Havayolları yasağı ‘trolledi’
Geçen hafta devreye giren ABD ve İngiltere’ye uçacak yolcu uçaklarının kabinlerine alınacak elektronik cihaz kısıtlamasına havayollarının cevabı farklı oldu. Hemen önlemlerle yolcu mağduriyeti en aza indirilirken şirketler özellikle sosyal medyadan verilen mesajlarla yasakla dalga geçtiler.
Bir anda gelen elektronik cihaz yasağına karşı havayolları farklı cephelerde savaşmak zorunda kaldı. Diplomatik yollar, Uluslararası Hava Taşımacıları Birliği (IATA) gibi kanallara başvuruların yanı sıra yolcunun kafasındaki soru işaretlerinin hemen çözülmesi gerekiyordu.
‘Bilgisayarımı, tabletimi bavuluma koyup nasıl kargoya veririm’ sorusunun cevabı pratik bir yolla hemen sonuçlandırıldı. THY’den Emirates’e, Qatar’dan Saudia’ya kadar tüm şirketler köprüde yolcudan elektronik aletleri teslim alarak özel ambalaj ve etiketle kutulara yerleştirdi. İndiğinde ise hemen teslim etti. Yasağa karşı havayollarının ilk hareketi olumlu sonuçlandı. Bu karşı hareket sayesinde yasak öncesinde satılan binlerce bilette son dakika ciddi bir oranda iptal yaşanmadı.
BUNDAN SONRA NE YAPILACAK?
İkinci adım kabinde ücretsiz internet oldu. Örneğin THY artık uçuş öncesinde bilgisayarını, tabletini veren ekonomi yolcularına uçakta interneti ücretsiz sunuyor. Normalde internete bağlanmanın ekonomi yolcuları için saati 9,99 dolar, 24 saati de 14,99 dolar.
Yeni uygulama öncesinde uçakların internet kapasiteleri genişletildi. Benzer uygulamalar diğer havayolları tarafından da yapılıyor. Uydu üzerinden yapılan bu bağlantının bandı daha da genişletilebilirse tüm uçuşta internetin ücretsiz hale getirilmesi üzerinde çalışmalar gerçekleştiriliyor.
YENİ ÇÖZÜMLER YOLDA
Şirketler, kabinde tablet dağıtımı, USB bağlantısına uygun bir klavye gibi farklı uygulamalar üzerinde çalışıyor. Bunların sonuçları da kısa sürede kabinlerde gözükmeye başlayacak.
Havayolları, yasakla birlikte ne kadar gelişmiş kabin eğlence sistemlerine sahip olduklarını reklamlarda daha da vurgulamaya başladı. Kuşkusuz yasaktan etkilenen şirketler, bu konuda dünyada en çok yatırımı yapan havayolları.
Yasağın henüz bilet satışlarına ne kadar yansıyacağı belli değil. Bölge şirketleri transit pazarı kaybetmemek için bir yandan fiyatları biraz daha aşağıya çekerek kampanyalar düzenliyor.
ÜRDÜN HAVAYOLLARI’NDAN YOLCULARA 12 ÖNERİ
Yasaktan etkilenen havayollarından biri de Ürdün Havayolları Royal Jordan. Şirket bu yasağa karşılık özel bir reklam yayınladı. Hem bu yasakla dalga geçti hem de yolculara uçakta elektronik cihazsız ne yapabilecekleri konusunda önerilerde bulundu:
1. Kitap okuyun.
2. Sunulan hafif yiyeceklerin tadına bakın.
3. Yanınızdaki yolcuya ‘merhaba’ deyin.
4. Meditasyon yapın.
5. Eğlence sisteminden ne seyredeceğinize karar vermeye bir saat harcayın.
6. Gökyüzünde uçabilme mucizesinin keyfine varın.
7. İnternet öncesinde yeniden insanlarla karşı karşıya diyolog kurulan zamana dönün.
8. Koltuğunuza iyice yaslanın.
9. İkram tepsisinin klavye olduğunu düşünün.
10. Uçakta duty free (gümrüksüz satış) ürünleri alın.
11. Hayatın anlamına konsantre olun.
12. Yanınızda niye laptop veya tabletin olmadığını bir kere daha düşünün.
Bavuldaki laptop hasarlanırsa…
Laptopunuzu bavula koydunuz. Veya tabletinizi havayoluna teslim ettiniz. Çantanızı açtınız, bavuldaki diz üstü bilgisayar hasarlı. Veya havayoluna verdiğiniz tablet kırık geldi. Bu konuda hukuki sorumluluk kimde?
Taşıma hukuku konusundaki çalışmalarıyla tanınan Yaşar Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Sami Aksoy, bu hususta kabin içi-dışı bir fark olmadığına dikkat çekiyor:
“ABD ve İngiltere uçuşlarında yolcu, bilgisayarı veya tabletini check-in sırasında teslim etmek zorunda değildi. Uçağa girene kadar kullanabilir. Yolcuların büyük kısmı özellikle ABD yolcuları, cihazlarını bavula koymak yerine uçağa girmeden önce görevliye teslim etmeyi tercih edecektir.
Havayolunun sorumluluğu ile ilgili olarak Türkiye, ABD ve İngiltere’nin de tarafı olduğu 1999 tarihli Montreal Sözleşmesinin 17. maddesinin uygulaması açısından check-in sırasında verilenler ile boarding sırasında teslim edilerek uçağın altına konulanlar arasında bir fark yoktur. Her iki halde de havayolu şirketi, bagajın dolayısıyla bilgisayar ya da tabletin kırılması ya da çalınmasından sorumlu tutulabilir.
Check-in sırasında verilen bagajların izlediği yol, boarding esnasında teslim edenlere nazaran daha risklidir. O yüzden ülkemiz için getirilen bu haksız uygulama sona erene kadar ABD’ye veya İngiltere’ye seyahat edecek yolcuların, söz konusu elektronik cihazları check-in yerine, uçağa girerken yani boarding esnasında görevliye teslim etmeleri yararlarına olacaktır”
