteden beri gösteriyorlar. Gerek beyanname veren mükellef sayısındaki artış yönünden, gerek belge toplayarak kayıt dışıyla mücadeleye katkı vermek yönünden...

Son 10 yılda her yıl kira gelirini beyan eden sayısı artarak sisteme katkı verirken, ayrıca kira geliri elde edenler, son iki yıldır, gelirlerinden yüzde 25 yerine ancak yüzde 15 (götürü) gider düşebiliyorlar. Belgesiz götürü giderin cazibesini kaybetmesiyle; kira geliri elde edenler, belgesiz götürü gider yerine, belgeli gerçek gideri daha çok tercih etmeye başladılar ve gelirlerinden daha çok gider düşebilmek için daha çok belge toplamaya başladılar...