Usta öğreticilere borçlanma hakkı

Çalışanların çoğu kere kendi istekleri dışında sigortalı olamadıkları, çalışamadıkları süreleri, ceplerinden para ödeyerek satın almalarına “borçlanma hakkı” diyoruz…
Bu “hak” şimdi usta öğreticilere de gelmiş bulunuyor… Devlet usta öğreticileri hem 30 günün altında sigortalı yapıyor sonra da alın size yeni bir hak diyor: Eksik günlerinizi borçlanın!...
Eksik günlerin sigortasını Devlet kendi yatırsa nasıl olur?!... Olmaz mı? Neyse biz verilen bu “hakkın” nasıl kullanılacağını açıklayalım.
Usta öğretici çalışması
MEB bağlı her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ek ders ücreti karşılığında uzman ve usta öğreticiler çalıştırılabilmektedirler.
Bu şekilde çalışanlar SSK statüsünde sigortalı sayılmakta ve saat karşılığı çalıştıklarından dolayı da aylık sigorta gün sayıları eksik olmaktadır.
Ancak bu durum, Ekim/2008 tarihi itibariyle büyük ölçüde düzeltilmiş ve sigorta günü hesaplama biçimi değiştirilmiştir.
Bununla birlikte kamuda çalışmalarına rağmen birçok usta öğreticinin Ekim/2008’e kadar aylık sigorta gün sayıları 30 günün altında bulunmaktadır. Şüphesiz bu durum, emeklilik için aranan sigorta gün sayısına ulaşmayı geciktirmektedir.

Usta öğreticilerin sigorta günleri nasıl hesaplanıyor?

Varolan sorunun çözümü için Ekim 2008’de yürürlüğe giren 5510 sayılı kanunda önemli bir düzenlemeye yer verilmiştir.  Buna göre; Milli Eğitim Bakanlığına bağlı her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ek ders ücreti karşılığında ilgili mevzuatı çerçevesinde uzman ve usta öğretici olarak çalıştırılanların prim ödeme gün sayısı 30 günü aşmamak kaydıyla, bir takvim ayı içerisinde hak kazandıkları brüt ek ders ücreti toplam tutarının, prime esas günlük kazanç alt sınırına bölünmesi sonucu bulunacaktır. Örneğin; 2011/Mart ayında bir usta öğreticinin aylık ek ders ücreti 850 TL ise, sigorta gün sayısı şu şekilde hesaplanacaktır:850/26,55=32,01 Sigorta günü 30 günü aşamayacağı için de 30 gün olarak hesaplanacaktır.
Borçlanma hükmü ve dönemi
Düzenleme 5510 sayılı Kanuna eklenen geçici 31. madde ile yapılmıştır. Yürürlük tarihi de 25 Şubat 2011’dir. Yani 25 Şubat 2011 tarihine kadarki çalışmalarından dolayı eksik günleri bulunan usta öğreticiler bu sürelerini borçlanabileceklerdir.
Düzenlemeye göre; Milli Eğitim Bakanlığına bağlı her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ek ders ücreti karşılığında ilgili mevzuatı çerçevesinde uzman ve usta öğretici olarak çalıştırılanlar, bu durumlarını milli eğitim il veya ilçe müdürlüklerince belgelendirmeleri kaydıyla, bu maddenin yürürlük tarihinden önceki bu çalışmalarından dolayı ay içinde 30 günden eksik kalan sürelerini 41. madde esaslarına göre kendileri veya hak sahipleri borçlanabilirler.
Borçlanılan bu süreler 4.maddenin birinci fıkrasının (a) bendi(SSK) kapsamında sigortalılık süresi sayılacaktır.

Borçlanma tutarı

Borçlanma tutarı sigortalının ya da hak sahibinin belirleyeceği matraha göre değişecektir. Borçlanılacak sürelere ait prim tutarı, sigortalıların veya hak sahiplerinin talepte bulundukları tarihte yürürlükte olan asgari ücretle ve asgari ücretin 6,5 katı olan SGK tavan tutarı arasında sigortalının kendisi tarafından belirlenecek tutarın %32’si oranında hesaplanacaktır. Normalde asgari ücret üzerinden aylık 30 gün için borçlanma tutarı 796,50 X %32= 254,88 TL olacaktır. Ancak ay içinde eksik kalan süre 30 güne tamamlanacağından bu tutar MEB tarafından sigorta bildirimi yapılan gün sayısı arttıkça düşecektir. Örneğin, 2007 yılı ocak ayında 10 gün sigorta primi ödenen usta öğretici, bu durumunu milli eğitim il veya ilçe müdürlüğünden belgelendirmek kaydı ile eksik kalan 20 günün primini ödeyerek borçlanabilecektir. Buna göre, 2011/Mart ayı itibariyle bu 20 gün için ödeyeceği en az borçlanma prim tutarı 20x26,55x%32=169,92 TL olacaktır.

Borçlanma tutarının ödenme süresi

Usta öğreticilerin başvurusu üzerine hesaplanacak olan borç, tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde sigortalı veya hak sahipleri tarafından SGK’ye ödenmelidir. Süresi içinde tebliğ edilen borcunu ödemeyenler ile kısmi ödeme yapanların kalan sürelerinin borçlandırılması için yeni başvuru şartı aranacaktır.