Her zaman mistik, her zaman huzurlu: Konya

MÖ 7 binlerden bu yana yerleşimin olduğu Konya, yüzyıllar boyunca ev sahipliği yaptığı uygarlıklarla bir ‘Medeniyetler ve Dinler Beşiği’ haline gelmiş. Hitit, Lidya, Pers gibi büyük uygarlıkların yaşadığı Konya, Selçuklu’ya da iki asırdan fazla başkentlik yapmış. Hıristiyanlık’ın önemli azizelerinden Tekla’ya ev sahipliği yapmış Konya; en önemli azizlerden Pavlus ve Barnabas’ı da misafir olarak ağırlamış.

Farklı medeniyetlerin izlerini taşıyan Konya’nın bugünü, tarihle modernin harmanlandığı bir yapıya sahip. Ne tarihi dokusuyla öne çıkan bir şehir denebilir ne de sadece bugüne ait olarak tanımlanabilir. Konya’ya gittiğinizde şehre hâkim olan muhafazakâr hava da hemen hissedilir.

Modern topluma ilk adım

Konya’ya gidince görülecek yerlerin başında Çatalhöyük var. Çatalhöyük, insanlık tarihindeki ilk yerleşim, ilk ev mimarisi ve ilk kutsal yapıların olduğu yer. İnsanlığın, mağaralardan çıkıp toplu halde yaşamaya başladıkları yöre burası.

Çatalhöyük James Mellaart tarafından 1958 yılında bulunmuş. Evler genelde iki odadan oluşmuş ve duvarları birbirine bitişik yapılmış. Bunun etraftaki vahşi hayvanlardan korunmak için özellikle yapıldığı ve kapı yerine damdan girişin de aynı nedenle tercih edildiği belirtiliyor. Samanla karıştırılıp güneşte kurutulan tuğlalar yapıların ana malzemesi olmuş. Benzer evlerin binlerce yıl sonra hala Konya civarında görmek mümkün.

Selçuklu ve Osmanlı camileri

Konya’yı camileri olmadan düşünmek mümkün değil. Hem Selçuklu hem de Osmanlı döneminde yapılan çok sayıda cami var kentte. Eğer cami mimarisine meraklıysanız, ziyarete Alaeddin Camii ile başlayabilirsiniz.

Anadolu Selçukluları döneminde yapılan Konya’nın en büyük ve en eski camisi. 13. yüzyıldan kalma İplikçi, Sahip Ata, Sadreddin Konevi camilerini de listenize ekleyin. Konya’daki en etkileyici dini yapılardan biri de taşıdığı manevi değer itibariyle Şems-i Tebrizî Camii ve Türbesi; Şems Parkı’nın içinde yer alıyor.

Osmanlı döneminden kalan camiler içinde ise klasik Osmanlı mimarisinin izlerini görebileceğiniz Selimiye Camii dikkat çekiyor. Cami, Mevlana Müzesi’nin hemen yanında yükseliyor. Osmanlı’dan kalma en büyük dini yapı ise Kapı Camii. Konya’nın ortasında tüm görkemiyle yer alan Aziziye Camii ise çarşısının ortasında yükseliyor.

Mevlana Türbesi ve Müzesi

13. yüzyılda, “Gel ne olursan ol yine de gel” demiş Mevlana; çağrısını ayrımsız tüm insanlığa yapmış. Belki de bu engin hoşgörü nedeniyle yüzyıllardır gönüllerde yaşayan bir sevgi timsali.

Ve yine belki de bu çağrı yüzünden Konya’daki türbesi yılın her dönemi ziyaretçi akınına uğruyor. 2015 yılında da Ayasofya ve Topkapı’nın ardından Türkiye’nin en çok ziyaret edilen 3. müzesi olmuş.

Bugün Mevlâna’nın türbesine ev sahipliği yapan ve geçmişte de dergâh olarak kullanılan yer aslında Selçuklu Sarayı’nın gül bahçesiymiş. Alâeddin Keykubad tarafından, Mevlâna’nın babası Sultânü’l-Ulemâ Bâhaeddin Veled’e hediye edilmiş.

‘Yeşil Kubbe’ adıyla anılan türbe, müze olarak ziyarete açık. Yapıda, eskiden sema gösterilerinin yapıldığı semahane ile bir mescit var. Aynı bahçe içinde, eskiden dervişlerin kaldığı odalar da yer alıyor. Dergâh eşyaları ve değerli elyazmalarının bulunduğu müzede görülebilecekler arasında; bugünkü kemanların öncüsü olarak kabul edilen sekiz telli keman, sabır taşları ve Galileo’nun asıldığı dönemde astronomi dersleri vermek için kullanılan küre yer alıyor.

Konya lezzetleri

Konya’nın yöresel lezzetlerini tatmak için gidilebilecek adresler:Hacı Şükrü: 1907 yılında kurulmuş. Tandır kebabı ve bamya çorbası denenmeli. Meram ve Adalhan’da olmak üzere iki şubesi var. (0332 325 28 29 – 0332 352 76 23)

Ali Baba: Şems-i Tebrizi Mahallesindeki 42 yıllık dükkân, fırın kebabı yapıyor. (+90 332 351 03 07)

Havzan: 1992’de kurulan lokantanın lezzetleri çok sevilmiş ve kısa sürede 6 şube açmışlar. Etli ekmek için gidebilecek adresler arasında. (0332 324 11 00)

Tiritçi Mithat: Adı üzerinde tiritiyle ünlü. Şırası ve zerdesi de çok seviliyor. (0332 3507298)

Kuru Fasulyeci Kazım Ağa: Eğer benim gibi kuru fasulyeyi vazgeçilmez Türk yemekleri listesine koyuyorsanız bir de buradaki lezzeti deneyebilirsiniz. (0332 351 88 27)

Kuzucu Ali: Fırın kebabı, saç kavurması ve tandır kebabı denenecek lezzetler arasında. (0332 345 04 75)

Somatçı Fihi Ma Fih Restoran: Konya’nın birkaç yıl önce kazandığı şık restoranlardan biri. Somatçı Mevlevi kültüründe sofrayı kuran ve kaldıran kişiye verilen isimmiş. Fihi Ma Fih ise “ne varsa içindedir, içindekinin içindekidir” anlamına geliyor. (0332 351 66 96)

Novotel Restoran: Zarif ve lezzetli bir akşam yemeği için tercih edebilirsiniz. Özellikle közlenmiş kırmızı biber çorbası çok lezzetli. (0332 223 42 00)

Yaklaşık 4 bin yıl önce Hitititler’in vatanı olan Konya o dönemde ‘Kuwanna’ olarak adlandırılmış. Tarih boyunca birçok farklı ad almış; ‘ikonların şehri’ anlamında ‘Iconium’ da onlardan biri.

Bizans İmparatorluğu döneminde ‘Tokonion, Conia, Cogna, Konien’ gibi farklı isimler verilmiş. Araplar ise ‘Kuniya’ demişler. Şehir geçmiş adlarına çok benzeyen şimdiki ismini ise Selçuklu döneminde almış; Osmanlı da aynı adı kullanarak Konya demiş.

Hoşgörünün Evrensel Temsilcisi

Mevlana 1207 yılında bugünkü Afganistan’da doğmuş. Ailesi Moğol istilasından kaçarak Konya’ya sığınmış. Esas adı Muhammed; Celaleddin ise tıpkı babası ve dedesi gibi kendisine verilen lakap.

Mevlana “Efendi, önder, rehber” anlamlarına geliyor. Özellikle batı dünyasının onu anmak için kullandığı “Rumi” lakabı ise “Rum ülkesinden; Anadolulu” anlamlarına geliyor; ömrünü Konya’da geçirdiği için verilmiş.

Konyalı manasına gelen ‘Konevi’ ile Hüdavendigâr, Hünkâr, Hazret-i Mevlâna, Şeyh, Mollayı Rumi ve Hazret-i Pir de onu anmak için kullanılan sıfatlar arasında.