Beni gözetleyenlerin olmadığı bir adaya gidiyorum

Öyle ki; pizzacının üç-beş dakika içindeki kendinden emin ve sivri çıkışlarına maruz kaldıktan sonra bir anda memleketi terk noktasına da geliyor adam. Animasyon videoda izledim bu diyalogları. Cep telefonuma mesaj olarak gelmişti. 

Pizzacıya gelen telefonun açılmasıyla başlıyor gariplik. Her zaman sipariş verdiği pizzacı dükkânının el değiştirdiğini öğreniyor ilk olarak müşteri. Dünya devi bir bilişim şirketi tarafından; herkesin her an başvurduğu arama motoru şirketi tarafından satın alınmış hikayedeki pizzacı. Peki; nasıl oluyor da pizza siparişi için açılan telefon “vergi kaçırma suçlamasına” kadar ilerliyor? 

Uzatmayayım... Pizzacı ve müşterisinin diyaloglarıyla baş başa bırakayım sizi.

Pizzacı: “Son 20 siparişinizde de sucuklu pastırmalı büyük boy pizza istediğinizi görebiliyorum”

Müşteri: “Yine aynısından istiyorum”. Pizzacı “Üzgünüm size vejetaryen pizza gönderebilirim, çünkü kolesterolünüz çok yüksek”

Müşteri: “Nereden biliyorsun”. Pizzacı: “Şirketimiz dünyadaki en büyük veri tabanına sahip. Tüm tıbbi tahlil kayıtlarınıza erişebiliyoruz.”

Müşteri: “Kolesterolüm için ilaç kullanıyorum, istediğim her şeyi yiyebilirim.”

Pizzacı: “İlaçlarınızı almıyorsunuz”

Müşteri: “Bunu nereden biliyorsunuz, beni takip mi ediyorsunuz?” Pizzacı: “İlacınızı en son 3 ay önce eczaneden kredi kartınızla almışsınız.”

Müşteri: “İyi de ben ilacı kartla değil, nakit aldım” Pizzacı “İmkânsız, ATM’den nakit çekiş görünmüyor.”

Müşteri: “ATM’den çekmedim ki başka gelirlerim de var benim”. Pizzacı: “Vergi kayıtlarına göre başka gelirleriniz yok… Eğer başka gelirleriniz varsa vergi kaçırıyorsunuz demektir.”

Müşteri: “Eee yeter artık, bilgisayarlardan, veri tabanlarından ve internetten bıktım, artık hiçbir gizlilik ve özel hayat kalmamış. Pizza falan da istemiyorum. Ben yarın gidiyorum. Yurt dışında uzak bir adaya. Beni gözetleyenlerin olmadığı bir ülkeye” diyor.

NEREDEN BULDUN SORUSU

Pizzacı tüm soğukkanlılığıyla “Üzgünüm ama hiçbir yere gidemezsiniz, çünkü pasaportunuzun süresi geçen ay dolmuş” diyerek son darbeyi de indiriyor.

Videoyu İzledikten sonra eş dostla paylaştım ben de. Ve hep aynı tepkiyi aldım: “Teknolojinin faydası mı çok, zararı mı?” diye söylendi herkes.

Farklı olarak bir soru daha geldi ayrıca “Maliye bize de sorar mı? Harcamalarımızdan, varlıklarımızdan yola çıkarak. Nereden buldun?” diye.

Bir dönem; ülke gündeminin en tepesindeydi, çok tartışılmıştı, evet. “Maliye nereden buldun diye soru soracakmış” şeklinde.

Bu tartışma 90’lı yıllarda ülkenin en önemli gündem maddelerindendi. ‘Nereden buldun’ diye bilinen yasa maddeleri. Vergi Usul Yasası’nın 30. maddesinin 2. fıkrasının 7 numaralı bendi 1994’de yasa metnine dahil edilmişti. Gelir Vergisi Yasası’nın 82. maddesinin 2 numaralı bendi ise 1998’de yasalaşmıştı. 1999’da yürürlüğe girmeden 2003’e ertelenmiş ve 2003’e gelindiğinde ise tamamen kaldırılmıştı.

Gerek Gelir Vergisi Kanunu’na, gerek Vergi Usul Kanunu’na dahil edilmiş ve vatandaşa ‘nereden buldun’ sorusunun sorulabilmesini sağlayacak ilgili maddeler 9 Ocak 2003 tarihli resmi gazetede yayımlanan 4783 sayılı yasa ile kaldırılmıştı. Dolayısıyla pizzacının bu soruyu sormaya tabi ki hakkı yok. Müşteriden edinilen zorunlu bilgilerin, müşterinin rızası dışında kullanılmasının yaptırımları da mevcut. Ayrıca Maliye’nin vatandaşların ekonomik verilerine ulaşma imkânı her geçen gün daha da artmasına rağmen, bu şekilde bir yasal düzenleme olmadığından ‘nereden buldun’ diye sorularak vergi incelemesinin yapılma imkanı da bulunmuyor.

VARLIK BARIŞINDA DA İNCELENMEME GÜVENCESİ VAR

VARLIK barışına ilişkin düzenlemelerin de yer aldığı 7256 sayılı Kanun, 17 Kasım 2020 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu son varlık barışı düzenlemesinde de; bildirilen varlıklar nedeniyle ‘hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmaz’ denilerek güvence veriliyor. Yurtdışından getirilecek varlıklar için; öncelikle 30 Haziran 2021 tarihine kadar bildirim yapılması, bildirimden sonraki üç ay içinde de varlıkların Türkiye’ye getirilmesi gerekiyor. Türkiye’deki banka veya aracı kuruma varlıklarını bildiren ve ardından ülkeye getiren kişinin (veya şirketin) varlıkları serbestçe tasarruf hakkı da mevcut.

Yurtiçi varlıklar için 30 Haziran 2021 tarihine kadar vergi dairesine bildirim yapılması gerekiyor. Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin sahip olduğu ancak yasal defterlerinde görünmeyen para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları varlık barışı kapsamına giriyor. Yurt dışı varlıkların bildiriminden farklı olarak, ayrıca taşınmazlar da vergi dairesine varlık barışı kapsamında bildirim yapılabiliyor.