Onlar dünyanın en sevilenleri... Hem ucuz hem doyurucu hem de çok lezzetli

Patates dünyanın dört bir yanda kahvaltılardan akşam yemeklerine, geleneksel lezzetlerden sokak atıştırmalıklarına zevkle tüketilen bir malzeme. Nasıl böyle olmasın? Çok doyurucu, oldukça ucuz ve çok da lezzetli.

Peki dünyanın dört bir yanından ünlü patates yemeklerini tanıyor musunuz? İşte dünyanın dört bir yanından patates sevenlerin gözlerini parlatacak, ağızlarını sulandıracak nefis patatesli yemekler…

İtalyan mutfağının güzeli gnocchi, patates püresi eklenmiş hamurdan yapılan, mantı ile makarna arası bir yemek. Özellikle domates sosunda pişirileni çok makbul olan gnocchi’yi bir tadan bir daha vazgeçemiyor.

Chorrillana, Şili’nin meşhur patates yemeği. Kızarmış patateslerin yanı sıra yumurta, et, soğan ve etten oluşan bu yemek kocaman porsiyonlarda sipariş ediliyor ve genelde paylaşılarak yeniyor.

Patates püresinin daha havalı hali diyebileceğimiz Fransız yemeği düşes patatesin görüntüsü çok şık ama yapılışı çok kolay. Püre krema sıkacağıyla tepsiye sıkılıyor ardından üzerine yumurta sürülüyor ve fırında kızarana kadar pişiriliyor.

İsviçre yemeği röşti ise genellikle kahvaltıda yenen bir yemek. Çıtır çıtır patates köfteleri ıspanak ve yumurtayla çok başarılı bir uyum sergiliyor. Kahvaltı sofranız için farklı bir seçenek olabilir.

Peru’da çok yaygın bir sokak lezzeti olan salchipapas için kızarmış patatesin üzerine sosis dilimleri ekleniyor. Ünlü bir sokak lezzeti olan yemek yanında coleslaw denen lahana salatası ve soslarla yeniyor.

Kore mutfağının bir tarifi olan gamja jeon için patatesler önce rendeleniyor sonra yağda kızartılıyor. Soya sosu ve sirkeden yapılan ve choganjang adı verilen bir sosla servis edilen gamja jeon’un görüntüsü bile iştah açıyor.

Kelime anlamı aşk ateşi olan bu yemek, Danimarkalıların patatese duyduğu sevginin en güzel örneği olsa gerek. Patates püresinin üzerine kızarmış pastırma parçaları veya soğan konuyor.

Hint mutfağının olmazsa olmazı körili yemeklerin patatesle yapılan versiyonlarından saag aloo, özellikle ülkenin kuzeyinde çok popüler. Ispanak, patates ve baharatlarla yapılan bu sağlıklı yemek et yemeyenlerin de favorilerinden olacak. Bu yemeğin bir de adı Aloo Gobi olan karnabaharlı versiyonu var.

Polonya’nın milli yemeği diyebileceğimiz pierogi de patates ve mantıyı tek tencerede bir araya getiren bir yemek. Pierogi’nin Osmanlı mutfağının piruhisi ile kuzen olduğunu söylesek yanlış olmaz herhalde.

İskoçya mutfağının basit ama lezzetli yemeği clapshot’ın kökeni Orkney adalarında. Bu yemek patates püresinin yanı sıra turp, tuz, karabiber, yeşil soğan, dereotu ve kuru soğan kullanılarak yapılıyor.

İspanyol mutfağının bu ünlü yemeğini patatesli omlet diye özetlemek mümkün. Sıcak ya da soğuk olarak servis edilebilen tortilla española, ekmeğin arasında servis edildiğinde de bocadillo diye adlandırılıyor.

Komşumuz Yunanistan'ın skordalia'sı aslında bir tür patates püresi. Genellikle soğuk servis ediliyor. İçinde süt, peynir gibi malzemeler yerine bol miktarda sarımsak bulunuyor.

İsveç’e ait Jansson's frestelse patates ve hamsi ile yapılıyor. Noel zamanı yenmesi adet olan bu yemek için incecik dilimlenmiş patatesler soğanlarla birlikte tepsiye diziliyor. Üzerine salamura çaça balığı, tuz ve karabiber ilave ediliyor. En üste ise krema ve ekmek kırıntıları serpiliyor.

Patatas bravas da ünlü bir İspanya yemeği. Tapas menülerinde sürekli karşımıza çıkan patatas bravas, kızarmış patatese domates sosu ve mayonez eklenmesiyle elde ediliyor.

Shepherd’s pie için ise et ve haşlanmış patatesin en mükemmel beraberliği diye adlandırılabilir. Tepsiye yayılmış dana ya da kuzu kıymasının üzerine patates püresi onun üzerine de peynir konuyor. Artan malzemeyi değerlendirilmesi amacıyla ortaya çıkmış olan bu yemek bugün İngiltere denince ilk akla gelen lezzetlerden.

Hindistan mutfağının bir diğer muhteşem patatesli yemeği de patatesli samosa. İncecik yufkaya sarılmış nefis haşlanmış patatesli harç, sıvı yağda kızartılıyor ve ortaya çıtır çıtır bir börek çıkıyor. Türk damak zevkine de oldukça uygun bir yemek.

Çin'in başkenti Pekin'in ve çevresinin mutfağına ait bu yemek çok pratik ve lezzetli. Çıtır çıtır, baharatlı ve ekşi bir lezzete sahip olan bu yemek genellikle oda sıcaklığında, salata gibi servis ediliyor.

Japonların ünlü patates salatasının içinde iri soğan, salatalık ve havuç parçaları bulunuyor. Japon patates salatasının sosu ise mayonez, hardal ve pirinç sirkesiyle yapılıyor.

Dünyada patates denince ilk akla gelen ülkelerden biri olan Peru'nun bir diğer ünlü yemeği de causa rellena. Bir nevi kat kat patates salatası diyebileceğimiz causa rellena ülkede çok seviliyor. Patatese bu yemekte tavuk, balık, avokado gibi çeşitli malzemeler eşlik ediyor.

Son dönemde "yelpaze patates" adıyla Türkiye'de de çok meşhur olan Hasselbeck patatesi aslında İsveç'in başkenti Stockholm'de doğmuş bir yemek. Üzerine tereyağı, peynir, kavrulmuş sarımsak ve yeşil soğan ilave ediliyor.

Türkiye’de de çok iyi bilinen ve çok sevilen haluj, metez ya da hıngel gibi isimlerle de anılan bir tür mantı. “Çerkes mantısı” olarak da bilinen haluj’a ve benzerlerine Kafkaslarda çok sık rastlanıyor. Bu yemeğin Gürcistan’daki adı da khinkali.

Fransa'ya ait bu yemeği bir tür profiterol olarak tarif etmek mümkün çünkü şu hamuruyla yapılıyor. Yumurtayla zenginleştirilmiş hamurun içine patates püresi ilave ediliyor ve sıvı yağda kızartılıyor.

Doğu Avrupa'da Hanuka bayramı sofralarının olmazsa olmazlarından olan latke de tıpkı röşti gibi bir tür patates köftesi. Ancak Latke'nin röştiden farkı içine hamursuz ekmeği ve yumurta ilave edilmesi.

Riivinkropsu Finlandiya'da o kadar seviliyor ki marketlerde bu yemeği kolayca yapabilmek isteyenler için hazır rendelenmiş patatesler satılıyor.

İrlanda'nın patatesli ekmeği de artan yemekleri değerlendirmek üzere ortaya çıkmış. Patates püresi hamur haline getirilip "farls" adı verilen köşeli parçalara bölünüyor ve tavada ya da sacda pişiriliyor. Genelde üzerine yağda yumurta konarak kahvaltıda tüketiliyor. Bu ekmeğin Şili'deki versiyonuna ise milcao adı veriliyor.

Bubble and squeak, İngiltere mutfağına ait bir yemek. Patates püresi elde olan sebzelerle karıştırılıyor, köfte haline getiriliyor ve az yağda kızartılıyor. Ardından da yumurtayla birlikte servis ediliyor.

Kanarya Adaları'na ait bu küçük lezzet bombaları tuzlu ve sarımsaklı benzersiz bir lezzet. Yanında da kırmızı ya da yeşil Mojo sosuyla servis ediliyor.

Bahama Adaları'nda kahvaltıda tüketilen bu yemek oldukça besleyici ve lezzetli bir tür balık çorbası. İçinde bol miktarda biber ve yeşil limon bulunan boil fish bir anda iyi hissetmek isteyenler için.

Belçika'nın patates yemeği stoemp, içinde Brüksel lahanası, pırasa, karalahana ve turpotu gibi mevsim yeşillikleri bulunan bir tür püre. Genelde atıştırmalık olarak tüketiliyor ve artan yemeklerin yeniden değerlendirilmesi için kullanılıyor.

Yine bir Hindistan yemeği: Gucarat mutfağına ait olan dabeli aslında bir sokak lezzeti. Patatesten bir sandviç olarak tanımlayabileceğimiz dabelinin üzerinde nar, üzüm, fıstık ve soğan bulunuyor.

Kanada’nın milli yemeği olarak görülen poutine, aslında ülkenin Fransız Kanadası diye bilinen bölgesine ait. Kızarmış patatesin üzerine süt kesiği parçaları serpiliyor ardından da bol miktarda et suyu sosu gezdiriliyor.

Shepherd's pie ya da cottage pie'ın yakın bir akrabası olan bu yemek için Avustralya'nın "gayrıresmi resmi yemeği" tanımlaması yapılıyor. Ülkede her yıl ortalama 270 milyon adet tüketilen bu yemek evlerde de restoranlarda da sık sık karşımıza çıkabiliyor.

İtalya'nın bir diğer ünlü patates yemeği de crocche. Patates püresiyle patates köftesinin birlikteliği diyebileceğimiz bu yemek Sicilya adasında doğup ülkeye yayılmış. Genelde bir sokak lezzeti olarak tüketilen crocche'nin Hindistan'daki benzeri ise "bonda" diye biliniyor.

Avustralya'da wedge olarak bilinen elma dilim patatesler genelde tatlı acı sosla servis ediliyor. Fırında ya da tavada pişirilebilen wedge patatesler, kırmızı biberle tatlandırılarak servis ediliyor. ABD'nin kuzeybatısında wedge'e benzer bir ürün daha var: Jojo. Ancak jojo'nun wedge'den farklı, patateslerin baharatlı bir hamurla kaplandıktan sonra tavuk gibi kızartılması.

ABD'de artan yemeklerin ertesi gün değerlendirilmesiyle elde edilen potato hash için patatesler küp küp doğranıp arzu edilen malzemelerle birlikte tavada çevriliyor ve yağda yumurtayla birlikte serbis ediliyor. Hash browns için ise küp küp doğranmış ya da rendelenmiş patatesler küçük yuvarlaklar halinde kızartılıyor.

Bunlar da ABD'de çok sevilen patatesler. Bir lokmalık kızarmış patatesler olan tater tots, ülkede en fazla satılan dondurulmuş gıdalardan biri. Elbette bu kadar sevilen bir ürün gurme şeflerin menülerinde de süslenmiş halleriyle kendine yer buluyor.

Kelime anlamı "patates istiridyesi" olan potato scallops için Avustralya usulü patatesli mücver diyebiliriz. Benzer bir yemek İran mutfağında da var. Kookoo sibzamini adı verilen bu yemeğin içine zerdeçal tozu ve safran ekleniyor ve yoğurtla servis ediliyor.

Fransa'nın Perigord şehrindeki Sarlat kasabasında doğan bu yemeğin kökeninde aynı kasabada doğan başka bir teknik var: Kaz ya da ördek konfi. Dilimlenen patatesler konfi yağında kızartılıyor ve trüf ilavesiyle sunuluyor.

ABD'de özellikle New York'ya yaşayan Yahudilerin meşhur yemeği diyebileceğimiz knish için haşlanmış ya da kızarmış patatesli mantılar demek mümkün. Blintzes'i ise patatesli böreğe benzetebiliriz. Ancak blintzes'in içine patates dışında peynirler ya da meyveler de eklenebilir.

Fransa'dan bir diğer yemek de pommes Anna. İncecik patates dilimleri sadeyağ ile birlikte kek gibi olana kadar fırında pişiriliyor. Ardından alt üst edilen kek patates meraklılarının aklını başından alıyor.

Nice şehrinin adını taşıyan Nisuaz salatası için haşlanmış patatesler, domates, ançuez, zeytin, kapari ve taze fasulyeyle karıştırılıyor. Oldukça doyurucu ve besleyici bir salata olduğunu söylemeye gerek bile yok.

Bir İskoç yemeği olan stovies de bir önceki akşam yenen etten artanların değerlendirilmesi amacıyla ortaya çıkmış. Patatesli ve havuçlu bir yahni diyebileceğimiz stovies, yanında yulaf kekiyle servis ediliyor. Bu açıdan bir diğer patatesli yemek olan İrlanda yahnisiyle de yakın akraba.

Colcannon, İrlanda’nın geleneksel lezzetlerinden biri. Patates püresine tuz ve karabiberin yanı sıra soğan ve karalahana parçaları ekleniyor. Patates püresine sağlık katmak isteyenlere çok uygun olan bu yemeğe "champ" adı da verilebiliyor.

Portekiz mutfağına ait bir çorba olan caldo verdenin içine rendelenmiş patates, pazı ve chouriço adı verilen bir tür sucuk bulunuyor.

Haşlanıp ezilmiş patateslere, ekmek parçaları, un, yumurta ve tuz ekleniyor. Top top yuvarlanan malzemeler genelde pazar günleri et yemeklerinin yanında servis ediliyor.

Hırvatistan'ın kırsalından dünyaya yayılan bu yeemk genelde etin ya da deniz ürünlerinin eşlikçisi olarak servis ediliyor. sarımsaklı haşlanmış patates, pazı ve zeytinyağından elde edilen bu yemeğin marulla yapılan bir versiyonu da Hollanda'da var ve adı andijviestamppot.

Macaristan'ın kırsalından çıkan bu yemek ise küp küp doğranmış patateslerin, ülkenin meşhur kırmızı biberiyle bir araya gelmesinden oluşuyor. Yemekte ayrıca sarımsak, domates ve yeşil biber kullanılıyor.

'Bangers' İngiliz İngilizcesinde sosis anlamına gelen ve kökenleri İkinci Dünya Savaşı'na dayanan bir kelime. Bu yemeği de kısaca patates püresi ve sosisin mükemmel uyumu diye özetlemek mümkün. Dileyenler üzerine ayrıca et suyundan elde edilen gravy sosunu da gezdiriyor.

Peki bu listeye Türkiye’den başka ne yakışırdı? Tabii ki kumpir! Fırında pişmiş patateslerin içine tereyağı, kaşar, Rus salatası, sosis, turşu ve daha neler neler konuyor. Lezzetsiz olması mümkün mü?