Ulusal Metaverse stratejisi oluştururken bir analiz - Güney Kore modeli

Türkiye’nin dijital seferberlik vizyonunun, Metaverse Forumu’nda açıklanması da oldukça önem arz ediyor ve metaverse’ün gelecek dönemdeki önemini oldukça çarpıcı bir biçimde gösteriyor. Toplum genelinde de metaverse odağında merak ve ilginin sürekli arttığını, farklı kesimlerden herkesin bu popüler kavramı anlamaya çalıştığını gözlemlemekteyim. Bu nedenle, ben de, metaverse’ün doğru bir şekilde anlaşılması için araştırmalarımı paylaşıyor; pek çok konferansta, etkinlikte farklı sektörlere, iş gruplarına ve öğrencilere metaverse’ün ne olduğunu ve neler getireceğini aktarmaya gayret gösteriyorum. Ne yazık ki bu önemli kavramın çoğunlukla doğru kullanılmadığından ya da farklı yönlere çekildiğinden dolayı, bilgi kirliliği yaşandığını; kavram çatışmaları oluştuğunu, sonuç olarak da oldukça yanlış önyargıların ortaya çıktığını gözlemliyorum. Daha önce metaverse’ün gelişimini ele alırken efsane buz hokeyi oyuncusu Wayne Gratzky’nin “ben topun olduğu yere değil, topun gideceği yere doğru kayarım” sözünü paylaşmış ve metaverse’ü yorumlarken de bu sürecin nasıl gelişeceğine odaklanmamız gerektiğine değinmiştim. Ancak, bir yandan herkes topun gideceği yere odaklanırsa da şu anda kimse topa müdahale edemez ve sonuç istendiği şekilde gelişmez… Bu nedenle süreci doğru analiz etmeli, önce anlamalı, akabinde doğru yorumlamalı, anlatmalı ve fark yaratacak uygulamaları hayata geçirmeliyiz. 

Metaverse’ü devlet nezdinde ele alan ve bu konuda oldukça önemli, somut adımlar atan bir ülke de Güney Kore. Bu yazımda, Güney Kore’nin sistematik bir biçimde “metaverse stratejisini” nasıl oluşturduğunu ve attığı adımları analiz ettim. 10 Mart’ta sonuçlanan ve kıran kırana geçen bir mücadeleye sahne olan Güney Kore devlet başkanlığı seçimlerinde (seçim %1’den daha az bir farkla sonuçlandı) ilk defa gerçek anlamda metaverse’ün seçim sürecinde, seçim öncesi yayınlarda ve seçim sonuçlarını analiz etmede ne denli etkin kullanılabileceğini görmüş olduk. Güney Kore seçimlerinde metaverse’den nasıl yararlanıldığına değineceğim, ancak öncelikle Güney Kore’nin metaverse odağındaki hamlelerini hatırlamakta yarar var. 

Seul, metaverse’e giren ilk büyük şehir…

Öncelikle, Ekim sonunda Mart Zuckerberg’in şirketin adını Meta olarak değiştirdiğini açıklayıp, metaverse kavramını sahiplenme ve bu trendi öne çıkarma çabasının ardından metaverse’e ciddi bir ilgi oluştu. Bu ilk dalgada öne çıkan açılımlardan biri Güney Kore’nin başkenti Seul Belediyesi’nden geldi ve Kasım ayı başında Seul’ün metaverse'e giren ilk büyük şehir olacağı duyurusu resmi olarak paylaşıldı. Geçici olarak “Metaverse Seoul” olarak adlandırılan proje kapsamında, belediyenin tüm alanları ve hizmetlerini kapsayan, sanal bir iletişim ekosistemi oluşturulması amaçlanıyor. Bu ekosistem kapsamında belirli aşamalarla ekonomik, kültürel, turizm, eğitim ve vatandaşlık hizmetleri metaverse’den sağlanacak. Bu yıl sonuna kadar, vatandaşların işlemlerini gerçekleştirmek ya da şikayetlerini iletmek için fiziksel olarak belediye ofislerini ziyaret etmelerindense, avatarlarıyla yetkililerle rahatça görüşmelerine olanak tanınması hedefleniyor (yetkililer de avatarları ile hizmet verecekler). Buna ek olarak, Seul'ün başlıca turistik yerleri de sanal turlarla tanıtılacak. Donuimun Kapısı (1915'te yıkılan başkentin dört kapısından biri) gibi kayıp tarihi alanlar da sanal şehirde yeniden oluşturulacak. 2023'ten itibaren de Seul Fener Festivali gibi Seul'ün önde gelen festivalleri metaverse'de düzenlenecek, böylece bu festivallere tüm dünyadan daha fazla insan katılabilecek. Engelli vatandaşlar için de güvenlik ve rahatlık içeriği de dahil olmak üzere hizmetler geliştirilecek. 

Bununla birlikte, Güney Kore’nin dünyaca ünlü telekomünikasyon operatörlerinden olan SK Telecom, "ifland" adlı kendi metaverse platformunu geliştirdi. Bu platformda kullanıcıların PDF belgelerini ve mp4 dosyalarını paylaşmasına izin veriliyor ve bu özellik platformu konferans, oryantasyon, eğitim ve toplantı düzenleme anlamında kurumsal şirketler ya da yerel yönetimler için popüler bir araç haline getiriyor. Platform ile üniversitelerde öğrenci oryantasyonlarının, derslerin yapılabileceği ve sergi, konferans, webinar gibi etkinliklerin düzenlenebileceği de belirtiliyor. 

Hedef 2026’ya kadar ilk 5 metaverse oyuncusu arasına girmek

Güney Kore hükümeti de metaverse alanında ilerleme kaydetmek için kamu-özel sektör ortaklıklarını teşvik ediyor. Ülkenin metaverse’e olan ilgisi tesadüf değil. Güney Kore, Dünya’nın en dijital toplumlarından biri, aynı zamanda dijital uygulamaları destekleyen en yüksek hızda hizmet verebilen internet altyapılarına sahip. Ayrıca, Güney Kore, bu yıl 18 trilyon Wonu (16,6 milyar $) aşması beklenen ve Güney Kore'nin en büyük kültürel ihracat ürünü olan Dünya’nın dördüncü en büyük oyun ekosistemini barındırıyor (daha önce de pek çok kez değindiğimiz üzere, oyun sektörü metaverse içerisinde oldukça kritik bir yere sahip). Kore’nin K-pop (Güney Kore kökenli bir pop müzik türü) olarak adlandırılan endüstrisinin de platformun popülaritesini sağlamaya yardımcı olacağı düşünülüyor. Koreli ünlü sanatçı BTS, 2020'de Fortnite'de yeni single'ı "Dynamite"i yayınlamıştı; Black Pink gibi diğer K-pop sanatçıları da hayranlarıyla etkileşim kurmak için Zepeto gibi yerli metaverse platformlarını kullanıyor. Kısacası, Güney Kore güçlü oyun endüstrisinden; küresel kullanıcılara bile cazip gelen popüler kültür öğelerinden gelen güçle ve gelişmiş dijital altyapısıyla metaverse'de yükselen bir oyuncu olmayı hedefliyor. 

Güney Kore hükümet yetkilileri tarafından 20 Ocak 2022’de yapılan toplantıda paylaşılan bilgilere göre, Güney Kore'nin şu anda küresel metaverse pazarında 12. sırada olduğunu belirtilmişti. Bununla birlikte, “2026 yılına kadar en büyük ilk 5 metaverse oyuncusu olma” hedefi konuldu ve bu hedefe ulaşmak için de metaverse’de uzmanlaşmış 40.000 profesyonel ve 220 şirket yetiştirileceği paylaşıldı. 

Metaverse sonsuz potansiyele sahip dijital yeni bir kıta…

Bunun yanında, Kore’nin Bilim ve Bilgi İletişim Teknolojileri (BIT) Bakanlığı öncülüğünde, metaverse platformlarının geliştirilmesini koordine etmek ve kolaylaştırmak için Mayıs 2021'de bir "metaverse ittifakı" oluşturuldu. Şimdiye kadar Samsung, Hyundai Motors, SK Telecom ve KT dahil olmak üzere 500 firma ittifaka katıldı. Güney Kore Hükümeti, metaverse'ü, “insanların ve nesnelerin ekonomik, sosyal ve kültürel değerler yaratmak için birbirleriyle etkileşime girebilecekleri bir dünya sağlayan yeni bir platform” olarak tanımlıyor. Güney Kore Hükümeti, 2022 yılı içerisinde Metaverse’ün gelişimine katkı sağlamak için yaklaşık 556 milyar Won (465 milyon $) destek sözü verdi. Bilim ve BIT Bakanı Lim Hye-sook, "Bu yatırım aracılığıyla, Güney Kore'nin lider bir küresel metaverse ülkesi olabilmesi için ilgili bakanlıklarla yakın bir şekilde çalışacağız. Metaverse sonsuz potansiyele sahip dijital yeni bir kıta ve herkes ana karakter olarak yer alarak hayallerini gerçekleştirebilir, özellikle metaverse gençlerin daha fazla meydan okuması ve daha geniş bir dünyaya sıçraması için bir fırsat alanı olacak” açıklamalarında bulunmuştu. 

Güney Kore Hükümeti’nin metaverse stratejisi özellikle dört ana hedef üzerine kurulu: Metaverse platformları için ekosistemi etkinleştirmek, profesyonelleri yetiştirmek, şirketleri teşvik etmek ve tüm metaverse kullanıcıları için güvenli bir ortam oluşturmak… Bu doğrultuda, çeşitli metaverse platformlarının geliştirilmesinde özel sektörün öncülük etmesi planlanıyor. Hükümet ise temel olarak bireysel geliştiricileri ve şirketleri çok çeşitli teşvikler yoluyla desteklemeye odaklanacak. Örneğin, kamu hizmetleri söz konusu olduğunda, hükümet kendi uygulamalarını ve platformlarını geliştirmek yerine özel sektörde geliştirilmiş, kullanıma hazır metaverse platformlarını seçmeye öncelik verecek. 

Metaverse fonu ile şirketlere hedef odaklı teşvikler

Şirketleri ve araştırmacıları desteklemek adına bir metaverse fonu oluşturulması da planlanıyor. Destekler hedef bazlı olacak ve 2026 yılında metaverse konusunda uzmanlaşması beklenen 220 şirketin her birinden 5 milyar Won’un üzerinde yıllık satış gerçekleşmesi hedefleniyor. Hükümet ayrıca genç yetenekleri keşfetmek ve eğitmek için bir metaverse akademisi de kuracak ve önümüzdeki beş yıl boyunca her okul için 5,5 milyar Won'a ($4,6 milyon) kadar mali destek sağlayacak. Bununla da bitmiyor, bu yıl iki lisansüstü eğitim sağlayacak program da hayata geçecek. Ülke genelinde, yerel yazılım programlarının kullanılmasını gerektiren, metaverse geliştirme yarışmaları ve hackathonlar düzenlenecek. Ayrıca, metaverse için güvenli bir ortam oluşturulması hedefiyle sanal dünya için bir dizi etik kural da hazırlanacak. Hatta, Metaverse Bakanlığı bile kurulacak. 

Güney Kore, metaverse yol haritası kapsamında, sanat, kültür, eğitim, K-pop ve turizm alanlarında da metaverse’ü kullanmayı ve yabancılar için metaverse platformlarında çevrimiçi bir Kore dili enstitüsü kurmayı planlıyor (Korece bilmeyen kullanıcıların da platformlarda gerçek zamanlı çeviri hizmetlerinden yararlanması ya da Korece’nin öğreniminin teşvik edilmesi için). 

Güney Kore işe alımları da metaverse’e taşıyan ilk ülkelerden…

Hyundai yeni işe alımları lokal metaverse platformu Zepeto üzerinden gerçekleştiriyor. Özellikle yeni çalışanların oryantasyon programlarına entegre edilen metaverse deneyimi oldukça hızlı bir şekilde benimsenmiş durumda. Bu program, Covid-19 nedeniyle uzaktan çalışan ve yeni işe başlayan çalışanlar arasında bağ kurmak ve sosyalleşmelerini teşvik etmek için tasarlanmış. Samsung ise 8-13 Eylül 2022 tarihleri arasında Gather adlı metaverse platformu aracılığıyla sanal bir işe alım fuarı düzenledi. Şirket özellikle Z jenerasyonuna erişim için metaverse'de potansiyel adayları uzmanlarla eşleştirme imkanları sunuyor. Adaylar, kendi avatarlarıyla oturum açabiliyor ve şirketin insan kaynakları ekibini temsil eden diğer avatarlarla konuşabiliyor… Benzer şekilde CJ OliveNetworks, COVID-19 pandemisinin getirdiği zorlukların üstesinden gelmek için Gather Town'da iki günlük bir işe alım etkinliği düzenledi. Şirketin genel merkezi baz alınarak tasarlanan sanal mekânda bir ana salon ve danışma odaları bulunuyordu. İş arayanlar etkinliğe katılmak için kendi avatarlarını oluşturdular ve diğer katılımcılarla konuşabildiler. 

Güney Kore'nin cumhurbaşkanlığı seçimleri dijitale taşındı…

10 Mart’taki seçimi kazanan Yoon Suk-yeol seçim öncesinde kripto paralar konusunda regülasyonları kaldıracağını, kripto para dolandırıcılıklarıyla yakından ilgileneceğinin sözünü vermişti. Seçim yarışındaki iki aday da seçim kampanyalarında kripto para ile bağış aldılar. Hatta bir aday, bağışçılara fotoğrafları, videoları ve bağışta bulunanlara seçim vaatlerini içeren NFT’ler bile dağıttı. 

Seçim kampanyalarında sırasında da adaylar, avatarları ile seçmenlerden gelen soruları metaverse’te yanıtladı. Adayların avatarlarının çoğunluğunun Z jenerasyonundan genç destekçiler tarafından kontrol edildiği düşünülüyor. Başkan adayları, avatarları ile Güney Kore vatandaşlarından gelen işsizlik ve artan konut fiyatları hakkında sorularına da yanıt verdikleri dijital bir panele katıldılar. Güney Kore seçiminde adaylar, mümkün olduğunca çok seçmenle (özellikle genç seçmenlerle) bağlantı kurmak için son teknolojilerden yararlandı. Hata, adayların dijital klonları gerçek hallerine öyle benziyordu ki, ilk başta insanlar bunları gerçek sandılar. “Deep fake” kurgularının artma tehlikesinin farkında olan parti yöneticileri, klonların sadece seçim ofisi tarafından hazırlanan mesajları iletmesini sağladı. Adaylar kişisel olarak her bölgeyi tek tek gezemedikleri için dijital kolonları ile her yere gidebildiler. Dijital klonlar, farklı bölge ve seçmen kitlesine hitap edebilmek için bazen spor ve bazen daha resmi olarak giydirildi. 

Seçim sonuçlarına yönelik yayınlar da metaverse’de gerçekleşti…

Güney Kore'de yayın yapan KBS ise seçimler için metaverse'de bir haber stüdyosu kurdu. Metaverse sayesinde kullanıcılar geçmiş ve şimdiki seçimler hakkında bilgi edinebildi. Film parodilerinden, K-pop içeriklere kadar, metaverse’e entegre edilen içerikler ile de siyaseti eğlenceyle birleştirmeyi başarmış oldular. 

Güney Kore uzun süredir, devlet-özel sektör iş birliği ile sistematik bir biçimde metaverse stratejisini oluşturup bu doğrultuda adımlar atıyor. Güney Kore gibi modelleri inceleyip (kopyalamak için değil), gelişmeleri doğru analiz ederek; kendi dijital seferberliğimizi, teknolojide öncü bir ülke olarak ilerletebiliriz. Bu doğrultuda, bir sonraki yazımda, metaverse alanında öncü çalışmalar gerçekleştirmeye başlayan Türk girişimlere ve girişimcilere yer vereceğim…