Savaşçı ruhlu

Türkiye’ye ton balığını tanıtan, dünyanın en kaliteli hayvansal proteininin balık olduğu algısını Türkiye’de ilk yaratan kişilerden biri olan Niyazi Önen’in ilginç bir öyküsü var. O, ‘68 kuşağı’nın temsilcilerinden. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nde okurken siyasetle ilgilenmiş. Suikaste kurban giden hocası Cavit Orhan Tütengil, üniversitede kalıp asistanı olmasını istemiş. Bir yandan da babadan gelen ticaret hayatı varmış. Üçünün arasında gidip gelmiş. Sonuçta tercihi işten yana olmuş. Bakkallık, tüp bayiliği, otomobil ticareti yapmış. Özal iktidarıyla birlikte değişen ekonomik sistemin de etkisiyle su ürünleri pazarına girmeye karar vermiş. Bir bankadan yüzde 22 faizle tarımsal sanayi kredisi alıp ilk fabrikasını açmış. Şirketin ismini de Çanakkale’nin mitolojideki adı olan ‘Dardanel’ koymuş. Tek bir konuya odaklanarak başarı hikayeleri yazmış. İhracat rüzgarının cazibesine kapılıp 30’dan fazla ülkeye dış satıma başlamış. Dolayısıyla bankalar dan kısa vadeli krediler almış. Ancak, 1998’de AB, Türkiye’den yapılan ithalata yüzde 24 gümrük vergisi uygulamaya başlayınca rüzgar bir anda tersine dönmüş. İhracat sıfırlanmış. Bankalar kredilerini bir bir geri istemiş. Bunu Asya, 1999 ve 2000 krizleri izlemiş. Ama mücadeleci kimliği, vizyonu, çalışkanlığıyla bunun da üstesinden gelmeyi başarmış.

‘Asla moralimi bozmadım’

Dardanel Önentaş Yönetim Kurulu Başkanı Niyazi Önen, karşılaştığı o zorlukları nasıl yendiğini, “Hiçbir zaman moralimi bozmadım. Çok kötü-zor durumlarda dahi kısa sürede kendi kendimi ateşledim. Motive ettim. Asla vazgeçmedim. Hiçbir zaman içimde korku hissine yer vermedim. Cesaretle olayların üstüne yürüdüm. Hep olumlu düşündüm. Sosyal aktivitelere önem verdim. Mesleki kuruluşlar, spor kuruluşları gibi... Çok çalıştım ve hiçbir zaman doğruluktan ayrılmadım. Odaklandım. Çok düzenli, sistematik bir şekilde çalıştım. Zamanı en verimli şekilde harcamaya dikkat ettim. Sürate önem verdim. Hızlı düşünüp, hızlı karar verdim. Sürekli arayış içinde oldum. Yeni fikirler, yeni ürünler... Aileme, dostlarıma, arkadaşlarıma, çalışma arkadaşlarıma önem verdim, onlara zaman ayırdım. İnsan en önemli varlıktır. Her şeyi yapan sonuçta insanoğludur. Sağlığıma ve spora önem verdim” sözleriyle özetliyor. Önen, ‘çalışmak, mücadele ve yenilikçilik’ olarak 3 kelimeyle açıkladığı hayat felsefesiyle de ‘savaşçı sanayici’ olmanın perde arkasına projektör tutuyor.
Dardanelspor’u 3. Lig’den Süper Lig’e çıkaran, ‘Batı’nın Hakkari’si olarak anılan Çanakkale’ye sınıf atlatan insanlardan biri olan ve dünü ‘tecrübe’ olarak kullanıp öğrenen, yarını ‘tahmindir’ diyerek planlayan, bugünü ‘fırsattır’ diyerek kullanıp ton balığı piyasasına kararlı adımlara tekrar damgasını vuran Niyazi Önen, iş dışı yaşamının bilinmeyenlerini Sıradışı’na anlattı.

KİMDİR?
Adı: Niyazi Önen
Doğum yeri ve yılı: Çanakkale, 1950
Eğitimi: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi
İşi: Dardanel Önentaş A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı
Burcu: Başak
Medeni durumu: Zeliha Önen’le evli. Mehmet (24) ve Ayşe (21) adında iki çocuğu var.

HAYAT FELSEFESİ
Çalışmak, mücadele ve yenilikçilik...

OTOMOBİL
Güven ve konfor ararım

* İlk arabam 1971 model beyaz bir Anadol’du. Şu an 2014 siyah Range Rover Autobiography’m var. Otomobil kullanmayı seviyorum. Ama direksiyonu zaman zaman şoförüme bıraktığım da oluyor. Trafikte olabildiğince kurallara uyan bir sürücüyüm. Bir arabadan beklentim güven ve konfor.

BESLENME
Deniz ürünleri favorim

* Kahvaltı yapmadan evden çıkmamaya özen gösteririm. Genelde klasiktir. Bazen de kahvaltılık gevrekler yerim. Öğlenleri ağırlıklı işyerinde olurum. Balık ve salata yerim. Akşamları tercihim balık ve sebzedir. Ara öğün almam. En beğendiğim lezzetler deniz ürünleridir. İyi bir gurmeyim ama hiç yemek pişirmem.

MEKAN
Canlı ve kalabalık olmalı

* Canlı ve kalabalık mekanlara gitmekten hoşlanırım. Çanakkale’de ‘Yalova’, İstanbul’da ise ‘Kıyı’ en keyif aldığım mekanlar arasında. Gittiğim yerde en çok dikkat ettiğim ilk üç şey hijyen, lezzet, servistir.

SPOR
Fitness, boks ve kardio

* Haftada 3 gün fitness, 2 gün boks, 1 gün kardio yapıyorum. Geçmiş yıllarda Eceabat-Çanakkale yüzme maratonunda kendi kategorimde birkaç kez ilk üç derecelerim var. Çanakkale Dardanel Spor ve Fenerbahçe’yi tutuyorum. Bir dönem Çanakkale Dardanel Spor’da başkanlık, Fenerbahçe Spor Kulübü’nde as başkanlık yaptım. Golf yapmak isterdim ama zamanım yok.

TATİL
Özel olarak tatile çıkmam

* Özel olarak tatile çıkmam, genelde iş seyahati ile birleştiririm. Onlar da 2-3 günü geçmez. Çanakkale, Çeşme, New York ve Brugge en sevdiğim yerler. Tatil benim için ailemle daha çok birlikte olmayı ifade ediyor.

HOBİ
Anfora, testi biriktiriyorum

* En büyük hobim spor. Ayda ortalama 1-2 kitap okurum. Uğur Yüce’nin gönderdiği özetleri hiç atlamam. Türk Sanat Müziği ve jazz severim. Koleksiyoner belgem var. Anfora, Çanakkale testi ve seramikleri biriktiriyorum. Yılda 5-6 kez konser, sinema, tiyatroya giderim.

KARİYER
Hep işadamı olmak istedim

* İlk, orta ve liseyi Çanakkale’de okudum. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nden mezun oldum.
* Suikaste kurban giden hocam Cavit Orhan Tütengil, üniversitede kalıp asistanı olmamı istiyordu. Bir yandan da babamdan gelen ticaret hayatı vardı. Siyasetle işadamlığı arasında gidip geldim. Sonuçta tercihim işten yana oldu.
* İş hayatıma, Çanakkale’de, bakkallıktan başlayıp tüp ve oto satıcılığıyla ticaret hayatına devam eden babamın yanında adım attım.
* Özal iktidarıyla birlikte değişen ekonomik sistemin de etkisiyle su ürünleri pazarına girmeye karar verdim.
* 1984’te tarımsal sanayi kredisi alıp, Çanakkale’de ilk fabrikamı açtım. Şirketimin ismini de Çanakkale’nin mitolojideki adı olan “Dardanel” koydum.
* Meyve paketleyip ihraç ederek işe başladım. Ardından dondurulmuş hamsi ve sardalye ile başlayan üretim ve ihracat, dondurulmuş orkinos ve balık konservesiyle gelişti.
* Pazar payında birinci ve ikinci olmadığımız hiçbir ürün üretmiyoruz. Üçüncü bile olsa o işten çıkıyoruz.
* Çanakkaleli olmak ve ekonomiye katkı yapmaktan duyduğumuz heyecandan dolayı yanlış yatırımlarımız da oldu. Dardanel Air, 2 adet 18 kişilik uçaktan oluşuyordu. İstanbul-Çanakkale, İstanbul-Edremit ve İstanbul-Bursa arasında uçuyorduk. 1999-2000 krizinde dolar fırlayınca anında sattık. Bu deneyimden şu sonucu çıkardık: İlgi alanımızda olmayan konulara yatırım yapmamayı öğrendik. Bizim işimiz, ağırlık su ürünlerinde olmak üzere gıdada büyümek.
* Çanakkale Ticaret Sanayi Odası Yönetim Kurulu ve Meclis Başkanlığı, IKV Başkan Vekilliği, Deniz Ürünleri Sanayicileri Derneği Başkanlığı ve pek çok sivil toplum örgütünde yöneticilik yaptım.
* Çocukken de hep işadamı olmak isterdim.

GÜNE BAŞLANGIÇ
Spor yaparak başlarım

* 23.30-24.00 gibi yatar, 06.30-07.00 gibi kalkarım. 10.30’da evden çıkarım, aradaki sürede spor yaparım.

MODA
Basit, spor, tek renk

* Modayı hiç takip etmem. Basit, spor ve tek renk giyinirim. Renk tercihim siyah. Alışverişimi eşimle beraber ve tek yerden yaparım.

SOSYAL MEDYA
Aktif olmayı düşünmüyorum

* Teknolojiyle aram çok iyi değil. Facebook ve Twitter’da varım ama aktif değilim, olmayı da düşünmüyorum.

SEVİMLİ DOSTLAR
3.5 yaşında köpeğim var

* Köpeğimiz var. Adı ‘Cookie’. Jack Russel. 3.5 yaşında