Istanbul Yazilari

Eylul ayi

Miládî takvimde yilin dokuzuncu ayi, sonbahar mevsiminin ilk ayi; 30 gundur; gunes bu ayin basinda 5.24 de dogar, 18.43 de batar, sonunda da 5.53 de dogar 17.54 de batar; ayin sonunda gun 1 saat 18 dakika kisalmis olur.

Istanbul ikliminde bu ayda vucudun sogukdan korunmasina kisdan ziyáde dikkat etmelidir. Sabahlari ekseriya sis ve rutûbet cokdur.

Bag bozumuna devam olunur; sirke yapilir, pekmez kaynatilir. Bu ayda meyve bahcelerinin isi cok olur; seftáli, kayisi, erik, bádem cekirdekleri cimlendirilmek uzere islak kum icine dikilir, sabah aksam sulanir. Dikilecek agaclar icin cukurlar acilir; gullere goz asisi yapilir; portakal ve limon saksilarinin topragi degistirilir.

Maydanoz, tere, dereotu, roka, turp ve gec yetisen salatalar ekilir. Beyazlandirilmak istenen kerevizler samanla ortulur; celik fidanlari hususi yasdiklara dikilir; meyve agaclarina goz asisi yapilir; fidelikler capalanir. Temmuzda ekilmis lahana ve pirasa tohumlari fidelesmis olur, cikarilip tarlalara nakledilir. Bu ayda ekilen bakla ve bezelye nisanda mahsul verir. Ispanak seyreklesir. Dis sarmisak ve arpacik sogan ekilir.

Gullerden celik, karanfillerden daldirma yapilir. Gul celikleri icin yapilan yasdiklarin ustunu karar yukseklikde camla orterek kisdan korumalidir, acik havalarda havalandirmak, icáb ederse serbet vermeli; funda topragi ile keci gubresi en muváfikidir. Sakaayikler kokden ayrilarak cogaltilir. Cicek soganlari saksilara konulur.

Barbunya, tekir baliklarinin tam yenecek zamanidir; luferin irisi kofananin en lezzetli zamanidir. Istavrit, izmarit lezzetlidir. Kilicin ve Kefalin da en lezzetli devridir; kilici bilhassa defne yapragi ile sis kebabi yapmalidir.

Eskiden eylulun 8. gunu Goksu'da uc gun suren bir panayir kurulurdu. (...)

(Istanbul Ansiklopedisi. Cilt: 10. Sayfa: 5437-5438)