Esnaf, doktor avukat için barışın koşulları

DÜN yasa tasarısına göre, şirketler için vergi barışının-matrah arttırımının koşullarını ele almıştık... Bugün; şahsen kazanç elde eden Gelir Vergisi (GV) mükellefleri (Basit usulde faaliyet gösteren, işletme hesabı ve bilanço esasına göre defter tutanlar) ve serbest meslek kazancı elde eden GV mükellefleri için vergi barışının koşullarına göz atalım...

1- Hangi dönemler için vergi barışı sağlanabilir?
Hali hazırda; mükelleflere geçmiş 5 yıl için vergi incelemesi yapılabiliyor... Zamanaşımı süresi dolmamış yıllar 2013, 2014, 2015, 2016 ve 2017... Ancak tasarıda son yılın (2017) gelir vergisi için matrah artırımı hakkı tanınmıyor. (Mecliste yasa metninin içine; ‘2017 dönemi için de matrah artırımı yapılabileceğine’ dair ilave yapılması mümkün...)

2- Barış sonrası vergi incelemesi yapılmayacak mı?
Matrah arttırımı yapılan vergiler ve ilgili dönemler için Maliye vergi incelemesi yapmayacak. Artırımda bulunulmayan yıllar veya dönemler için Maliye’nin vergi incelemesi yapma hakkı devam ediyor.

3- Doktor, avukat gibi serbest meslek kazançları elde edenler ne kadar ödeme yapacak?
Bilanço usulüne göre defter tutanlar ile serbest meslek kazancı elde edenler için matrah artırım oranları ve en az artırım yapılabilecek tutarları aynı. (Tablo 1)

Örneğin; 2016 yılı için vergi incelemesi riskinden kurtulmak isteyenler, daha önce beyan ettikleri GV matrahını, yüzde 20 oranında arttıracak (Artırılan matrah 21.636 TL’nin altı olamıyor), bunun da yüzde 15’ni ödeyecekler. (Artırımda bulunulan yıla ait yıllık beyannamelerin; yasal süresinde verilmesinde ve tahakkuk eden vergilerin süresinde ödenmesi konusunda aksama yaşanmışsa vergi oranı olarak yüzde 15 değil, yüzde 20 oranı dikkate alınacak. Her bir dönem için ayrı ayrı 10 TL’yi aşmayan tutardaki eksik ödemeler, 5 puanlık oran avantajından yararlanmayı engellemiyor. )

Ancak her yıl için belirlenmiş asgari matrah tutarları da mevcut. 2016 yılı örneği için; bildirilecek asgari matrah (o yıl için zarar beyan edilmiş olsa dahi) en az 21 bin 636 TL olabilecek. Bu matrah üzerinden de yüzde 15 oranında vergi barışı karşılığı olarak 3.245 lira ödenecek. 

4- İşletme hesabı esasına göre defter tutanlarda vergi barışının koşulları nedir?
İşletme hesabı esasına göre defter tutanlar için en az artırılacak matrah tutarları Tablo-1’de yer almakta. Örneğin; 2016 yılı için matrah artırımı tutarı 14 bin 424 TL’nin altında olamıyor.

5- Basit usulde vergi mükellefiyeti olanlarda vergi barışının koşulları nedir?
Geliri basit usulde tespit edilen ticari kazanç sahipleri için en az artırılacak matrah tutarları da Tablo-1’de yer almakta. 2016 yılı için, vergi barışından faydalanılmak istenildiğinde en az artırılacak matrah tutarı 2.164 TL’nin altı olamıyor.

6- Daha önce incelenmiş dönemler (yıllar) için matrah arttırımı yapılabilir mi?
Daha önce vergi incelemesi yapılmış dönem/dönemler için de, mükellefler matrah arttırımı yaparak inceleme riskini tamamen ortadan kaldırabilir.

7- Matrah artırımından sonra defter belgeler saklanmaya devam edilecek mi?
Matrah arttırımı, defter ve belgelerin saklama ve ibraz mecburiyetini ortadan kaldırmıyor.

8- Vergi barışından kimler yararlanamıyor?
Vergi Usul Kanunu’nda Kaçakçılık Suçları ve Cezalarını düzenleyen maddede (359/b) geçen “defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler” matrah arttırımından yararlanamıyor. Aynı konuda incelemesi devam edenler ise ancak inceleme sonucunda (olumsuzluk çıkmazsa) yararlanabilecekler.

Öte yandan, asıl veya suretleri tamamen veya kısmen sahte olarak düzenlenen belgeleri kullananlar, matrah arttırımı hükümlerinden yararlanabiliyor.

Ayrıca terör suçundan hüküm giyenler ve yasa tasarısında (5.inci maddesinin 9.ncu fıkrası) sayılan; terör örgütleri ve milli güvenlikle ilgili yürütülen soruşturma ve kovuşturmalar kapsamında inceleme ve araştırma yapılması talep edilenler de matrah artırımı imkânından yararlanamıyor.  

9- Geçmiş yıl zararları ilerleyen yıllarda mahsup edilebilecek mi?
Matrah arttırımında bulunulan yıllara ait zararların yarısı, takip eden yılların karlarından mahsup edilemiyor.

10- KDV için de vergi barışından faydalanılabilir mi?
Mükellefler Tablo-2’de yer alan oranlarda geçmiş beyannamelerinde yer alan (hesaplanan) KDV’lerini artırdıklarında vergi barışı hükümlerinden yararlanabilirler. Muhtasar Beyanname ile beyan edilmesi gereken ücret GV Stopajı için de vergi barışından Tablo 3’de yer alan oranlarda arttırım yapılarak vergi barışı hükümlerinden yararlanmak mümkün.Gerek KDV matrahları, gerek ücret stopaj matrahlarının artırımı 2017 dönemi için de yapılabiliyor.

11- Başvuru ve ödeme tarihleri ne zaman?
Matrah artırımı için (Tasarının bu ay yasalaşıp Resmi Gazete’de yayımlanacağı varsayıldığında) 31 Ağustos’a kadar başvuru yapılabiliyor. Matrah artırımı başvurusu yapıp,  hesaplanan vergileri peşin ödemek isteyenler 30 Eylül’e kadar bu ödemelerini yapabilir.

Taksitle ödeme yapacaklar için ilk taksit 30 Eylül’e kadar ödenebiliyor. İkişer ay arayla toplam 6 eşit taksitte (1,045 oranında katsayı ilave edilerek) ödeme yapılabilir. 

12- Ödeme yapılmazsa barış bozuluyor mu?
2016’daki 6736 sayılı kanunla düzenlenen vergi barışında (matrah arttırımında) ödemeler aksatılınca yalnızca gecikme zammının yükü (ikiye) katlanıyordu ancak barış bozulmuyordu. Ancak meclisteki yeni barış tasarısında ise barışın bozulacağı anlaşılıyor. Tasarıda; kanunda belirtilen şekilde ödeme gerçekleşmediğinde, ‘madde hükmünden yararlanılamayacağı’ belirtiliyor. 

YARIN: Mülkünü satan ve kiralayanlar için barışın koşulları