Çocuklardan sonra şimdi de yetişkinler kızamık riski altında... 10 soru 10 yanıt

Kızamık vakaları ülkemizde hızla artmaya devam ediyor. Bu durum salgın endişelerini de beraberinde getiriyor.

30 Mart tarihinde yaptığım kızamık haberinde, Sağlık Bakanlığı’nın bebeklerde normalde ilk dozu bir yaşında yapılan KKK aşısını (Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak) dokuzuncu ayda önerdiğini duyurmuş ve akıllardaki sorulara yanıt aramıştım.

Haberde görüşlerine yer verdiğim uzmanlar “Kızamık vakalarında belirgin bir artış var, salgın kapıda” uyarısı yapmıştı. Sağlık Bakanlığı da özellikle aşı çağrısında bulunuyordu.

Gözden KaçmasınKızamık vakaları arttı, bebeklerde aşılar erkene alındı... Aileler soruyor: 1 yaş aşısını 9'uncu ayda yaptırırsak ne olur?Haberi görüntüle

Aradan geçen üç ayda, vaka sayılarındaki yükseliş devam etti.

Sağlık Bakanlığı henüz salgın açıklaması yapmadı ancak Bakan Fahrettin Koca, 19 Haziran günü sosyal medyadan paylaştığı mesajda, kızamık vakalarında son yıllarda artış olduğunu söyledi ve ailelere “Aşı takvimine uyun” çağrısında bulundu.

‘YURT DIŞINDAN GELEN VAKALARA BAĞLI OLARAK KIZAMIK VAKALARINDA ARTIŞ OLDUĞU GERÇEK’

Koca, Twitter hesabından yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi:

“Bilindiği gibi, sağlık çalışanlarımızın ilgili programa bağlı olarak sürdürdüğü çalışmalar sonucunda ülkemizde kızamık hastalığı tamamen kontrol altına alınmıştı. Ancak, son yıllarda birçok ülkede olduğu gibi ülkemizde de yurt dışından gelen vakalara bağlı olarak kızamık vakalarında bir artış olduğu gerçektir.

COVID-19 Pandemisi döneminde maalesef artış gösteren aşı reddi kampanyalarına rağmen, sağlık çalışanlarımızın çabaları sonucunda çocuklarımızın KKK-I aşı kapsayıcılığının ülke genelinde yüzde 95’in üzerinde tutulması sağlanmıştır. Aşılarının, aşı reddi nedeniyle yapılamadığı İzlem/Aşı Durumu Bilgilendirme Onam Formu ile bildirilen çocuk sayısının gittikçe azalması sevindiricidir. Türkiye’de bulunan yabancılar içinse ayrı aşı kapsayıcılığı hesaplanmaktadır. Bu oran KKK aşısı için yüzde 87 ile 92 arasında seyretmektedir.

Bağışıklama Danışma Kurulumuzun önerisiyle 2019 yılından itibaren çocuklarımıza bir yaşından önce başlayarak üç doz kızamık aşısı uygulamaktayız. Bilimsel veriler, kızamık vakalarının görüldüğü dönemlerde aşı takvimine titizlikle uyulmasının yararına işaret etmektedir. Bu vesileyle vatandaşlarımızı çocuklarının sağlığı için aşı konusunda titiz davranmaya davet ediyoruz.”

Öte yandan uzmanlar, artık kızamık vakalarının sadece çocukları değil yetişkinleri de tehdit ettiğini söylüyor. Peki nasıl bir yol izlemek gerekiyor?

-- Çocukken aşı olup olmadığını ya da hastalığı atlatıp atlatmadığını bilmeyen yetişkinler ne yapacak?

-- Bu hastalıktan korunmak için aşı olduktan sonra yapabileceğimiz başka şeyler var mı?

-- Kızamık çocuklarda ve yetişkinlerde ölümcül olabilir mi?

Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Bülent Ertuğrul ve Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzman Dr. Ali Seçkin Yalçın, kızamık hakkında en merak edilen soruları yanıtladı. 

'KIZAMIK, BULAŞICILIĞIN EN YÜKSEK OLDUĞU HASTALIKLARDAN BİRİ'

1- Kızamık hastalığı nasıl bulaşır?

Ali Seçkin Yalçın: Daha önce kızamık geçirmemiş veya kızamık aşısı ile korunur hale gelmemiş birisi kızamık ile karşılaşırsa, neredeyse yüzde 100 hastalanır. Kızamık, bir hasta ile karşılaşıldığında o hastalığı geçirme riskinin ve bulaştırıcılığın en yüksek olduğu hastalıklardan biridir. Virüs, hava yollarındaki damlacıkların solunmasıyla ya da enfekte kişilerin burun ve boğaz salgılarının doğrudan ya da dolaylı olarak (bulaşmış nesneler aracılığıyla vb.) temasıyla bulaşır. Bu özellikleri nedeniyle de toplum içerisinde çok kolay yayılır. Virüs havada veya enfekte yüzeylerde iki saate kadar aktif ve bulaşıcı kalır.

2- Kızamık hastalığında kimler risk altında?

Ali Seçkin Yalçın: Aşılanmamış, aşılanmış ancak bağışıklık geliştirmemiş herhangi bir kişi enfekte olabilir.

Aşılanmamış küçük çocuklar ve hamileler, ciddi kızamık komplikasyonları açısından en yüksek risk altındadır.

Bağışıklık sistemi baskılayıcı ilaç kullananlar, HIV ve kanser hastaları, kronik hastalığı olanlar aşıları olsa bile risk altında sayılan gruplar arasındadır.

'HASTALIĞI GEÇİRMEMİŞ VE TEK DOZ AŞI OLMUŞ YETİŞKİNLER RİSK ALTINDA'

3- Kızamık şimdilerde çocukların yanı sıra yetişkinler için de mi risk faktörü?

Bülent Ertuğrul: Özellikle hastalığı geçirmemiş ve sadece çocukluğunda tek doz kızamık aşısı yapılmış olan yetişkinler risk altında. Bu grup içinde sağlık çalışanlarının riski daha fazla. Ayrıca altta yatan bağışıklığı baskılayıcı hastalığı bulunan yetişkinler de ciddi risk altında.

Yetişkinler için bulaşma çocuklarla aynı. Hasta kişinin boğazına ve burun mukozasına yerleşmiş olan virüsün hasta tarafından çevreye yayılması ve bunun duyarlı kişi tarafından solunum yolu ile alınması bulaşa yol açar. Önce ateş yükselmeye başlar, hemen ardından yüzden başlayarak kol ve bacaklar ve vücuda yayılan döküntüler görülür. 

HASTALIK TEMAS SONRASI 10-12 GÜNDE GELİŞİYOR

4- Kızamık hastalığı için bulaştırıcılık dönemi nedir?

Ali Seçkin Yalçın: Kızamık hastası bir kişiyle temas sonrası hastalığın gelişmesi için gereken süre ortalama 10-12 gündür. Kızamık hastalığı olan kişiler döküntünün başlamasından dört gün öncesine kadar, döküntünün başlamasından itibaren ise dört gün boyunca bulaştırıcı kabul edilmektedir.

5- Kızamık hastalığı belirtileri nelerdir?

Ali Seçkin Yalçın: İlk belirti genellikle virüse maruz kaldıktan yaklaşık 10-12 gün sonra başlayan yüksek ateş. Bu ateş 4 ila 7 gün sürebilir.

Burun akıntısı, öksürük, kırmızı ve sulu gözler, yanakların içinde küçük beyaz lekeler gelişebilir.

Birkaç gün sonra, genellikle yüzde ve boynun üst kısmında bir döküntü ortaya çıkar.

Döküntü yaklaşık üç gün boyunca yayılır, sonunda ellere ve ayaklara ulaşır ve solmadan önce beş ile altı gün sürer.

6- Kızamık hastalığının tedavisi nasıldır?

Ali Seçkin Yalçın: Kızamık için özel bir antiviral tedavi bulunmuyor. Kızamık hastalığın tedavisinin esasını destek tedavisi (istirahat, sıvı tedavisi, A vitamini ve komplikasyonlara yönelik müdahaleler) oluşturmaktadır. Hastaların döküntülerin başlamasından sonraki bir hafta boyunca evden çıkmaması ve sağlam kişilerle temasının kısıtlanması hastalığın yayılımını azaltacaktır.

KÖRLÜK VE BEYİN İLTİHABINA BİLE SEBEP OLABİLİYOR

7- Kızamığın kalıcı hasar bırakma riski var mıdır?

Bülent Ertuğrul: Hastalık akciğer tutulumu ile seyredebilir veya ikincil bakteriyel akciğer enfeksiyonlarının gelişmesine zemin hazırlayabilir. Ayrıca merkezi sinir sistemi tutulumu hastalığın en ağır formudur. Menenjit ya da ensefalit gibi beyin enfeksiyonlarına yol açabilir.

Ali Seçkin Yalçın: Bildirilen kızamık vakalarının yaklaşık yüzde 30’unda bir ya da daha fazla komplikasyon gelişmektedir. Bir yaş altı çocuklarda ve erişkinlerde ciddi komplikasyon riski daha yüksektir. Kızamık geçirenlerin yüzde 1 ile 6’sında zatürre, yüzde 6’sında ishal, yüzde 7-9’unda ciddi orta kulak enfeksiyonu, 1000 vakada bir körlük ve beyin iltihabı görülür. Kızamık hastalığının geçirilmesinden 7-10 yıl sonra SSPE hastalığı çok nadir de olsa görülmektedir. Gelişmekte olan ülkelerde her 20 kızamık vakasından biri kaybedilmektedir.

Gözden KaçmasınDikkat, el ayak ağız hastalığı artıyor! Özellikle çocukları hedef alıyor... ‘Sıkça karşılaşmaya başladık, çok çabuk bulaşıyor'Haberi görüntüle

8- Aşı olduğunu ya da hastalığı atlatıp atlatmadığını bilmeyen yetişkinler de aşı olabilir mi?

Bülent Ertuğrul: Evet olabilirler, hatta olmalılar. Özellikle bu durumdaki sağlık çalışanları mutlaka tek doz aşı yaptırmalı.

9- Aşının kızamıktan korumada rolü nedir?

Bülent Ertuğrul: Aşı kızamıkta yaşam kurtarır. Aşı dışında korunma olarak kendinizi toplumdan izole etmelisiniz ki bu çok zor.

10- Aşı olmak isteyen yetişkinlerin nasıl bir yol izlemesi gerekiyor?

Bülent Ertuğrul: Öncelikle risk grubunda olup olmadığınıza bakılması gerekiyor. Bunun için gitmeniz gereken yer aile hekimliği. Eğer risk grubunda olduğunuzu doktor kabul ederse aşınızı yaptırabilirsiniz.