Kızamık vakaları arttı, bebeklerde aşılar erkene alındı... Aileler soruyor: 1 yaş aşısını 9'uncu ayda yaptırırsak ne olur?

Bebeğim 9'uncu ayını henüz doldurdu. Geçtiğimiz günlerde aile hekimliğinden bir telefon geldi ve bebek hemşiresi ülkemizde kızamık vakalarında önemli bir artış olduğunu bu sebeple normalde 1 yaşında yapılan KKK (kızamık, kızamıkçık, kabakulak) aşısının 9'uncu aydan itibaren yapılmaya başlandığını söyledi.

Sağlık Bakanlığı’nın aşıyı özellikle önerdiğini, yaptırmanın ise ailenin inisiyatifinde olduğunu vurgulayan hemşire ayrıca, “Bu aşı 9-11 ay arasında yapılsa dahi 1 yaşında yeniden yapılması gerekiyor” bilgisini de verdi.

Kızamık hastalığının bebekler/çocuklar arasında hızla yayılabildiğini ve hatta ölümcül dahi olabildiğini biliyorum. Ülkemizde bir kızamık salgını olabilme ihtimali beni çok korkuttu fakat aşının zamanından önce yapılması da endişeye düşürdü. Hele bir de internette biraz dolaşınca karşıma çıkan “erkenden yapılan bebeklik aşılarının ileride kısırlık başta olmak üzere pek çok soruna yol açabileceği” şeklinde sayısız yorum okuyunca iyice meraklandım.

Bu telefonu alan ya da alacak olan başka ebeveynlerin de benim gibi kaygılanacağını, aşıyı erkenden yaptırıp yaptırmama konusunda kararsız kalabileceğini düşünerek Çocuk Nefrolojisi Uzmanı Prof. Dr. Mahmut Çivilibal ile Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzman Doktor Akif Çelik’in kapısını çaldım, erken dönemde yapılması istenen kızamık aşısı ve vakalarda yaşanan artış hakkında merak edilenleri sordum.

KIZAMIK VAKALARINDA BELİRGİN BİR ARTIŞ VAR, SALGINA DÖNEBİLİR

Öncelikle ülkemizde kızamık salgını var mı? Varsa ne durumda?

Prof. Dr. Mahmut Çivilibal: Ülkemizde kızamık salgını şu anda yok. Ancak son yıllarda ve özellikle pandemi sırasında tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de artan aşı karşıtlığının etkisiyle çocukluk çağı aşılama oranlarının düşmesi ve düzensiz göçle aşı takiplerinin zorlaşması, yıllardır görülmeyen kızamık vakalarının yeniden ortaya çıkmasına neden oldu. Gerekli önlemleri almazsak ve aşılanma oranları düşerse önümüzdeki yıllarda salgın boyutuna dönebilir.

Uzman Doktor Akif Çelik: Kızamık salgını ülkemizde yok fakat kızamık vakalarında belirgin bir artış olduğu doğru. O nedenle Sağlık Bakanlığı normalde 12'nci ayda ve 4 yaşında yapılan kızamık aşısına, vaka artışı ve salgın olasılığı nedeni ile 9-11 ay arasında ilave bir doz daha yapılmasını öneriyor.

KISIRLIK KONUSU BİR ŞEHİR EFSANESİ

Genel anlamda aşılar ile ilgili yaşanan ‘kısırlık’ endişesi erken dönem kızamık aşısı için de söz konusu… Bebeklerde kızamık aşısını 1 yaştan önce yaptırmanın herhangi bir etkisi olabilir mi?

Prof. Dr. Mahmut Çivilibal: 1 yaş öncesi KKK aşısının yapılmasının hiçbir olumsuz etkisinin olmadığı pek çok bilimsel çalışma ile kanıtlanmıştır. Bu kısırlık konusu ise gerçekten artık bir şehir efsanesi… Kesinlikle KKK dahil hiçbir aşının böyle bir olumsuz etkisi yok. Kızamık aşısı 1960'lardan beri güvenle kullanılan ve ölümcül olabilen kızamık hastalığına karşı yüzde 99 oranında koruyucu olan bir aşıdır.

Bu aşıyı 9'uncu ay ve 1 yaş şeklinde kısa aralıkla yaptırma konusunda da endişe edilmesine gerek yok. Bu doğru bir uygulamadır ve ben de ailelere KKK aşısını 9 aylıkken bebeklerine yaptırmalarını öneriyorum.

YAN ETKİLER BİR YAŞ ÖNCESİNDE VE SONRASINDA AYNI

Uzman Doktor Akif Çelik: Aslında aşının yan etkileri 1 yaşından önce de 1 yaşından sonra da hemen hemen aynıdır. Aşılarda, özellikle de kas içine yapılan aşılarda kas üzerinde aşı yapılan bölgede ağrı, şişlik gibi bulgular olabilir. Ayrıca aşı sonrası bazı döküntüler görülebiliyor. Bazı hastalarımızda ise eklem ağrıları olabiliyor. Aşıya bağlı özellikle, yumurta alerjisi olan çocuklar ve neomisine (bir antibiyotik) hassasiyeti olan çocuklarda da bunu dikkatle yapıyoruz. Çocuğun neomisin veya yumurta alerjisi varsa bu aşıyı gözetim altında, hastane ortamında, tüm acil önlemleri alarak uyguluyoruz. Ayrıca aşı yapıldıktan sonra bir süre daha çocuğu olası riskler nedeni ile gözlemliyoruz.

DÜNYADA HER GÜN 300 ÇOCUK KIZAMIK NEDENİYLE HAYATINI KAYBEDİYOR

Kızamık aşısı yaptırmanın önemi nedir?

Uzman Doktor Akif Çelik: Kızamık basit bir hastalık değildir. Kızamık hastalığı vakaların yaklaşık yüzde 6’sında zatürre, yüzde 6’sında ishal, yüzde 7-9’unda ciddi orta kulak enfeksiyonu, binde 1'inde körlük, binde 1'inde ise santral sinir sistemi iltihaplanmasına neden olabilir. Ayrıca dünyada her gün yaklaşık 300 çocuk kızamık nedeni ile hayatını kaybediyor.

Öte yandan kızamık atlatılsa dahi 7-10 yıl sonra kişide kronik bir beyin iltihaplanmasına neden olabiliyor. Unutulmamalıdır ki kızamık virüsü sadece çocukluk yaş grubunda değil aşılanmamış veya kızamık hastalığını geçirmemiş her yaş grubundaki insanda görülebilir. Bu sebeple aşı hayati bir öneme sahiptir.

30 YIL ÖNCE HER GÜN KIZAMIK ÖLÜMÜNE ŞAHİT OLURDUK, O GÜNLERE DÖNMEK İSTEMİYORUZ

Kızamık nasıl bulaşıyor ve en önemlisi bebeklere/çocuklara nasıl etki ediyor?

Mahmut Çivilibal, kızamık bulaş sürecini ve bulaşmadan sonra yaşanabilecekleri şöyle anlattı:

-- Kızamık virüsü, hava yollarındaki damlacıkların solunmasıyla ya da enfekte kişilerin burun ve boğaz salgılarının doğrudan ya da dolaylı olarak (bulaşmış nesneler aracılığıyla vb.) temasıyla bulaşıyor.

-- Kızamığın belirtileri virüs bulaştıktan sonra yaklaşık 8 ila 12 gün sonra ortaya çıkıyor. Kızamık hastalığının ilk belirtileri çoğunlukla gribal enfeksiyon şeklindedir. 1-2 gün sonra kızamık döküntüleri ve yüksek ateş başlıyor. En sık görülen komplikasyonlar orta kulak iltihabı ve zatürredir. Özellikle 1 yaş altında ve komplikasyon gelişen küçük yaştaki çocuklarda ölümcül olabiliyor.

-- Bundan 30 yıl önce asistanlığa başladığım yıllarda sadece çalıştığım hastanede her gün veya günaşırı bir kızamık hastasının öldüğüne şahit olurduk. Yeniden o günlere dönmek istemiyoruz.