Altından 40 kat daha değerli! Bir kuş tüyü nasıl 46.000 dolara satıldı?
Güncelleme Tarihi:
Yeni Zelanda'da dün yapılan müzayedede bir kuş tüyü on binlerce dolar karşılığında alıcı buldu. Peki bu tüyü bu kadar değerli yapan şey ne?
Yeni Zelanda dün ilginç bir müzayedeye ev sahipliği yaptı. Nesli tükenmiş bir tür olan huia kuşuna ait nadir bulunan bir tüy, 46.000 Yeni Zelanda dolarından fazla bir fiyata alıcı bularak dünya genelinde bir müzayedede satılmış en pahalı tüy oldu.
Güzel sesiyle bilinen bir kuş olan huia, Kuzey Adası'na endemik bir türdü. Avcıların adaya getirilmesi, avlanma ve habitata hasar veren ağaç kesimleri gibi insan davranışları sonucunda huia'nın neslinin tükendiği 1907 yılında resmen ilan edildi.
1920'li yıllarda kuşu gördüğünü söyleyenler olsa da bu iddialar teyit edilemedi.
ALTINDAN 40 KAT DAHA DEĞERLİ
Dün Auckland'da bulunan Webb Müzayede Evi'nde yapılan mezatta, bir adet huia tüyü 46.521,50 dolara (yaklaşık 915.000 TL) alıcı buldu.
Huia'nın kuyruğundan kopmuş olan tüyün rengi koyu kahverengi, ucu beyaz. Işık altında bakıldığında tüylerin üzerinde mavi-yeşil metalik bir parlaklık görülebiliyor.
Müzayede açılmadan önce tüyün en fazla 3.000 dolara alıcı bulması bekleniyordu. 46.000 doları aşarak müzayede evi temsilcilerini de şaşırtan fiyat bir rekor oldu.
Aşağı yukarı 9 gram ağırlığındaki tüyün 1 gramı 5.169 Yeni Zelanda dolarına denk geliyor. Ülkede altının gram fiyatı ise 127 dolar civarında. Bir başka deyişle, huia tüyünün değeri aynı ağırlıktaki altının 40 katı.
Son olarak 2020 yılında yine Webb Müzayede Evi tarafından satılan huia tüyü 8.400 dolara alıcı bulmuştu.
ÇOK İYİ KORUNMUŞ
Webb Müzayede Evi'nin dekoratif sanatlardan sorumlu yöneticisi Leah Morris, müzayedenin "yüksek düzeyde rekabetçi" bir süreç olduğunu belirtti. Müzayede evi adına bir açıklama yapan Leah Morris, "Doğal tarihin, ekosistemimizin kırılganlığını ve faunamıza sahip çıkmamızı vurgulayan bu nadir parçasına böylesine büyük bir ilgi gösterilmesi bizi çok memnun etti" ifadelerini kullandı.
Tüyün kökeni ile satan ve alan kişilerin kimlikleri açıklanmadı ancak Yeni Zelanda'da yaşayan özel koleksiyoncular oldukları ifade edildi. Morris, yurt dışından teklif almadıklarını vurguladı.
Morris, Yeni Zelanda basınına yaptığı açıklamada, tüyün Webb'in daha önce sattığı tüm tüylerden daha iyi durumda olduğunun altını çizerek, "Tüylerde toplanma olmamış. Aynı zamanda renklerinin çoğunu koruduğunu da görebilirsiniz. Zengin bir kahverengi ve ışıldıyor. Böceklerden kaynaklanan hasar da yok" dedi.
Satılan tüyün ilk sahibi tarafından arşiv kağıtları arasında ve ultraviyole cam arkasında saklandığını belirten Morris, "Sahibi bu tüye çok iyi bakmış. Uzun süredir koleksiyonundaymış ve artık 'veda zamanı geldiği için' satıyor. Bunu aynı zamanda insanların buraya gelip tüyü görmeleri ve tüyle zaman geçirmeleri için bir fırsat olarak da görüyordu. Çünkü herkes huia tüyü görme şansına sahip olamıyor. Huia çok ikonik bir kuş ve birçok kişi bir şekilde bu kuşla bir bağ kuruyor" diye konuştu.
Müzayede esnasında salonda 30 kişi bulunmakla birlikte tüm teklifler telefon ya da internet yoluyla geldi. Morris, insanların fiyatın yükselişini "soluk soluğa" takip ettiğini belirterek, "Açık artırma sona erip tokmak vurulduğunda odada bir alkış koptu. Müzayedelerde bu duruma pek rastlanmaz" ifadelerini kullandı.
ÜLKE DIŞINA ÇIKARMAK İÇİN İZİN GEREKİYOR
Satılan huia tüyü, Yeni Zelanda Kültür ve Miras Bakanlığı tarafından taonga tuturu (otantik hazine) olarak kayıt altına alındı. Bu kayıt, tüyün Maoriler için tapu (kutsal) olduğu, mana (saygınlık) ve mauri (yaşamsal öz) taşıdığı anlamına geliyor.
Taonga tuturu olarak kaydedilen eşyaların Aotearoa (Yeni Zelanda'nın Maori dilindeki adı) sınırları dışına çıkarılması izne bağlı. Nitekim müzayedeye girecek olan teklifçilere de öncelikle Kültür ve Miras Bakanlığı'ndan izin almaları şartı koşulmuştu.
NZ Birds Online'a göre, huia kuşunun adı Maori dilinden geliyor. Maorilerin, "uia, uia, uia" şeklindeki yardım çağrısından hareketle kuşa bu ismi verdikleri düşünülüyor.
KRAL 5'İNCİ GEORGE SAYESİNDE POPÜLER OLDU
Kolonileşmeden önce, huia tüyleri Maoriler için çok değerli nesnelerdi. Rangatira (şefler) ve whanau, toplum içindeki statülerini vurgulamak için huia kuşunun kuyruğundan alınma tüyler takardı.
Tüyler zaman içinde Britanya'da popüler hale geldi. Bu gelişmede dönemin York Dükü olan Kral 5'inci George'un, 1901'de yaptığı Yeni Zelanda ziyareti sırasında şapkasında bir huia kuyruğu tüyüyle görüntülenmesi etkili oldu.
Dük'ün fotoğraflarının kamuoyunda yaygınlaşması, huia tüylerine olan talebi artırdı. Yeni Zelanda ve Birleşik Krallık'ta herkes bir huia tüyü sahibi olmak için yarışmaya başladı. Zaten nadir bulunan kuşların neslinin tükenmesinde bu çılgınlık da etkili oldu.
2023'te satılan bir dişi diğeri erkek doldurulmuş kuşlar (Fotoğraf: Tennant Müzayede Evi)
GEÇEN YIL DA BİR MÜZAYEDEYE KONU OLDU
Huia kuşlarının bir parçasına sahip olma isteği o zamandan bu yana devam ediyor.
2013 yılında bu kez Birleşik Krallık'ta yapılan bir müzayedede 2 adet doldurulmuş huia kuşu, 466.000 Yeni Zelanda dolarına (220.000 sterlin) alıcı bulmuştu.
O dönemde müzayede Yeni Zelanda kamuoyunda büyük tartışmalara neden olmuş ve hükümete satışa müdahale edip doldurulmuş kuşları ülkeye geri getirmesi çağrısı yapılmıştı. Ancak Kültür ve Miras Bakanı Carmel Sepuloni bu çağrıları reddetmişti.
Kuşları kimin satın aldığı açıklanmamıştı.