Vahşi güzel Vietnam
Vietnam, yakın tarihte yaşadığı savaşını turizme katmış, acılarına rağmen neşeli olabilen, devlet liderleri hakkında ileri geri konuşulamayan daha doğrusu hiç bir siyasi fikir konuşulamayan hem baskıcı hem de baskıcı olmayan turist olarak çok güvenli gezilen bir ülke. Kırılgan ama bir o kadarda bir araya geldiklerinde sağlam olabilen insanların yaşadığı bir yer Vietnam. İşte size vahşi güzel Vietnam…
Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti, Güneydoğu Asya'da, Çinhindi Yarımadası'nın doğusunu kaplayan bir ülke. Uzun, dar bir kara parçası üzerinde yer alan Vietnam'ın kuzeyinde Çin, batısında Kamboçya ile Laos, güneyinde ve doğusunda Güney Çin Denizi yer alıyor. 1955'te Kuzey Vietnam ve Güney Vietnam olarak iki ayrı cumhuriyete bölünmüş olan ülke, 1976'da Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti olarak tekrar birleşmiş. Vietnam dağlık bir ülke. Song-Koi ve Mekong deltaları önemli alçak düzlükleri.
Kıyı ovaları doğuda yer alıyor. Geri kalan toprakların büyük bir bölümünü ormanlık, dağlık bölge kaplı. Başlıca ürünleri; pirinç, manyok, kocadarı, mısır, kahve, çay, kauçuk, el işleridir. Önemli kentleri; Ho Chi (Şi) Minh, Hanoi ve Haifong. Eğitim; 12 yaşına kadar parasız ve zorunlu. Kuzey Vietnam ile Güney Vietnam 1976'da tek ülke olarak birleşmiş, ancak yıllarca süren savaş ve bombardıman sonucu büyük bir yıkıma uğramış.
Hollywood Amerika'nın Vietnam savaşındaki çaresizliklerini ve yaptıkları haksızlıkları gölgeleyip, sanki bir kahramanlık destanı yazmış gibi Amerika'yı yüceltme çabalarına karşın, Vietnam sanıldığından daha çetin bir ceviz daha sağlam bir ülke bunu da savaş sırasında stratejik zekalarıyla gösterdiler. Amerika'nın Dünya üzerinde ki stratejik planı kendi deyimleriyle iç huzuru ve barışı getirmeleri burada da kendini gösteriyor. Kauçuk Vietnam'da en çok bulunan ağaç ve Amerika tabii ki duygusal sebeplerle onlara göre de Güney Vietnam'a yardım etmek için buraya gelip Vietnam'ın altını üstüne getiriyor ama umduğunu da buluyor mu bu tartışılır... Şuana kadar Vietnam'a en iyi gönderme yapan ve gayet objektif olarak çekildiğini düşündüğüm ''The Post'' filmini herkese tavsiye ediyorum.
Tom Hanks yine döktürmüş ve Amerika'nın gerçeklerle yüzleşmesini anlatan eşsiz bir film bunu not edin bence... Vietnam 19. yüzyılda Çinhindi olarak (Kamboçya-Laos-Vietnam) Fransa tarafından sömürgeleştirildi. Yoğunlukla köylü olan halk topraklarından olduğu için Fransız hükümetine karşı tepkiliydi. Arada milliyetçi ayaklanmalar olduysa da bir başarı elde edilemedi. Japonya'nın Vietnam'ı işgaliyle zayıflayan otoriteye karşı bağımsızlık hareketi ligi Vietminh 2 Eylül1945'te cumhuriyeti ilan etti.
Bu Fransa ile Vietnamlı komünist lider Ho Chi Minh'i karşı karşıya getirdi. Moskova'da bağlantıları olan, Çin'den silah desteği alan ve Mao Zedong'un Kuomintang'a karşı başarıyla yürüttüğü gerilla hareketi taktiklerini bilinen Ho Chi Minh karşısında duramayan Fransa 1954'ün Mayıs ayında teslim oldu. 1956'da seçim yapılarak tekrar birleştirilmek üzere Vietnam ikiye bölündü. Kuzeyde Ho Chi Minh'in komünist hükümeti ve güneyde Fransa'nın desteklediği Ngo Dinh Diem hükümeti kuruldu, fakat söz konusu seçim gerçekleşmedi. Saygon'daki hükümet ABD destekli otoriter bir politika izlemekteydi. Bu güneyde tepkilerin artmasına neden oldu ve kuzeyden silah desteği alan Vietkong cephesi kurularak ABD'nin de dahil olduğu iç savaş başladı.
Amerika'nın insan kaybı olarak büyük darbe aldığı bu savaşta, bu kadar fazla zarara uğramalarının temel sebebi fazlasıyla teknolojilerine ve silahlarına güveniyor olmalarından kaynaklanıyor. Vahşi bir doğaya ve iklime sahip bir coğrafya, yağmur ormanlarının sık olduğu, muson yağmurlarının günlerce sürebildiği bu amansız ülke de hem savaşıp hem de kendilerini kollamaları bu kadar teknik donanıma sahip olmalarına rağmen oldukça zor. Viet Konglar gerilla taktiklerinde oldukça başarılı ve ilginç stratejik hamlelerle düşmanı şok edebilen bir ordu... Benim en çok ilgili çeken ve enteresan bulduğum araba tekerleklerinden yaptıkları terliklerin tabanlarını ters yönde yaparak, bunları giyen askerlerin ters yönde iz bırakmalarını sağlamalarıyla ABD askerlerini yanıltmalarıydı hakikaten bu bilgi karşısında şapka çıkarmamak elde değil en ufak detay bile savaşın kaderini değiştirmiş çünkü.
Ho Chi Minh eski adıyla Saigon'da bulunan bu açık hava müzesinde türlü türlü savaş tuzaklarını ve bana göre dünyanın en büyük stratejik yapısı olan Chu Chu tünellerini (200 km bu tüneller) gezme şansınız oluyor. Zaten Vietnam'a Turistler en çok bu nedenden dolayı geliyor. Zamanının cehennemi şimdinin turistik ören yerine dönmüş durumda.
Ormanda gezerken yanınızda bir viet kong arkadaş oluyor çünkü her yerde garip garip tuzaklar mevcut ve çalışır durumdalar. Amerikan askerleri bu tuzaklara yakalandıklarında ölmüyor sürünüyorlar adeta... Zaten amaçları da öldürmek değilmiş... Yaralı kalsınlar ki yük olsunlar diye canlı olarak ormanda bırakıyorlarmış adamlarda ki şeytanlık akıllara zarar cinsten hakikaten.
Vietnam her ne kadar geçmişte yaşadığı acılarıyla ve savaşın bıraktığı derin izleriyle adından söz ettiren bir ülke olsa da doğal güzellikleriyle de bir o kadar ünlü bir ülke bu yazımda ise daha çok savaş geçmişini anlatmak istedim. Savaş gerçekten korkunç bir olay burada bakmayın işi şakaya vurduğuma çünkü başka türlü anlatamazdım çok geriliyorum normalde bunları gördüğümde. Bu fotoğraflara her baktığımda o zamanın insanlarının çektiği acılar gözümün önüne geliyor. Evet daha sonra Güney ve Kuzey Vietnam bir araya gelmiş barış sağlanmış en büyük zararı attığı bombalarla Amerika vermiş. Çıkarların kaderimizi yönettiği bir dünyada yaşıyoruz maalesef bize de bu yaşadığımız zamanda neler olacak kestirmek güç... Dünya adeta çıldırmış durumda umarım her şey daha güzel olur ve bu acılar başka hiçbir ülke de yaşanmaz.
Fotoğraflar: Gül Gökçe DOĞDU
