İnanılmaz ama gerçek! Bazı insanlar bu yiyeceklerden korkuyor

Yemek birçoğumuz için bir ihtiyaçtan öte bir keyif. Ama bazı insanlar var ki onlar yemekten korkuyorlar. Kulağa inanılmaz geldiğini biliyoruz ama dünya üzerinde binlerce insan hayatını yemekle ilgili fobilerle başa çıkmaya çalışarak geçiriyor. Sizin için bu ilginç fobileri araştırdık.

Genel olarak yemek fobisine sibofobi ya da sitiyofobi deniyor. Uzmanlar bu fobinin, bir yeme bozukluğu değil kaygı bozukluğu olduğunun altını çiziyor. Kişiler bir yiyecekle ilgili olarak beklenmedik korkutucu bir deneyim yaşadığında böyle bir fobi gelişebiliyor. Örneğin bir yiyecek nedeniyle boğulma tehlikesi atlatan kişi o yemeğe karşı bir fobi geliştirebiliyor.

Sibofobisi olan bireyler, genellikle hayatlarına yeni yiyecekler denemeden "güvenli" olduğunu bildikleri korkutucu olmayan yiyeceklerle beslenerek devam ediyorlar. Bu nedenle yemeklerin malzemeleri ve hazırlanma süreçleri üzerinde kontrol sağlayamadıkları restoranlara gitmekten kaçınıyorlar.

Sibofobisi olan kişilerde en yaygın görülen özelliklerin başında beslenmeyi en ufak detayına kadar planlama, son kullanım tarihlerine takıntı seviyesinde bağlı olma, ve kolay bozulabilen yiyeceklerden uzak durma geliyor.

Tat fobisi yani geumophobia, yemek korkusundan biraz daha farklı. Bu kişilerin yemekle bir sorunları yok, yemeğin lezzetinden korkuyorlar. O nedenle de çok fazla aroması olmayan, sossuz baharatsız yemeklerle besleniyorlar.

Kimse sorsanız söyler: Sebzeler sağlıklı beslenmenin temel taşıdır. Ama bu fobiyi taşıyanlar aynı fikirde değiller. Literatürde lachanophobia/lakanofobi olarak da bilinen sebze fobisi ile yaşayan bireyler özellikle çok sayıda sebzenin bir arada ve çiğ halde bulunduğu salatalardan korkuyorlar.

Neophobia olarak adlandırılan yeni şeyleri deneme korkusu, özellikle çocuklarda yeni yiyecekleri deneme korkusu olarak da ortaya çıkabiliyor. Bu korkuyu taşıyan kişiler, suşi, sakatat gibi belli bir yiyecek grubunu denemekten kaçınıyor.

Nahuatl dilinde ekli ya da acı su anlamına gelen xococ, kelimesinden türemiş olan xocolatophobia, çikolata korkusu anlamına geliyor. Genel olarak kakao ve ürünlerinden korkan bu bireyler için çikolatanın adı bile anılmaması gerekenler arasında.

Sarımsak yemeklere müthiş bir lezzet katıyor ama bazı kişiler için kokusu fazlasıyla rahatsız edici olabiliyor. Latince sarımsak başı anlamına gelen allium kelimesinden türemiş olan alliumphobia, yani sarımsak fobisi taşıyan kişilerde ise durum bundan biraz daha ileri seviyede. Sarımsağın yanı sıra soğan, arpacık soğanı, taze soğan, Frenk soğanı gibi tüm ürünlerin kokusu, görüntüsü ve teması bu kişilerde panik ve anksiyete ataklarına yol açıyor.

Bunu bir tür sosyal kaygı olarak düşünmek de mümkün ama deipnophobia ya da deipnofobi, başkalarıyla birlikte yemek yeme ve yemek esnasında onlarla konuşma korkusu olarak tarif ediliyor. Bu kişiler tahmin edebileceğiniz gibi yemeklerini tek başına yiyor, başkalarıyla birlikte yemek yemek zorunda kalacakları ortamlardan kaçınıyor. Başkaları yemek yerken çıkan seslerden rahatsızlanan mizofonili insanlar da aynı şekilde toplu yemek yenen ortamlardan kaçınırlar.

Yemek pişirme fobisi ya da mageirocophobia/mageirofobi olarak da adlandırılıyor ve yemek pişirmeye üşenmenin çok ötesinde bir durum. Bu insanlar sadece yemek yapmaktan değil, mutfağa girmekten, hatta yemek yapmanın konuşulmasından bile korkuyorlar. Korkunun temelinde ise kötü bir sonuç elde etmekten, yüksek sıcaklıkla temas etmekten, mutfak gereçlerinden hatta yemeği sunmaktan duyulan endişe yatıyor.

Dokunması demişken yemeğin yiyen kişiyi hasta etmesinden değil, farklı yiyeceklerin tabakta birbirine temas etmesinden bahsediyoruz. Brumotactillophobia olarak bilinen bu fobinin, bir tür obsesif kompulsif bozukluk olduğunu söylemek mümkün. Hatta bu kişiler için tabakların içine yerleştirilen ve yiyecekleri ayıran separatörler bile üretiliyor.

Doğada yetişen binlerce mantarın bazıları çok lezzetliyken bazıları ise çok zehirli. Ancak micophobia yani mantar fobisi olan kişiler için bunların hepsi aynı. Bu kişiler mantar türünün genelinden çok korkuyor ve şiddetle uzak duruyor.

Yunanca peynir kelimesinden türeyen turophobia ya da tirofobi kişilerin peynirden korkması anlamına geliyor. Bu kişiler küflü ya da bozulmuş olabileceği endişesiyle bilmedikleri peyniri kesinlikle yemiyor. Tirifobisi olan kişiler peynirin yanında süt, lor gibi ürünlerden de korkabiliyor.

Yediklerinizin damağınıza yapışmasından nefret ediyor bu nedenle bazı yiyeceklerden uzak mı duruyorsunuz? Siz de arachibutyrophobia/arakibutirofobi yaşıyor olabilirsiniz. Bu korkuyu yaşayanların asıl derdi damağa yapışan fıstık ezmesinin nefes almaya engel olması ve boğulmaya yol açması.

Sebze fobisi olur da meyve fobisi olmaz mı? Fructophobia olarak da bilinen bu fobiyle yaşayanlar, markette manav reyonundan uzak duruyor, yapay olarak meyve aroması eklenmiş yiyecekleri ve içecekleri bile tüketmiyor. Başkalarının meyve yiyişini görmekten hayli rahatsız olanlar da yok değil elbette.

Başta limon olmak üzere birçok meyve ekşi tatlarıyla damaklarımızı ve sofralarımızı şenlendiriyor ama aynı şey ekşilik fobisi olanlar için geçerli değil. Aserofobi veya acerophobia olarak bilinen bu fobiyle yaşayanlar için limonun değil tadı, görüntüsü bile kabul edilebilir değil.

Bir diğer şaşırtıcı fobi de balık fobisi. Ichthyophobia ya da Türkçesiyle ihtiyofobi olarak adlandırılan bu fobiye sahip olanlar balığı görmek ve dokunmak istemediği gibi yemek de istemiyor.

Balık fobisi olur da tavuk fobisi olmaz mı? Yunanca horoz anlamına gelen 'alektor' kelimesinden türeyen alektorophobia/alektorofobi ile baş eden kişiler, tavuğun etini de kesinlikle tüketmiyor.

Balık, tavuk derken tabii ki et fobisi yani carnophobia/karnofobi de birçok kişiyi etkileyen bir korku. Vejetaryenler ve veganlar bilinçli bir tercihle et tüketiminden kaçınırken, bu fobiyi taşıyan kişiler etten korkuyor.

Kabuklu deniz ürünlerinden duyulan korku ise ostraconophobia olarak adlandırılıyor. Bu fobiyi taşıyan kişiler değil yemek, ıstakoz, karides gibi kabuklu deniz canlılarını görmeye bile tahammül edemiyor.

Ovophobia yani yumurta fobisi de oldukça gerçek bir korku hatta gelmiş geçmiş en ünlü yönetmenlerden biri olan Alfred Hitchcock da bu fobiyi taşıyanlardan biriydi. Hitchcock'un şu sözleri durumu açıklamak için yeterli gibi: "Yumurtalardan korkuyorum. Herhangi bir yerinde bir delik olmayan o beyaz yuvarlak şey... Yumurta sarısının patlayıp akmasından daha tiksindirici bir şey gördünüz mü hiç?"

Ketçap fobisinin mortuusequusphobia şeklindeki yazımı ve telaffuzu zor olan teknik adı kelime anlamı olarak "ölü at korkusu" demek. "Dead horse" Avustralya argosunda ketçap anlamına geldiğinden bu fobiye de bu isim uygun görülmüş. Bu fobiyi yaşayan kişiler ketçabı ne görmeye dayanabiliyor ne de yemeye...

Thermophobia ya da termofobi genel olarak ısıdan korkma olarak tarif ediliyor. Bu kişiler kahve, çay, çorba gibi sıcak servis edilen yiyeceklerden, damaklarını yakabileceği gerekçesiyle çok korkuyor.

Sıcak fobisinin tam tersi soğuk fobisi de frigophobia ya da frigofobi olarak anılıyor. Bu fobiye sahip olan kişiler de dondurma gibi çok soğuk yiyecekleri yemekten korkuyor.

Koutaliaphobia olarak literatüre geçmiş olan kaşık fobisi de oldukça gerçek bir sorun. Bu kişiler kaşıklara dokunmaktan ve kaşık kullanarak yemek yemekten şiddetle kaçınıyor. Bazıları ise sadece kendi özel kaşıklarını kullanabiliyor.

Consecotaleophobia adı verilen bu fobiyi taşıyan insanlar, Asya mutfaklarının en önemli gereci olan yemek çubuklarından korkuyor. Bu fobinin Çin ve Japon kültürlerinden duyulan korkuyla paralel olduğu tahmin ediliyor.

Yutma fobisi yani phagophobia/fagofobi, sibifobiden biraz daha farlı bir durum ama çoğu zaman karıştırılıyor. Yutma fobisi olan kişiler hissettikleri korku nedeniyle bir yiyeceği yutmaya çalıştıklarında öğürme refleksi devreye giriyor. Emetophobia olarak bilinen istifra fobisini taşıyanlar, bazen midelerini rahatsız edeceğini düşündükleri bazı yiyecekleri yemekten kaçınırken, bazen de restoranlarda ya da yakında bir banyo olmayan herhanbir yerde yemek yemeyi tamamen reddediyor.

Ciklet tam olarak yiyecek sayılmaz ama ciklet fobisi de bu listeye dahil edilenilir. Chiclephobia diye adlandırılan bu fobiyi taşıyanlar kendileri sakız çiğneyemedikleri gibi, çiğneyen birini görmeye bile tahammül edemiyor.

Xylophobia yani tahta fobisi de doğrudan yemekle ilgili değil. Ancak bu fobiyi taşıyan kişiler tahta çubukların üzerine yerleştirilmiş dondurmalardan, tahta kürdana saplanmış kanepelerden şiddetle kaçınabiliyor. Öte yandan tahta kaşıklar veya kesme tahtalarının kullanımından rahatsız olmayıp, dondurma çubuğunun dişine değmesiyle sorun yaşayanlar da var.

Delikli yüzeyler fobisi yani trypophobia ya da tripofobi de sadece yemekle ilgili bir fobi değil ama çilek, incir, bal peteği gibi pütürlü yüzeyleri olan yiyecekleri de kapsıyor. Bu fobiye sahip olanlar bu tür yiyeceklere de bakamıyor, dokunamıyor hatta bu yiyecekleri tüketemiyor.