Karın ve kârın gelişini bekleyenler

Bugünlerde başka bir kar daha bekleniyor, daha doğrusu ‘kâr’ bekleniyor. Hummalı bir çalışma var muhasebe departmanlarında. 2016 yılının gelirleri veya giderlerine ilişkin son kayıtlar atılıyor. Yakındır kesinleşmesi yıl sonu kârının. (Eğer gelirler, giderlerden yüksek çıkıyorsa kâr var, tersi durumda zarar söz konusu.)

Kâr belli olsun ki; şirkete para-sermaye koyan ortaklar, aldıkları risklerin karşılığını kâr olarak geri alabilsinler.

Peki, şirket kârının ortaklara dağıtımında süreç nasıl?

Ortaklardan önce, devletin alacağı (vergi) var kazanç üzerinden...

Evet, Kâr kesinleşince ‘hisseleri oranında’ ortaklar hemen paylaşamıyor şirket kârını. Önce yüzde 20 kurumlar vergisi var. O ödenecek.

Yüzde 15 Gelir Vergisi (GV) stopajı da var, onun da kesilmesi lazım kârdan.

Bu ikisini şirket ödüyor. Kendi adına yüzde 20 (Kurumlar Vergisi olarak) ve ortağın adına sorumlu sıfatıyla (Gelir Vergisi stopajı) yüzde 15.

Kârı elde eden ortağa-patrona düşen vergi ödevi de var ayrıca. Beyana tabi başka gelirlerin bulunmaması halinde, vergiye tabi gelir 30 bin lirayı geçiyorsa ertesi yıl mart ayında patronun şahsen beyanname vermesi de gerekecek. Beyannameye gelir olarak kârın (temettünün) yarısı dâhil edilip vergilendiriliyor (kalan yarısı istisna) ve şirketin ödediği yüzde 15 stopaj da ödenecek vergiden mahsup ediliyor/düşülüyor. (Kesinti yoluyla ödenen verginin, hesaplanan Gelir Vergisinden yüksek olduğu durumda vergi iadesi de söz konusu olabiliyor.)

Süreç aynen böyle. Meşakkatli iş girişimcilik... Tablodaki örnekte vergilendirme aşamaları yer almakta. Kârın kardeşi olduğu söylenen zarar var bir de. Zarar olduğunda ne devlet vergi alabiliyor, ne ortak kâr alabiliyor, çalışanın maaşı da riske girebiliyor. Dolayısıyla 2017’de de temennimiz; şirketlerimizin kâr etmesi, kazanması. Beraberinde, devletin de, ortakların da, çalışanların da, herkesin kazanması...

HUZUR HAKKI NASIL VERGİLENİR?

Kârın dağıtımı ancak bilançoda kâr mevcutsa mümkün iken Huzur Hakkı ise hizmet karşılığı (Yönetim kurulu üyeliği gibi) ödenebilir. Huzur hakkını ödeyen şirket bu ödemeyi ‘ücret’ olarak değerlendirip üzerinden GV hesaplayıp vergi dairesine öder. Huzur hakkı, kâr payı ödemesinden farklı olarak gider de yazılabilir. Huzur Hakkı; toplantı başına, ya da gün, ay veya yıl üzerinden ödenebilir.

Huzur hakkını tahsil eden patron, başka bir işverenden ücret geliri elde etmiyorsa ertesi yıl mart ayında bu gelirin beyanı gerekmiyor. Ancak birden fazla işverenden ücret alınması durumunda, birinci işverenden sonraki işverenlerden alınan ücretlerin toplamı, yıllık gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşmayan (2016 ve 2017 yılı için bu tutar 30 bin lira) mükelleflerin ücretleri, tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş olmak şartı ile yıllık beyana tabi olmuyor. (GVK Md: 86/1-b)

Gerek kâr dağıtımının, gerek huzur hakkı ödenmesinin şirket ana sözleşmesi ve genel kurul kararları çerçevesinde uygulanması gerekecektir.