Türkmen gözüyle Telafer

Yine Amerikan kaynaklarını esas aldığınızda Telafer’in "dörtte üçü Sünni, dörtte biri Şii".

Ve Sünnilerle Şiiler birbirlerine düşman.

Oysa Telafer, Sünni ve Şii Türkmenlerin kenti.

Amerikan New Yorker Dergisi’nin 19 Nisan tarihli sayısında "Telafer’den Çıkan Ders" başlıklı on beş sayfalık makalede kentin Türkmen kökeniyle ilgili benim rastladığım en dikkat çekici nokta "kentte Türkmence konuşuluyor" saptaması oldu.

Arapça’nın ya da Kürtçe’nin bir lehçesi gibi.

Kuzey Irak’ta en büyük Türkmen kenti olan Telafer, Musul’a bağlı.

Savaşın ilk günlerinden bu yana Telafer ağır baskı altında.

Önceleri teröristlerin Suriye üzerinden Telafer’e sızdıkları iddiasıyla kent altüst edildi. Donald Rumsfeld’in "teröristlerin başını tepside bekliyorum" dediği o ilk dönemde, evlerin kapıları kırıldı, Amerikan askerleri rastgele evlere baskın yaptı, erkekler hapsedildi, insanlar evlerini terk etmeye zorlandılar.

Türkiye’de yüksek öğrenim yapan bir grup Iraklı Türkmen gençle tanıştım. Aralarında Musul’dan ve Telafer’den olanlar da vardı. En merak ettiğim soruyu sordum kendilerine, "Bize aksettirildiği gibi Sünni-Şii çatışması var mı Telafer’de?"

"Yok" dediler.

ZAHO’YA ALTERNATİF

TELAFER Irak Türkmen Meclisi üyesi Nazım Devlet ile de bir hafta önce, Irak Türkmenleriyle ilgili bir konferansa katılmak üzere geldiği İstanbul’da görüştüm.

"Telafer, Sünni ve Şiilerin yaşadığı 350 bin kişilik bir ilçe. Mezhep ayrımı savaşa kadar yoktu. Burada 82 büyük aşiret yaşıyor. Savaş başlayınca Telaferliler, Irak bayrağını kaldırmayı kabul etmediler. Bu isyan sayıldı. Şimdi, Sünni-Şii ayrımını yaratmaya çalışıyorlar."

27 Mart günü Şii bölgesinde patlayan bomba ve ardından Şiilerin Sünnilere yönelik saldırıları, halkı bölmeye ve Telafer’deki Türkmen nüfusu dağıtmaya yönelik bir plan olarak görülüyor.

Neden?

"Telafer, bu bölgedeki en önemli stratejik nokta. Saddam döneminde Türkiye ile Irak arasında açılması planlanan Ali Rıza kapısı burada.

Irak’taki en kalabalık Türkmen bölgesi üzerinden geçişi sağlayacak bu kapının açılması Irak Kürdistan Yönetimi tarafından istenmiyor. Zaho’ya, alternatif olacak diye."

KERKÜK KUŞSA MUSUL VE TELAFER KANATLARIDIR

İşgalin ikinci haftasında Amerikan güçlerinin ve peşmergenin bölgeye girişiyle birlikte Telafer’in kaderi ters döndü.

Nazım Devlet, savaşın başında 3 bin 488 iş yeri olan kentte bu gün sadece 221 açık işyeri olduğunu söyledi. Ayrıca faili meçhul cinayetler, saldırılar, Amerikan güçlerinin baskınları sonucu çok sayıda aile kenti terk ederek kamplara yerleşti.

Şu anda kentte tam 105 askeri nokta var. Bir caddeden diğerine geçmek için bu noktaları aşmak gerekiyor. İşte 27 Mart’ta 198 kişinin ölümüne neden olan bomba yüklü kamyon da bu sıkı kontrol noktalarından en az dördünü aşarak içeri girmiş. Bunun nasıl olduğu sorusuna verilen yanıt tek: "Türkmenleri bölmeye ve bu bölgeden uzaklaştırmaya çalışıyorlar. Kardeşi kardeşe düşürmeye çalışan bir oyun oynanıyor."

Çünkü, "Kerkük kuş ise Musul ve Telafer de onun kanatlarıdır" diyorlar.