Bakan Nebati ve Bakan Kurum Şanlıurfa'da açıklamalarda bulundu

Bakanların açıklamaları şöyle:

Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum

Hep birlikte çok önemli kararlar aldık. Şanlıurfamız ve bu anlamda da yapılacak işleri Şanlıurfa'nın medeniyetine uygun şekilde yapmak için istişarelerde bulunduk. Acil yıkılacak binaların yıkım sürecini yürütüyoruz. Şanlıurfamız vatandaşlarımız evlerini depremzedelere açtılar. Kamunun gerekli yerlerinde de depremzede kardeşlerimizi misafir etmeye devam ediyoruz. Hasar tespit sürecimizi yürüttük 5 ilde hasar tespitleri tamamlanmış durumda. Bu kapsamda bugüne kadar yapılan çalışmada 5 milyon 4 bin bağımsız bölüm incelendi. 821 bin 302 bölümün acil yıkılacak, orta ve hasarlı olduğunun tespiti yapıldı. Yüzde 90 seviyelerine geldik. Hızlı şekilde diğer illerimizi de tamamlayacağız. Hasar tespitlerine itiraz edebilirler. Bu itirazları yerinde değerlendireceğiz. Buna ilişkin il müdürlükleri, kaymakamlıklara iletişim ofislerini kurduk. Özellikle ifade etmek gerekirse TOKİ'mizle birlikte bölgede hızlı dönüşüm sürecini başlatmış bulunuyoruz. Haliliye'de bulunan 292 konutun bir kısmını Haliliye'deki yıkılmış binadaki vatandaşlara teslimini gerçekleştireceğiz. Kalan konutlarımızı da Yeşildirek mahallemizdeki riskli ağır hasarlı dönüşüm sürecini atacağız.

Eyübiye Asya mahallesinde kentsel dönüşüm için tamamladığımız 367 konutumuz vardı. Şanlıurfa merkezinde evleri yıkılmış olanların talep etmeleri halinde kura çekilmesiyle koordinasyon yapılacak. 367 konutumuzu da Şanlıurfa merkezde ve Eyübiye'de kuralarla teslimini gerçekleştirmiş olacağız. Karaköprü'de 54 konutumuz var, Karaköprü'de binası yıkılmış vatandaşlara teslimini yapacağız. Bu çerçevede yaklaşık 700 konutumuzu depremden hasar görmüş binalarımız öncelikli olmak üzere vatandaşlarımıza sunmuş olacağız. 

Bir taraftan da yeni afet konutlarının yapım sürecini yönetiyoruz. Şehrin tarihine uygun anlayışla projelendiriyoruz. En iyi mimarlarımızla, en iyi zeminde, bir daha bu acıları yaşamamak üzere, TOKİ konutlarının hepsi dimdik ayakta. İlk etapta mikrobölgeleme alanlarımızda Şanlıurfamızda ilk sözleşmeleri imzaladık. 6631 konutumuzu ve 1900 köy evimizin yapım sürecini başlattık. Meslek örgütlerimiz için yeni sanayi sitelerinin yapımı için talep var. Esnafa daha iyi siteler yapılması amacıyla hazine arazilerimizi tahsisleyeceğiz. Bu kapsamda da atıl diyeceğimiz hazine arazilerine ilişkin çalışmaları yürütüyoruz.

Şu ana kadar 27 bin 353 konutun sözleşmesini imzalayıp şantiye sürecine geçtik. Önümüzdeki Mayıs ayında 309 bin konutumuzu hasar tespite göre yapıyor başlatıyoruz olacağız. Şanlıurfamız bu şehrimiz geçmişte Hz. İbrahim'e selamet olmuş bir şehrimizdir. Şanlı unvanı almış bir şehrimizdir. Halil İbrahim bereketiyle anılan bir şehirdir. Şanlıurfamız evliyaların diyarı. Biz de bu anlayışla tüm ekibimizle bakan arkadaşlarımızla, Cumhurbaşkanımız liderliğinde deprem sürecini de yürüteceğiz. Kişi sevdiğiyle beraberdir demişler. 

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati

Bugün Şanlıurfa'da vilayette valimiz başkanlığında oldukça yoğun bir toplantı yaptık. Bu şehrimizi hep beraber selamlıyoruz. Bu boyutta deprem felaketini bir daha yaşamayalım inşallah. Şahsım olarak ben de depremin ilk saatlerinden itibaren Urfa'da sürecin tamamında büyük bir kısmında bakan yardımcılarımla beraber dayanışma içinde çalışarak geçirdik. Hepimizin yüreği dağlanmıştır. Hepimizin acısı büyüktür. Ancak buradan depremzede vatandaşlarımıza seslenmek istiyorum. Yüreğinizi ferah tutun. Devlet tüm şefkatiyle sizlerin yanındadır. Türkiye büyük ve güçlü bir ülkedir. Tüm maddi kayıplarımızı çok daha iyileriyle en güzel şekilde birlik içinde telafi edeceğiz. Urfa sadece merkezi değil merkezdeki ilçeler ve çevredeki bütün ilçeler masaya yatırıldı. Sayın bakanımız tüm ekibiyle hazırlıklarını yaptı ve az önce ifade ettiği gibi bütüncül bakış açısıyla ama aynı zamanda sadece depremle ilgili değil kentsel dönüşümün en iyi yapılması için toplantı tertip ettik. Burada da yepyeni şeyleri hep beraber ilgili ildeki bakanlarımızla sağlamaya devam edeceğiz.

Deprem felaketlerinin olumsuz etkilerini en aza indirmek için var gücümüzle çalışıyoruz. İlk andan itibaren kamu kurum ve kuruluşlarımız acil nakit taleplerini hızla karşılayacak tedbirler aldık. 100 milyar liralık kaynağı ayırdık. AFAD'a 27 milyar lira ödenek verdik. 1 milyondan fazla depremzedeye hane başına 10 bin lira acil yardım ödemesi yaptık. Taşınma ve kira yardımı sağlıyoruz. Finansmanı hazine olarak sağlayacağımızı taahhüt ettiğimizi açıklıkla söyleyeyim. Kentsel dönüşüm problemiminin çözümünde eş güdüm içinde çalışmalar yapmaya devam ediyoruz. 

AFET BÖLGESİNİ YENİDEN İMAR EDİYORUZ

 Afet bölgesinin yeniden imar ve ihyasını sağlamak için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımız ile birlikte çalışmalarımızı hızla sürdürüyoruz. Bu kapsamda gereken her türlü finansmanı Hazine olarak sağlayacağız.
Ayrıca, Kentsel Dönüşüm probleminin çözümünde 3 ayrı yaklaşım üzerinde Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımız ile eşgüdüm içinde çalışmayı sürdürüyoruz.
Birinci modelde konut üreticisi ile anlaşan bağımsız bölüm sahiplerine piyasaya göre çok uygun koşullarda kredi kullandırarak kentsel dönüşümü teşvik edeceğiz.
Bu modelle, konut sahipleri hak kaybına uğramadan ve emsaller korunarak kentsel dönüşümü güçlü bir şekilde destekleyeceğiz.
İkinci modelimizdeyse ada bazlı kentsel dönüşüm kapsamında konut üreticilerini teşvik edeceğiz. Bu kapsamda konut üreticilerine düşük maliyetli finansman desteği sağlayarak depreme dayanıklı konut arzını hızla artıracağız.
Bu iki durumda da KGF desteklerini devreye alarak hem konut üreticisinin hem de bağımsız bölüm maliklerinin krediye erişimlerini kolaylaştıracağız.
Çalışmalarına 6 Şubat’tan evvel başlatmış olduğumuz ve dünyada farklı örnekleri olan üçüncü modelimiz de özellikle kiralık konut arzını artırmaya yöneliktir. Bu modelle ülkemize kiralık konut üreticisi kavramını kazandırmayı ve kiralık konut arzını kısa sürede artırmayı hedefliyoruz.
Model kapsamında üretilen kiralık konutlar, öncelikle kentsel dönüşümde riskli yapı malik ve kiracılarına hizmet sağlayacaktır. Kiralama tutarları ve kira artışları kamu otoritesi tarafından belirlenecek ve kira tavanı uygulaması yapılacaktır.
Böylece, özellikle salgın sonrasından bu yana makul seviyelerin çok ötesinde artış gösteren kira enflasyonu dizginleyeceğiz.
Ayrıca, deprem sonrası TOKİ projelerinde görev alan yüklenicilerin ilk etapta sözleşmelerini bağlamaları için ihtiyaç duydukları finansmana erişimini kolaylaştırabilmek adına yürürlükte olan KGF paketimizi revize edeceğiz.
Tüm modellerimizle ilgili diğer detayları önümüzdeki günlerde kamuoyumuzla paylaşacağız.
Diğer taraftan, bu zorlu dönemde vatandaşlarımızın konut ve barınma ihtiyaçlarına çözüm olmak ve finansmana erişimini kolaylaştırmak amacıyla konut kredilerinde uygulanan kredi değer oranlarını güncelledik.​
Ayrıca, deprem nedeniyle özellikle orta ve alt gelir grubuna yönelik konutların daha uygun şartlarla üretilmesine imkân sağlamak amacıyla, TOKİ tarafından konut ve konut ile birlikte ihale edilen yapım işlerine ilişkin olarak 2023 yılı sonuna kadar uygulanmak üzere damga vergisi istisnası getirdik.
Bu süreçte, bir yandan da yıkılan veya kullanılamaz hale gelen işyerleri için mobil çözümler de üretiyoruz. 6 bin geçici ticarethaneyi esnafımızın hizmetine verdik. 3 bin konteynerden oluşan çarşıları da kuruyoruz.
Diğer taraftan, kurumlarımızla koordineli şekilde ilerleyerek OSB’lere yönelik de üzerimize düşen ne varsa hızlıca yerine getireceğiz.

Kimsenin içinde en ufak kaygı olmasın. Yüksek büyüme performansımızla bu büyük felaketin açtığı tüm yaraları hep birlikte saracağız. Hükümet olarak bugüne kadar verdiğimiz sözlerin arkasında durduysak yine sözlerimizin arkasında durmaya devam edeceğiz. Afet Yeniden İmar Fonu'nu da kuruyoruz. Meclis'ten geçtiği takdirde hızlıca uygulamaya geçecek.

Deprem nedeniyle ürünleri, işleri, işletmesi zarar gören 115 bin tarımsal üreticinin Ziraat Bankası ve tarım kredi kooperatiflerinden kullandıkları kredi ödemelerini faizsiz olarak 1 yıl vade ile erteledik. Ayrıca deprem bölgesinde çiftçilerimizin mazot ve gübre desteklemelerini ayni yerine maddi şekilde gerçekleştirdik. Bölgede hayvanları zarar gören vatandaşlara canlı hayvan ve besleme amaçlı şeker yardımı için çalışmaları sürdürüyoruz.

250 milyar liralık KGF paketlerine 100 milyar lira daha ekledik. İşyerleri ya da işletmeleri zarar gören 156 bin esnafa Halk Bankası tarafından kullandırılan krediler 6 ay süreyle faizsiz şekilde erteledik. 23 bin esnaf Şanlıurfa'da 4,1 milyar liralık kredi ödemesi ertelenmiş bulunmaktayız. Halk Bank vasıtasıyla kadın girişimci kredi destek paketiyle sıfır faizle işletme harcamalarında kullanmak için 50 bin liralık kredi imkanı sunulacaktır.

Kamu bankalarının bölgeye sağladığı destek tutarı 80 milyar lirayı bulmuştur. Ocak ayında 31,8 milyon kişiyle istihdamda kırdığımız rekoru depremden sonra da sürdürebilmeleri için kısa çalışma ödeneği veriyoruz. OHAL süresince işten çıkarma yasağı uyguluyoruz.

Sigortalılara avans ödemesi alma imkanı tanımaya başladık. Öncelikle depremde yoğun şekilde etkilenen il ve ilçeleri mücbir sebep hali kapsamına aldık. 671 bin mükellefimizin deprem tarihinden Temmuz sonuna kadar yerine getirmeleri gereken vergi yükümlülüklerini erteledik. Depremde yıkılan ve ağır hasar gören binalar ile kullanılamaz taşıtlara ilişkin 6 Şubat 2023 tarihinden önceki vergi cezası, gecikme cezasını terkin ettik. Geçici barınma ihtiyacının giderilmesi için prefabrik yapılardaki KDV oranını yüzde 1'e indirdik.