Sağlıklı beslenmede yeni trend: Fonksiyonel gıdalar

FONKSİYONEL GIDA NE DEMEKTİR ?

Fonksiyonel gıda terimi 1980'lerin başında Japonya'da özel hazırlanmış fizyolojik etkili gıdalar (FOSHU) olarak; insan vücudunun temel besin ihtiyaçlarını karşılamanın ötesinde bireyin sağlığı, fiziksel performansı ve ruhsal durumu üzerine olumlu etkiler yapan gıdalar olarak tanımlanmıştır. Başka bir deyişle, fonksiyonel gıdalar, "diğer besleyici etkilerinin yanı sıra bir ya da daha fazla etkili bileşene bağlı olarak sağlığı koruyucu, düzeltici, hastalık riskini azaltıcı etkiye sahip olup, bu etkileri bilimsel ve klinik olarak ispatlanmış gıdalar" olarak tanımlanabilir.

FONKSİYONEL GIDALAR İLAÇ MIDIR?

Fonksiyonel gıda derken ilaç, kapsül halinde düşünülmemeli; günlük beslenmemizin bir parçası olan sebze, meyve, tahıllar gibi gıdalar akla gelmelidir. Bu gıdaların içinde doğal olarak bulunan bileşenler insan sağlığına fiziksel veya zihinsel açıdan iyileştirici etkileri bulunmakta hatta hastalık riskini azaltmakta olumlu etkiler gösterdikleri için şifalı besinler olarak düşünülmelidir. Fonksiyonel gıdalar, yapılarında doğal gıda bileşenleri içermeleri, kapsül veya toz halinde olmayan gıda formunda olmaları, günlük diyetin bir parçası olarak çok fazla tüketimde bile güvenli olmaları, bilim dünyası tarafından etkileri onaylanmış olmaları gerekmektedir.

FONKSİYONEL GIDA OLAN BESİNLER VE SAĞLIĞA OLAN ETKİLERİ NELERDİR ?

Fonksiyonel gıdalara ve sağlımıza olan etkilerine örnek vermemiz gerekirse başlıca şu gıdaları sayabiliriz.

-- Portakal, limon, mandalina gibi turunçgillerde bulunan beta-karoten ve askorbit asitin serbest radikallere karşı koruyucu etkisi,

-- Kırmızı pancar, mor havuç, kırmızı üzüm gibi mor renkli olan sebzelerde bulunan antosiyaninler, flavonoidler gibi fenolik bileşiklerin antioksidan etkisi,

-- Somon balığı ve diğer deniz ürünlerinde bulunan omega- 3 yağ asitlerinin kalp ve damar sağlığını koruyucu etkisi,

-- Karbonhidrat grubu olan tahıllardaki çözünebilir veya çözünemeyen liflerin kabızlık önleyici olarak bağırsak sağlığına etkisi,

-- Yulafın içinde bulunan beta-glukan’ın LDL kolestrolü düşürücü etkisiyle kalp sağlığını koruyucu etkisi,

-- Yeşil yapraklı, sarı ve turuncu renkli sebzelerde bulunan lutenin, kırmızı biberde bulunan kapsaisin, domateste bulunan likopenin güçlü antioksidan etkisi,

-- Yoğurt, kefir gibi probiyotiklerin bağırsak sağlığımıza olan olumlu etkileri,

-- İnülin bakımından zengin olan pırasa, hindiba, yerelması, kuşkonmaz, muz, sarımsak, soğan gibi prebiyotiklerin diyet lifi bakımından zengin ve bağışıklık sistemini güçlendiren etkilerini söyleyebiliriz.

Bu gıdaların ve sağlımıza olumlu etkilerini bilerek hazırlayacağımız yemekler sayesinde hem sağlımızı koruyacak hem de yaşam kalitemizi artırmış olacağız. Bundan sonraki yazılarımda sizlerle fonksiyonel beslenmeye uygun yemek tariflerini ve sağlığımıza olan olumlu etkileri paylaşacağım.

Bir sonraki yazımda görüşene kadar sağlıcakla kalın.