Sağlık mı lezzet mi?

Lezzetsiz bir yemek, kötü bir malzeme ve yanlış bir pişirme tekniği anlamına da gelmektedir. Ünlü aşçıların değişmez bir kuralı var: İyi yemek için ilk şart, iyi malzeme seçmektir.
Eğer buna ikinci bir madde eklemek gerekiyorsa bu, pişirme tekniğine dikkat etmek olmalıdır. Çünkü hangi malzeme olursa olsun doğru teknikle pişirmez ve pişirme zamanına dikkat etmezseniz, lezzet de sağlık da arka planda kalıyor.
İyi yemek pişirmek için sadece doğru malzeme seçmek, doğru pişirme tekniği kullanmak da yetmiyor. Yemek pişirmeyi de yemeyi de sevmek gerekiyor.
Dengeli ve nitelikli beslenme, yalnızca, gıdaların gün içerisinde gerekli oranlarda, yeterli ölçülerde ve uygun saatlerde tüketilmesiyle bitmiyor. Besinlerin satın alınması, saklanması ve pişirilmesi de çok önemli konular.
Yiyecekleri mümkün olduğu ölçüde çiğ-doğal halleriyle yemekte fayda var. Özellikle sebze ve meyvelerden olanaklar ölçüsünde çiğ olarak faydalanmaya bakmanızı öneririm. Tabii bu durum et, balık, tavuk ya da bakliyat söz konusu olduğunda mümkün olamıyor.
Pişirmek hem yemeğin lezzetini artırdığı, çiğnemeyi kolaylaştırdığı için önemli, hem de bazı besin unsurlarının kaybına yol açabileceği için ciddiyetle yaklaşılması gereken bir iştir.
Lezzetten ödün vermeden, vitaminleri ve mineralleri kaybetmeden, antioksidan unsurları yok etmeden de yemek pişirmek mümkün. Bunun için sağlıklı pişirme yöntemlerini öğrenmemiz lazım.

BİR ÖNERİ

Damak tadına uygun şekilde sağlıklı beslenmek mümkün

Bazı pişirme yöntemlerini uygularsanız, besinlerin yağ oranlarını daha da azaltabilirsiniz: Buharda pişirme, ızgara yapma, fırınlama, düdüklü tencere ya da mikrodalga kullanma, en uygun seçimlerdendir.
Bazı davranış ve alışkanlıklarınız, yiyeceklerinizdeki yağ ve kalorileri muhafaza etmenize, dolayısıyla da kilo vermenizi tehlikeye atmanıza neden olabilir.
Örneğin salatanıza ekleyeceğiniz salata sosu size fazladan 130 kalori ve 14 gram yağ sağlarken, yağı azaltılmış bir sos kullanarak sadece 25-30 kalori yüklenirsiniz.
Yemeklerinizi tatlandırmak için kokulu bitkilerden -mercanköşk, fesleğen, kekik, maydanoz, adaçayı, biberiye gibi-, baharatlardan -tarçın, Hindistan cevizi, karabiber gibi-, hardal, ketçap, az yağlı ya da yağsız mayonez, az yağlı krema, az yağlı ya da yağsız yoğurt, tuzu azaltılmış soya sosu,  yeşil limon suyundan yararlanabilirsiniz.

BİR UYARI

Fazla pişirmeyin

Yiyecekler çok fazla pişirilmemelidir. Yiyeceklerin uzun süre pişirilmesi, değerli içeriklerinin kaybıyla sonuçlanabilir. Pişirirken dikkat edilecek en önemli nokta, besinlerde kahverengileşmenin başladığı zamandır. Bu aşamada organik maddeler bozulur ve çok tehlikeli bazı kanserojen maddeler ortaya çıkabilir.
En sağlıksız pişirme şekillerinden biri, mangalda pişirmedir. Besinlerin eriyen yağları ateşin üstüne aktıkça yanar ve polisiklik aromatik hidrokarbonlar açığa çıkar. Bunlar tehlikeli kanserojenlerdir. Etlerde bulunan amino asitlerin yanmasıyla da başka kanserojenler oluşur.
Aslında laboratuvar hayvanlarında yapılan deneylerde kullanılan kanserojen maddelerin çoğu pişirilmiş proteinlerden elde edilmektedir. Pişirilirken yanan ve kahverengileşen ekmekler de bazı kanserojen maddeler içermektedir.
Pişirilirken kahverengileşen besinler sağlığımız için düşündüğümüzden daha fazla bir tehlike oluşturmaktadır. Bu yanmış maddenin sadece yarım gramının solunması, iki paket sigara içmeye eşdeğerdir.
Bu nedenle, sebze-meyveleri mümkün olduğu müddetçe çiğ tüketmek ve et tüketimini azaltmak, birçok kanser türlerini ve belki de diğer bazı hastalıkları önlemede yararlı olacaktır.

Kap seçimi önemli

Yemekleri pişireceğimiz tencerenin seçimi de önem taşır. Yemek pişirilecek kaplar cam veya paslanmaz çelikten olmalıdır. Alüminyum tencerelerde pişirilen ve saklanan gıdalar asit artışı ve ülserlere sebep olmaktadır.
Alüminyum, tencereden yemeklere geçebilir. Bu alüminyum bağırsaklardan emilir ve sinir dokularında ve beyinde depolanır. Bu durumun Alzheimer hastalığı ile ilişkili olduğunu öne süren araştırmacılar vardır.

Dr. Evren ALTINEL

BİR TARİF

DÜDÜKLÜDE YAZ TÜRLÜSÜ

MALZEMESİ;
- 3 orta boy kabak
- 2 orta boy patlıcan
- 2 orta boy havuç
- 3 orta boy patates
- 2 su bardağı ayıklanmış taze fasulye
- 3 orta boy domates
- 2 diş sarmısak
- 1 orta boy soğan
- 1 çay bardağı zeytinyağı, tuz

HAZIRLANIŞI;
Düdüklüye zeytinyağını koyun, tüm malzemeleri iri iri doğrayarak yağın üzerine ilave edin. Üzerine kabuksuz doğranmış domates, tuz ve bir bardak su koyarak ağzını kapatın, tencereyi ateşe koyarak 20 dakika pişirin. Soğuk olarak servis edebilirsiniz. 1 porsiyonu 240 kalori olan bu yemeği az yağlı yoğurt ve bulgur pilavı eşliğinde afiyetle yiyebilirsiniz.

Dyt. Nilüfer BAYRAM